Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Polecamy
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Pamiątkowy kamień hrabiego von Pfeil-Burghauss nad Strzegomką koło Łażan
W 1731 roku łażański kompleks majątkowy odziedziczyła Beata Abigail z domu Siegroth, która z inspiracji króla pruskiego Fryderyka II, poślubiła w 1745 roku feldmarszałka Wilhelma Dietricha hr. von Buddenbrock. Właścicielka dóbr zmarła 26 lipca 1770 roku w Łażanach. Nie doczekawszy się potomstwa, uczyniła w testamencie spadkobiercą majątku oficera armii pruskiej hrabiego Rzeszy Nikolasa Augusta Wilhelma von Burghauss (ur. 14 marca 1750 roku), który był jednym z trzech synów jej siostrzeńców. Nowy właściciel Łażan, opuścił wkrótce szeregi armii królewskiej i poświęcił się rozwojowi gospodarczemu oddziczonych dóbr. Jego dokonania w tym zakresie były imponujące, m.in. rozbudowa obiektów folwarcznych oraz wprowadzenie szeregu nowinek technicznych w uprawie rolnej. Dziełem von Burghaussa, było także uregulowanie nurtu Strzegomki, co zapobiegło wylewom tej rzeki oraz przyniosło dalszych 180 ha gruntów uprawnych. Do największych zasług właściciela Łażan, należy bez wątpienia wybudowanie żelaznego mostu, który spinał oba brzegi Strzegomki i był jedną z pierwszych takich konstrukcji na kontynencie europejskim poza Anglią. Po Nikolasie Auguście właścicielem ordynacji łażańskiej został jego bratanek Ludwig, który zmarł zaledwie 12 tygodni po objęciu administracji majątkiem. Kolejnym ordynatem został Ludwig Hermann Friedrich Nikolas von Burghauss, który uzyskał później honorowy tytuł szambelana królewskiego. Ludwig Hermann zasłynął z działalności harytatywnej, m.in. był współzałożycielem szpitala w Żarowie oraz finansował przytułek w Piotrowicach Świdnickich.
Czytaj więcej: Pamiątkowy kamień hrabiego von Pfeil-Burghauss nad Strzegomką koło Łażan
Monety z lat 1976-1990 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Reforma walutowa przeprowadzona w Polsce 1 stycznia 1995 roku (denominacja złotego) wprowadziła nową jednostkę pieniężną o nazwie „złoty” (PLN), która zastąpiła „starego złotego” (PLZ). Jeden nowy złoty odpowiada 10 000 starych złotych. Mennica Państwowa już w 1990 roku rozpoczęła bicie monet z myślą o ich wprowadzeniu do obiegu po denominacji. Zgromadzenie dużej liczby monet umożliwiło później szybkie zastąpienie niskich nominałów starej emisji. Początkowo były bite monety o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50 gr i 1 zł, w 1994 dodano nominały 2 i 5 zł w miejsce planowanych wcześniej banknotów. Projektantkami wizerunków monet były Stanisława Wątróbska-Frindt (awers) oraz Ewa Tyc-Karpińska (rewers). Z obiegu wycofane zostały różne wzory (najstarsze z 1950 r.) monet o nominałach: 1, 2, 5, 10, 20, 50 gr, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 10 000, 50 000 zł.
Czytaj więcej: Monety z lat 1976-1990 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Wystawa "XXX lat Żarowskiego Modelarstwa"
Od 1988 roku przy Świetlicy Środowiskowej na Osiedlu „Piastów” działała modelarnia „Harcek”. W 2001 roku przekształciła się w Uczniowski Klub Sportowy „Harcek” działający przy Szkole Podstawowej w Żarowie. Od samego początku opiekunem modelarzy był Jerzy Ciupiński. Modelarze żarowscy odnieśli szereg sukcesów w zawodach regionalnych, ogólnokrajowych oraz międzynarodowych. Wspaniałe osiągnięcia modelarzy z Żarowa podziwiać będzie można na wystawie w Żarowskiej Izbie Historycznej już od 12 października 2018 roku. Żarowska Izba Historyczna oraz Klub UKS "Harcek" Żarów" Serdecznie Zapraszają na wystawę "XXX lat Żarowskiego Modelarstwa". Wystawa dostępna bezpłatnie dla wszystkich zainteresowanych w Żarowskiej Izbie Historycznej przy ul. Dworcowej 3 w dniach od 12 do 31 października 2018 r. ZAPRASZAMY !!!
Pałac w Tarnawie – zabytek "istniejący jedynie na papierze"
Pierwsze informacje mówiące o istnieniu tzw. Rittersitz, czyli siedziby rycerskiej w Tarnawie, pochodzą kolejno z lat 1638, 1650 i 1670. Istnienie dworu, potwierdza także dokument sprzedaży dóbr spisany w 1734 roku. Na dobrą sprawę nie wiadomo nic o czasie powstania, założycielach oraz wyglądzie wspomnianej rezydencji szlacheckiej. Prawdopodobnie została ona całkowicie zniszczona podczas wojny trzydziestoletniej ok. 1638 roku, kiedy to tarnawskie dobra należące wówczas do Friedricha von Littwitz (Liettwitz) z Kwieciszowa, określone zostały jako "ganz wüste". Jesienią 1670 roku nową właścicielką siedziby rycerskiej i folwarku w Tarnawie została Anna Jadwiga von Hof-Schnorbein z domu Hundt, żona właściciela części sąsiednich Imbramowic Hansa Christopha von Hof-Schnorbein. Jej spadkobiercami byli kolejni przedstawiciele rodu von Hof-Schnorbein: Christian August (do 1691 roku) oraz Christoph Ernest (do 1727 roku). W 1727 roku dwór rycerski, folwark, młyn i staw nabył właściciel sąsiednich Mrowin Samuel Adolf von Winterfeld. Tym samym dobra tarnawskie weszły w skład tzw. klucza mrowińskiego, przy którym pozostały aż do 1945 roku. Ich kolejnymi właścicielami byli: Sophia Elisabeth von Winterfeld (do 1756 roku), hrabia Anton Wilhelm von Nostitz (do 1764 roku), Friedrich Heinrich Karl August von Nostitz (do 1770 roku), Johann Adolf von Knobelsdorf (do 1794 roku), hrabia Friedrich Wilhelm Schlabrendorf (do 1803 roku), hrabina Charlotte von Fürstenberg i jej spadkobiercy (do 1868 roku).
Czytaj więcej: Pałac w Tarnawie – zabytek "istniejący jedynie na papierze"
Odznaka gwardyjska – pozostałość po radzieckich ćwiczeniach polowych w pobliżu Imbramowic
29 maja 1945 roku dyrektywami Głównej Kwatery Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych ZSRR („Stawki”) dotychczasowe fronty zostały przeformowane na: Grupę Wojsk Okupacyjnych w Niemczech (od 1956 roku jako Grupa Wojsk Radzieckich w Niemczech, od 1989 roku jako Zachodnia Grupa Wojsk), Centralną Grupę Wojsk (Austria, Węgry do 1955 roku, od 1968 roku Czechosłowacja), Południową Grupę Wojsk (Bułgaria i Rumunia do 1955 roku, od 1956 roku Węgry) oraz Północną Grupę Wojsk na terenie Polski. Północna Grupa Wojsk (PGW) na terenie Polski utworzona została dyrektywą Nr 11097 z dnia 10 czerwca 1945 roku formowana była na bazie jednostek 2 Frontu Białoruskiego – 43., 52. i 65. Armii oraz 4. Armii Lotniczej. Zgodnie z dyrektywą Sztab Główny Grupy dyslokowany miał być w Łodzi, czasowo w rejonie Bydgoszczy. Później sztab Główny Grupy był dyslokowany w Legnicy do 1984 roku i od 1990 roku – do czasu wycofania wojsk, tj. do 17 września 1993 roku. W latach 1984 – 1991 w Legnicy było dyslokowane Naczelne Dowództwo Wojsk Kierunku Zachodniego (w Legnicy znajdowało się największe skupisko wojsk radzieckich w Polsce, zajmujące ok. 1/3 miasta). Wydawano tutaj własną gazetę pt. „Znamia Pobiedy” (ros. Знамя Победы). Przy dowództwie PGW na stałe urzędowali polscy pełnomocnicy/delegaci (faktycznie, łącznicy).
Nagrobki w formie pnia drzewa w Mrowinach i Pożarzysku
Drzewo należy do najbardziej uniwersalnych symboli spotykanych niemal we wszystkich kulturach na świecie. Jego znaczenie ma dwojaką wymowę jako symbol kosmiczny, który przedstawia ład wszechświata i jego ciągłość (Drzewo Życia) lub jako persofonikację człowieka. W pierwszej formie wzrastające drzewo jest symbolem osi świata i łącznikiem między Niebem a Ziemią. Jako nieodłączny element przyrody drzewo symbolizuje cykle przemijania (wzrost, kwitnienie, owocowanie, obumieranie) oraz odradzanie (budzenie się do życia w porze wiosennej). Drzewa, które niezrzucają liści w porze zimowej, symbolizować mają wieczne trwanie życia. Podobne cykle odzwierciedlają życie człowieka zarówno w sensie dosłownym oraz metafizycznym. Drzewo rośnie w kierunku Nieba (zmierzanie ku dobru, do którego winien zdążać każdy człowiek), owocuje (symbolizuje to dzieci i twórczość wydawaną przez człowieka), następnie gubi liście i zapada w zimowy sen aby obudzić się na wiosnę (odpowiednik ludzkiej śmierci i zmartwychwstania). Przedstawiona symbolika drzewa przybrała dodatkowe znaczenie w chrześcijaństwie, gdzie tzw. Drzewo Życia identyfikowana jest z Krzyżem Świętym, znakiem jedności Nieba i Ziemi oraz Zbawienia, czyli życia wiecznego. Niebiańsko-ziemskie miejsce drzew, przedstawia się również jako dwoistą naturę Chrystusa Syna Człowieczego (Ziemia) i Bożego (Niebo).
Czytaj więcej: Nagrobki w formie pnia drzewa w Mrowinach i Pożarzysku
Metalowe pudełeczko z dawnej żarowskiej "Adler - Apotheke"
Sześciokątne metalowe pudełko aptekarskie wyprodukowane przez firmę Ichthol-Gesellschaft Cordes Hermanni & Co Hamburg, opatrzone na spodzie nalepką z nazwą dawnej żarowskiej apteki "Adler" (Adler – Apotheke Saarau) wzbogaciło zbiory Żarowskiej Izby Historycznej. W tego rodzaju metalowych "opakowaniach", sprzedawany był lek o nazwie "Globichthol", który zawierał zapewne stosowany od 1886 roku związek o nazwie ichtiol – stosowany w schorzeniach dermatologicznych. Warto wiedzieć, że naturalny ichtiol jest produktem destylacji łupków bituminicznych i sulfonowania destylatu. Największe dostępne ich złoża występują w Estonii, w Polsce można się na nie natknąć w niektórych rejonach Karpat. W Farmakopei Polskiej IX w rozdziale „Wykaz dawek” surowiec znajdziemy pod nazwą Ichtammolum (strona 3614). FP IX podaje zakresy zwykle stosowanych stężeń w preparatach do użytku zewnętrznego. Do przemywań: 1-5%, na skórę: 2-15%, w maści: 10-15%. W praktyce spotyka się maksymalne stężenia do 30% w przypadku leczenia czyraków z dużym obrzękiem tkanek. W receptariuszach można się natknąć także na 1-5% roztwory wodne ichtiolu do irygacji w ginekologii lub 5-20% roztwory glicerolowe do pędzlowania jamy ustnej.
Czytaj więcej: Metalowe pudełeczko z dawnej żarowskiej "Adler - Apotheke"
Żarowska Izba Historyczna zaproszona do współpracy przy realizacji filmu pt. "Sztab Generalny Wojska Polskiego"
Pomimo, że Żarów to niewielkie miasteczko położne na zachodzie Polski a działająca w ramach tutejszego GCKiS, Żarowska Izba Historyczna nie stanowi wielkiego muzeum, to dostąpiliśmy nie małego zaszczytu związanego z obchodami 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości. Na zlecenie Centralnej Biblioteki Wojskowej w Warszawie, przygotowywany jest obecnie film pt. "Sztab Generalny Wojska Polskiego", którego reżyserem jest pan Norbert Rudaś – autor wszystkich aktualnych filmów reklamowo-dokumentalnych dotyczących współczesnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Koordynatorem przedsięwzięcia jest generał brygady pan Jan Dziedzic, a jedną z postaci, która wystąpi we wspomnianej ekranizacji jest generał broni, obecny szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego pan Rajmund Andrzejczak. W dniu dzisiejszym Żarowska Izba Historyczna działająca w ramach Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Żarowie została zaproszona przez reżysera filmu pana Norberta Rudasia do współpracy jako współrealizator filmu "Sztab Generalny Wojska Polskiego". W dalece zaawansowanej już produkcji, zaprezentowane zostaną materiały pochodzące ze zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej, które okazały się dla realizatorów filmu niezwykle cenne dla dokumentacji realizowanego przedsięwzięcia. Jesteśmy bardzo dumni z tego, że niewielki Żarów i tutejsza Izba Historyczna, będą miały swój zaszczytny wkład w jedno z dzieł, które upamiętni tak dostojne obchody Narodowego Święta Niepodległości. Premiera filmu będzie miała miejsce w listopadzie 2018 roku. Więcej informacji wkrótce.
Julie Bellier i Marie Lyautey - francuskie bony na usługach hrabiów von Matuschka z Pyszczyna
U bogatych rodzin szlachecko-ziemiańskich w XIX i na początku XX wieku, modnym stało się zatrudnianie do wychowywania dzieci specjalnej służby, pochodzącej często z obcych krajów takich jak Francja, Anglia czy Szwajcaria. Do dzieci nowo narodzonych angażowano tzw. mamki, do nieco starszych nianie. Dla dzieci w wieku przedszkolnym zatrudniano tzw. bony (najczęściej cudzoziemki), natomiast dzieci w wieku szkolnym wychowywane i kształcone były przez guwernantki i guwernerów jako nauczycieli domowych. Jak już wspomniano, gdy dziecko osiągało wiek przedszkolny, opiekę nad nim powierzano zatrudnionej bonie (wg Encyklopedii Powszechnej z 1860 roku, termin pochodzenia francuskiego "bonne", piastunka, pokojówka sprowadzana z zagranicy w celu dozorowania drobnych dzieci i przyuczania ich obcego języka). Zwyczaj ten popularny był szczególnie w możnych rodzinach arystokratycznych zarówno ziemiańskich jak i mieszczańskich. Zatrudnienie bony do dziecka było w tamtych czasach niemałym prestiżem dla rodziny, która nie mogła być przecież "gorsza" od bogatych znajomych z sąsiedniego pałacu. Często zdarzało się, że zatrudniano nawet kilka cudzoziemskich bon równocześnie aby dziecko uczone było konwersacji w kilku językach. Warto również dodać, że jedną z przyczyn zatrudniania owych panien, była panująca w 1 połowie XIX wieku i w kolejnych dziesięcioleciach moda na francuszczyznę (m.in. moda i język).
W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.12: Srebrne krajcary cesarza Leopolda I Habsburga
Był trzydziestym ósmym świętym cesarzem rzymskim i dziesiątym z dynastii Habsburgów. Leopold I Habsburg, syn cesarza Ferdynanda III, urodził się 9 czerwca 1640 roku we Wiedniu. Po śmierci ojca w 1657 roku został samodzielnym królem Czech i Węgier oraz odziedziczył po ojcu wszystkie jego tytuły. 18 lipca 1658 roku we Frankfurcie kolegium elektorów Świętego Cesarstwa Rzymskiego w składzie: on sam jako król Czech, arcybiskup Moguncji Johann Philipp von Schönborn (1647–1673), arcybiskup Kolonii Maksymilian Henryk Wittelsbach, arcybiskup Trewiru Karl II Kaspar von der Leyen-Hohengeroldseck, książę Bawarii Ferdynand Maria Bawarski, książę Saksonii Jan Jerzy II Wettyn, margrabia Brandenburgii Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern, hrabia-palatyn reński Karol Ludwik Wittelsbach wybrało go na króla niemieckiego i cesarza rzymskiego. W polityce zagranicznej Leopold I Habsburg Wspierał Polskę i Litwę oraz Danię w walce ze Szwecją i Siedmiogrodem podczas II Wojny Północnej, wraz z Rosją, Brandenburgią i Holandią. Wojska cesarskie brały udział w walkach na Półwyspie Jutlandzkim i wyzwalały Kraków a także Poznań. W 1683 roku cesarz prosił Jana III Sobieskiego o pomoc w walce z najazdem tureckim. O ostatecznej klęsce Turków zadecydowała bitwa pod Zentą w 1697 roku, kiedy armia księcia Eugeniusza Sabaudzkiego zwyciężyła siły osmańskie i wyparła je z Węgier. Zmagania zakończył pokój Karłowicki. Był to jeden z największych sukcesów politycznych w dziejach dynastii Habsburgów. W 1658 roku w swojej kapitulacji wyborczej zakazał stanom państw niemieckich zwoływania posiedzeń sejmów stanowych bez zgody książąt. W ten sposób przyczynił się do rozwoju absolutyzmu książęcego w Niemczech. Leopold I Habsburg jako ostatni cesarz rzymski pojawił się w 1664 roku na obradach Sejmu Cesarstwa w Ratyzbonie. W 1692 roku nadał księciu Hanoweru Ernestowi Augustowi z dynastii Welfów tytuł elektora Rzeszy. W 1700 roku włączył się do walki o dziedzictwo Habsburgów hiszpańskich (wojna o sukcesję hiszpańską). W 1681 roku Leopold I wziął chłopów ze swej monarchii w obronę przed nieuzasadnionymi oskarżeniami ich panów. W 1691 roku cesarz wydał postanowienie (Explanatio Leopoldina) zezwalające protestantom na sprawowanie kultu w domach, w otoczeniu rodziny, pod warunkiem, że będą uczestniczyć w publicznych świętach katolickich. Administratorzy protestanccy mieli podlegać biskupom katolickim i być mianowani przez władze cesarskie. Zmiana wyznania na reformowane groziła sankcjami karnymi.
Numizmaty i inne historyczne pamiątki przekazane do Żarowskiej Izby Historycznej
Zgodnie z decyzją nr 1100/2018 z dnia 22 sierpnia 2018 roku wydaną przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków – Delegatura w Wałbrzychu do Żarowskiej Izby Historycznej przekazane zostały następujące zabytki pozyskane przez Urząd Skarbowy w Świdnicy jako przepadek na rzecz Skarbu Państwa (prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy) wg pozycji: 1 niemiecka moneta srebrna z 1935 roku o nominale 5 Marek (Paul von Hindenburg), medal niemiecki za Kampanię Zimową na Wschodzie 1941/42 (Ostmedaille), 4 sztuki Depozytowych Bonów Rewaloryzacyjnych od nr EC8149399 do EC 8149402 wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski na kwotę 100 zł każdy, 3 polskie monety srebrne z 1974-75 r. o nominale po 200 zł każda (2 monety z napisem XXX LAT PRL i 1 moneta z napisem 30 ROCZNICA ZWYCIĘSTWA NAD FASZYZMEM), 1 polska moneta miedzioniklowa z 1976 r. MARCELI NOWOTKO o nominale 20 zł.
Czytaj więcej: Numizmaty i inne historyczne pamiątki przekazane do Żarowskiej Izby Historycznej
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
