Strona główna

Zabudowania gospodarczo-mieszkalne dawnego folwarku w Mikoszowej

W 1550 roku obszar Mikoszowej (wówczas Nickelsdorf) podzielony był między dwóch właścicieli ziemskich. Przynajmniej od stycznia 1546 roku właścicielem folwarku był Fabian Kalckreuter. Jemu też uiszczała rentę feudalną większość mieszkańców wsi. Wartość folwarku mikoszowskiego oszacowano wówczas dla celów podatkowych na 937 florenów. Na areale ziemskim wysiewano 14 małdratów zboża, hodowano 100 owiec. Dużą wagę przywiązywano do gospodarki leśnej, która przynosiła ponad 1/3 dochodów z majętności. Ponadto do folwarku należał niewielki staw, z którego rocznie odławiano 6 kop ryb (360 sztuk). Kolejnymi właścicielami folwarku byli: do 1650 roku – przedstawiciele rodu Kalckreuter, do 1669 roku – Anna Maria Saurmainz z domu Schindel, 1670-1686 – Kaspar i Konrad von Zedlita, 1686 - przed 1725 – George Friedrich von Kottulinski, przed 1725-1733 – Christoph Sigmund von Landescron, 1733-1747 – Karl Gothard hr. von Schaffgotsch, 1747-1758 – Ernst Ferdinand baron Mudrach, 1760-1792 – hrabiowie Maltzan auf Lissa (Joachim Karl i Joachim Kasimir Alexander), 1792-do lat 30. XIX wieku – Franz Joseph von Mutius auf Bertheldsdorf. Pod koniec lat 20. XIX wieku folwark w Mikoszowej specjalizował się w hodowli owiec (600 sztuk rasy merynos). Ponadto trzymano też 16 koni, 4 osły i 76 sztuk drobiu. W skład zabudowy folwarcznej wchodziły 2 domy mieszkalne, owczarnia, ceglana stodoła, stróżówka oraz browar. W wyniku reform uwłaszczeniowych w 1826 roku dominium przejęło 351 ha ziemi. Kolejni właścicielami majątku byli: 2 połowa XIX wieku do 1888 roku – Gustaw van Heese, 1888-1923 – Marie von Kramsta, 1923-1945 – Hans Christoph Herbert Klemens Gerhard Wolf von Wietersheim (od 1926 von Kramsta-Wietersheim).

Czytaj więcej: Zabudowania gospodarczo-mieszkalne dawnego folwarku w Mikoszowej

Udział mieszkańców Mikoszowej w I wojnie światowej

Przed wybuchem I wojny światowej w Mikoszowej mieszkały 362 osoby (w tym 167 we folwarku – 35 rodzin w 7 budynkach mieszkalnych oraz 195 – zabudowa wiejska składająca się z 37 budynków mieszkalnych. Zdecydowanie dominowała tutaj ludność wyznania protestanckiego. Właścicielką dóbr rycerskich w Mikoszowej była Marie von Kramsta, która od 1916 roku zamieszkiwała w pałacu w Morawie. Obszar folwarku wynosił: 210 ha grunty orne, 2 ha łąki, 6 ha wody, 135 ha las. Dominium mikoszowskie specjalizowało się w chowie owiec i bydła. Chłopi mikoszowscy byli właścicielami zaledwie 71 ha ziemi, w tym 63 ha gruntów ornych i 3 ha łąk.

Czytaj więcej: Udział mieszkańców Mikoszowej w I wojnie światowej

Wystawa "Zawsze z kobietą - moda damska z początku XX wieku

Żarowska Izba Historyczna oraz Gminne Centrum Kultury i Sportu w Żarowie serdecznie zapraszają na wystawę "Zawsze z Kobietą - moda damska z początku XX wieku". Na ekspozycji, która będzie miała miejsce w Żarowskiej Izbie Historycznej zostaną zaprezentowane stroje i akcesoria mody z pierwszej połowy XX wieku. Eksponaty pochodzą głównie z Francji, Anglii oraz Niemiec. Kolekcja prezentuje nie tylko piękno wyrobów dawnego rzemiosła, ale także pomysłowość elegantek z czasów II wojny światowej. Na wystawie będziemy mogli zobaczyć pochodzące z okupowanej Francji torebki wykonane z dostępnych wówczas materiałów oraz buty na drewnianych koturnach. Ubiór pań z czasów II wojny światowej zostanie skonfrontowany z bogatszą modą z lat 20. i 30. XX wieku, która zachwyca swoim przepychem, bogactwem barw oraz materiałami i dodatkami, takimi jak strusie pióra czy też ręcznie wyszywane suknie. Ekspozycja zostanie wzbogacona o kosmetyki z okresu międzywojennego oraz ciekawostki z dziedziny ówczesnej pielęgnacji urody.

Czytaj więcej: Wystawa "Zawsze z kobietą - moda damska z początku XX wieku

Konkurs plastyczny pt. "Bohaterowie AK. 80. Rocznica powstania Armii Krajowej"

Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu oraz Wrocławski Klub "Anima" serdecznie zapraszają do udziału w konkursie plastycznym pt. "Bohaterowie AK. 80. Rocznica powstania Armii Krajowej". Konkurs przewidziany jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych oraz dorosłych. Technika prac jest dowolna, o czym mówi regulamin konkursu. Zadaniem uczestników biorących udział w Konkursie jest wykonanie pracy w dowolnej technice, będącej autorską wizją Uczestnika, charakteryzującej się pomysłowością, oryginalnością i samodzielnością wykonania. Tegoroczna, 80. Rocznica utworzenia Armii Krajowej to okazja dla Uczestników do poznania historii jej członków a także do zbadania przeszłości swojej własnej rodziny. Bohaterowie AK to ludzie w każdym wieku, których łączył jeden cel- wolna Polska. Przedstawienie ich sylwetek przez Uczestników to kolejny sposób na to, by pamięć o nich przetrwała i by kolejne pokolenia wiedziały, komu zawdzięczają swoją dzisiejszą wolność.

Czytaj więcej: Konkurs plastyczny pt. "Bohaterowie AK. 80. Rocznica powstania Armii Krajowej"

Nazewnictwo i przynależność administracyjna Żarowa na przestrzeni wieków

Żarów to niewielkie miasto położone w południowej części województwa dolnośląskiego, w powiecie świdnickim. Jeśli zawierzyć starym średniowiecznym dokumentom życie tutaj toczy się już od ponad 700 lat. Dziś miejsce to jest dla Nas szczególne. Tutaj bowiem mieszkamy, pracujemy i uczymy się. Jest to Nasza mała, bliska sercu ojczyzna, jedyna w swoim rodzaju. Nazwa miejscowości – Żarów, mocno wryła się w Naszą świadomość jako przede wszystkim nazwa miejsca Naszego zamieszkania. Nazwę tę widzimy i słyszymy bowiem codziennie przechadzając się ulicami miasta. Czy ktoś z Nas zastanawiał się jednak nad tym jaką 500, 300 czy też 100 lat temu, dzisiejszy Żarów posiadał nazwę ?. Czy na przestrzeni kilku wieków zawsze był Żarowem ? Jak nazywali to miejsce ludzie, którzy dawniej tutaj żyli i zbudowali to co teraz jest Naszym domem ?.

Czytaj więcej: Nazewnictwo i przynależność administracyjna Żarowa na przestrzeni wieków

Jeńcy wojenni z komanda nr 1239 w Pastuchowie

Pastuchów to największa wieś w gminie Jaworzyna Śląska. W 2021 roku zamieszkiwało ją 1000 osób. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy – „pastuch”, „pasterz”. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele pt. „Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung”, wymienia jako pierwotną zanotowaną nazwę miejscowości „Pastuchow" podając jej znaczenie „Hirtendorf” - „Wieś pasterzy, pastuchów”. Po raz pierwszy wieś wzmiankowana była w dokumencie biskupa wrocławskiego Lorenza z 1223 roku, gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Poszucou”. Kolejna wzmianka o miejscowości „Poschuchov”, znalazła się w dokumencie wydanym przez papieża Innocentego IV w 1250 roku. W późniejszym czasie nazwa osady została zgermanizowana do formy „Puschkau” i utraciła swoje pierwotne znaczenie. Do najcenniejszych budowli Pastuchowa, które zostały wpisane do rejestru zabytków, należy późnoromański Kościół pw. św. Barbary, który został wzniesiony ok. poł. XIII wieku oraz XVI-wieczny zespół dworsko-folwarczny, w skład którego wchodzi m.in. wieża mieszkalno-obronna z XV wieku (pierwotny średniowieczny zamek wodny z wieża mieszkalną rozbudowany w 1565 roku).

Czytaj więcej: Jeńcy wojenni z komanda nr 1239 w Pastuchowie

XIX Żarowska Prelekcja Historyczna: Podziemne tajemnice Masywy Ślęży

XIX Żarowska Prelekcja Historyczna: Młyny wodne i wiatraki w okolicy Żarowa

Dokument z podpisem słynnego polskiego archeologa w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

W 1919 roku w Poznaniu założone zostało Muzeum Wielkopolskie (ob. Muzeum Narodowe w Poznaniu). Powstało ono na gruncie dwóch innych placówek muzealnych, których początki sięgają 2 połowy XIX wieku. Pierwszym z nich było tzw. Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich w Wielkim Księstwie Poznańskim, które działalność rozpoczęło w 1857 roku przy Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Jego zbiory zostały powiększone przez darowizny Seweryna Mielżyńskiego w postaci własnej kolekcji rodzinnej tzw. Miłosławskiej oraz odkupionych zbiorów Edwarda Rastawieckiego. Mielżyński zakupił ponadto teren, gdzie zorganizowano wystawę zgromadzonych eksponatów. W 1881 roku Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk nadało zbiorom nazwę Muzeum im. Mielżyńskich, a dla publiczności otwarto je ostatecznie w 1882 roku. Dwanaście lat później powstało w Poznaniu pierwsze muzeum niemieckie. Było nim założone w 1894 roku Provinzial Museum in Posen (Prowincjonalne Muzeum w Poznaniu), które w 1902 roku przemianowano na Kaiser Friedrich Museum (Muzeum Cesarza Fryderyka III). W 1904 roku pruskie muzeum ulokowano w nowej siedzibie przy placu Wolności (wówczas Wilhelmsplatz). Był to budynek zaprojektowany przez Karla Hinkeldeyna, specjalnie do celów wystawienniczych. W 1919 roku, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Muzeum Cesarza Fryderyka III przemianowano na Muzeum Wielkopolskie. Kolejne lata to intensywny rozwój placówki. Przyjęto wówczas w depozyt zbiory z Muzeum im. Mielżyńskich oraz dokonano nowych zakupów, zwłaszcza w zakresie ówczesnego malarstwa i rzeźby. Ostatecznie podzielono w okresie międzywojennym muzeum na trzy oddziały: Galerię Malarstwa i Rzeźby, Muzeum Archeologiczne (Dział Przedhistoryczny) oraz Muzeum Przyrodnicze.

Czytaj więcej: Dokument z podpisem słynnego polskiego archeologa w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Dom Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Bukowie

Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety, jak wiele innych podobnych żeńskich zgromadzeń zakonnych, powstało w XIX wieku na gruncie potrzeb społecznych. Swój początek powzięło w Nysie, będąc pierwszym rodzimym zgromadzeniem Ziemi Śląskiej, które powstało po pruskiej kasacie zakonów w 1810 roku. Zalążek oraz rozkwit tego zgromadzenia, jest ściśle związany z przemianami, które wówczas zachodziły na Śląsku wskutek narastającego rozwoju gospodarki kapitalistycznej. Dynamiczny rozwój przemysłu fabrycznego zepchnął bowiem na margines drobnych producentów, którzy po utracie swoich warsztatów stawali się poszukiwaczami pracy. Do tej nowej i ciągle rosnącej grupy społecznej dołączyli chłopi, szukający lepszych warunków bytowych w powstających dużych ośrodkach przemysłowych. W ten sposób w 1 połowie XIX wieku rozwinął się monstrualny ruch migracyjny, stający się niejako jednym z ogniw ówczesnych problemów ekonomiczno-społecznych. Niskie płace przy stałym wzroście cen żywności, niepewność pracy wobec wielkiej liczby osób jej poszukującej, a także niedostatek mieszkaniowy i fatalne warunki sanitarne, miały decydujący wpływ na wyjątkowo ciężką sytuację egzystencjonalną ludności napływowej. Do tego dochodziły jeszcze, nierzadko powtarzające się w owym czasie, klęski żywiołowe oraz głód, które były główną przyczyną dość licznych epidemii tyfusu i cholery (w 1866 roku na cholerę zmarło 60 mieszkańców Mrowin). Przy niedostatecznej liczbie lekarzy, pielęgniarek, szpitali, pociągało to za sobą ogromną ilość ofiar ludzkiego życia, zwłaszcza wśród najbiedniejszych.

Czytaj więcej: Dom Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Bukowie