Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Polecamy
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Elektryczne zespoły trakcyjne w ruchu pasażerskim na stacjach PKP Imbramowice i PKP Żarów od 2010 roku
W terminologii kolejowej przez elektryczny zespół trakcyjny (EZT), rozumiany jest pojazd szynowy, składający się zazwyczaj z dwóch członów sterowniczych (po jednym na każdym końcu pojazdu, człony skrajne) oraz członów pośrednich, opartych na wózkach klasycznych lub tzw. wózkach Jakobsa, przystosowany do przewozu pasażerów. Charakteryzuje się zazwyczaj jedną wspólną przestrzenią pasażerską na długości całego pojazdu. Wykorzystywany zarówno w ruchu aglomeracyjnym (zwykle jedna przestrzeń pasażerska), jak i dalekobieżnym (wydzielone przedziały). Ma własny napęd, co umożliwia mu samodzielne poruszanie się po torach. Pod koniec XIX wieku na liniach podmiejskich i w metrze stosowano składy złożone z lokomotywy i wagonów, osiągające słabe wartości przyspieszenia rozruchu i opóźnienia hamowania, szczególnie istotne na takich liniach. W związku z tym na potrzeby kolei aglomeracyjnej opracowano nowy rodzaj pojazdu elektrycznego – elektryczny zespół trakcyjny. 13 czerwca 1900 na linii Wannseebahn obecnie wchodzącej w skład S-Bahn w Berlinie rozpoczęto eksploatację pierwszego elektrycznego zespołu trakcyjnego. Pojazd ten był zasilany z trzeciej szyny napięciem 750 V DC, moc jednostki napędowej wynosiła 300 kW, a prędkość maksymalna 55 km/h. Pojazdy te ze względu na zasilanie z trzeciej szyny użytkowane były w dużych ośrodkach miejskich. W 1914 roku oddano do eksploatacji pierwszy EZT zasilany z sieci napowietrznej stosowanej poza dużymi ośrodkami miejskimi. Pojazd ten oznaczony jako ET87 był zasilany prądem przemiennym o napięciu 15 kV i częstotliwości 16 2/3 Hz, osiągał moc 376 kW i prędkość maksymalną 70 km/h.
Granaty moździerzowe z czasów II wojny światowej odnalezione w Imbramowicach
Kolejne wybuchowe znalezisko z czasów II wojny światowej w gminie Żarów. Na rolniczym polu w Imbramowicach, odnalezione zostały granaty moździerzowe, będące pozostałością po walkach z 1945 roku. O odkryciu niebezpiecznych przedmiotów poinformował nas sołtys Imbramowic, pan Marek Fita. Granaty zabezpieczone zostały przez funkcjonariuszy z komisariatu Policji w Żarowie i przekazane w ręce patrolu saperskiego z Głogowa, który odpowiedzialny jest za prowadzenie rozminowania na terenie powiatu świdnickiego. Wedle ustaleń odnalezione militaria to rosyjskie odłamkowe granaty moździerzowe kaliber 82 mm, typ O-832/O-832D, które stanowiły amunicję dla moździerzy batalionowych wz. 1937/wz. 1941. W miejscu odnalezienia granatów w lutym 1945 roku, znajdowały się stanowiska rosyjskiej artylerii 527. pułku strzeleckiego ze 118. dywizji strzeleckiej. Warto dodać, iż jest to kolejna niebezpieczna pozostałość z czasów II wojny światowej odkryta na obszarze gminy Żarów w ostatnim czasie: 2014 r. - granat moździerzowy 82 mm (Góra Krukowska), 2016 r. - pocisk artyleryjski 152,4 mm (Siedlimowice), 2017 r. - granaty moździerzowe 82, 120 mm i pociski artyleryjskie 76,2 mm (Imbramowice), 2017 r. - pocisk artyleryjski 152,4 mm (Przyłęgów).
Czytaj więcej: Granaty moździerzowe z czasów II wojny światowej odnalezione w Imbramowicach
Wystawa "Legiony Polskie 1914-1918"
Legiony Polskie w I wojnie światowej, to formacje wojskowe działające w latach 1914–17 po stronie państw centralnych, podporządkowane organizacyjnie Naczelnej Komendzie armii austro-węgierskiej, politycznie i częściowo organizacyjnie Naczelnemu Komitetowi Narodowemu. Wywodziły się z oddziałów strzeleckich Józefa Piłsudskiego i innych polskich organizacji wojskowo-niepodległościowych. W sierpniu 1914 roku utworzono Legion Wschodni i Legion Zachodni. Jesienią połączono je pod nazwą Legionów Polskich. Ich kolejnymi dowódcami byli: generał Karol Durski-Trzaska (IX 1914–II 1916), generał Stanisław Puchalski (II–XI 1916), pułkownik Stanisław Szeptycki (XI 1916–IV 1917), pułkownik Zygmunt Zieliński (IV–VIII 1917). W skład Legionów Polskich wchodziły 3 brygady oraz jednostki wspierające i pomocnicze (m.in. pułk artylerii). I Brygada, utworzona została w grudniu 1914 roku, komendant Józef Piłsudski, od października 1916 roku dowódca — pułkownik Marian Januszajtis; skład: 1., 5. i 7. pułk piechoty oraz 1. pułk ułanów. II Brygada, zwana również Karpacką lub Żelazną, powołana w maju 1915 roku w Kołomyi, dowódca pułkownik Ferdynand Küttner, od sierpnia 1916 roku — pułkownik Józef Haller; skład: 2. i 3. pułk piechoty oraz 2. pułk ułanów. III Brygada, utworzona w maju 1915 roku, dowódcy: pułkownik Wiktor Grzesicki, pułkownik Stanisław Szeptycki, pułkownik Zygmunt Zieliński, pułkownik Bolesław Roja; skład: 4. i 6. pułk piechoty.
Porcelanowa plakietka "Pochód DAF - Breslau 26.8.1934" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
10 maja 1933 roku w miejsce zlikwidowanych niemieckich związków zawodowych, utworzony został Niemiecki Front Pracy (Deutsche Arbeitsfront), który działał na podstawie rozporządzenia Adolfa Hitlera z października 1934 roku. Jego powstanie zbiegło się z ustawowym ograniczeniem praw pracowniczych. Przywódcą DAF został kierownik wydziału organizacyjnego NSDAP – Robert Ley. Członkowie organizacji (w 1942 roku ok. 25 mln), podzieleni zostali na 18 wspólnot branżowych. Wyspecjalizowaną organizacją zajmującą się wolnym czasem i wypoczynkiem pracowników była Kraft durch Freude. Niemiecki Front Pracy, rozwiązany został w październiku 1945 roku ustawą Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec. Porcelanową pamiątkową plakietkę (przypinkę) z przemarszu członków DAF we Wrocławiu w dniu 26 lipca 1934 roku, przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Wojciech. Na plakietce o wymiarach 6 x 3,5 cm, znajdują się trzy maszerujące postacie: robotnik z młotem, chłop z kosą i inteligent pracujący z książką. Ponad ich głowami widnieje tryb zębaty – symbol DAF. W dolnej części umieszczono swastykę i napis Breslau oraz datę 26.8.1934. Na stronie odwrotnej znajduje się miejsce po urwanej agrafce oraz napis Koenigszelt (Jaworzyna Śląska), wskazujący na wytwórnię Porzellanfabrik Koenigszelt (Fabryka porcelany Jaworzyna Śląska). Składamy panu Wojciechowi Serdeczne Podziękowania za przekazanie plakietki do Żarowskiej Izby Historycznej.
Ponad 100-letni magiel z żarowskiego zamku
Przez wiele lat służył najpierw mieszkańcom Straße der SA (SA-straße), a później ulicy Zamkowej w Żarowie. Dzisiaj stoi zupełnie zapomniany, pokryty grubą warstwą kurzu, choć w pełni kompletny i nadal sprawny. Mowa o zabytkowym maglu, który niewzruszony czasem spoczywa w piwnicach żarowskiego zamku. Czym tak naprawdę jest owe urządzenie, jaka jest jego budowa, zasada działania oraz zastosowanie ? Jak podają źródła magiel, zwany też maglownicą to maszyna, służąca do maglowania, czyli prasowania przy użyciu systemu walców. Maglowaniu poddawane są po praniu na ogół większe sztuki bielizny – pościel, obrusy, ręczniki, zasłony, tzn. takie, których prasowanie żelazkiem byłoby uciążliwe i nieefektywne. Powszechnie nazwą "magiel" określa się także nie tylko samą maszynę, ale również punkt usługowy – pomieszczenie, w którym magiel jest zainstalowany. Podczas gdy określenie "maglownica" zarezerwowane jest tylko dla samego urządzenia. Magiel występuje w dwóch odmianach. W pierwszej pościel nawijana jest na wałek i zgniatana podczas przetaczania pomiędzy dwiema płaszczyznami. Druga odmiana magla, sprowadza się do dwóch walców, długości od kilkudziesięciu centymetrów do ponad dwóch metrów, z których jeden jest napędzany (ręcznie lub silnikiem elektrycznym) i sprężyście dociskany do drugiego. Pomiędzy oba walce wsuwa się płat maglowanej tkaniny, a obracanie cylindra powoduje przesuwanie się jej i rozprasowywanie. Ręczne urządzenie tego rodzaju do zastosowań domowych wykorzystywane może być także jako wyżymaczka do wyciskania nadmiaru wody z upranych tkanin. Maglownica to dwie części: elementem maglującym w kształcie karbowanej deski przetacza się (po stole) wałek, na który nawija się pościel do maglowania.
Zespół muzyczny "EHO" Żarów powstały w 1946 roku
Pierwszym zespołem muzycznym założonym tuż po wojnie w Żarowie, była kapela "EHO", która rozpoczęła swoją działalność już w 1946 roku. Jak podają nasi respondenci, zespół był początkowo jedynym w całej okolicy i obsługiwał różnego rodzaju imprezy okolicznościowe w obrębie nawet do 50 km. Dzisiaj po przeszło 70-ciu latach trudno jest odtworzyć pełną historię tej kapeli oraz wymienić wszystkie nazwiska jej członków. Jak krótko wzmiankuje Tomasz Ciesielski w opracowaniu Historia miasta i gminy: w 1946 r. istniał w Żarowie zespół muzyczny „EHO”, który przygrywał w trakcie przerw w przedstawieniu „Jasełka”. W tym miejscu zwracamy się do naszych czytelników, może w Waszych rodzinnych albumach znajdują się inne fotografie omawianego zespołu, może ktoś z Waszej najbliższej rodziny należał do tej kapeli lub pamięta jej występy. Prosimy Was o kontakt. Poniżej prezentujemy fotografię zespołu muzycznego "EHO" Żarów, wykonaną w 1946 roku. Fotografię udostępnił nam mieszkaniec Żarowa. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Zespół muzyczny "EHO" Żarów powstały w 1946 roku
Teczki "ŻZMO" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Jak pisali dr inż. Jurand Bocian i dr inż. Justyn Stachurski w opracowaniu pt. Żarowskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych w 40-lecie pracy w Polsce Ludowej (Materiały Ogniotrwałe Z.1, R.37/1985): Już pod koniec 1946 r. uruchomiono pierwszą produkcję wyrobów szamotowych. W . latach następnych po wyremontowaniu i uzupełnieniu parku maszynowego Zakład „Żarów" stał się największym i najlepiej wyposażonym technicznie zakładem w branży, posiadającym jako jedyny dwa piece tunelowe. W latach 1946-1949, w których realizowano plan 3-letni, produkowano asortymenty najprostsze, w tym głównie prostki normalne i kliny. W okresie planu 6-letniego, to jest w latach 1950-55, poziom produkcji uległ znacznemu podwyższeniu tak pod względem ilościowym jak i jakościowym. Okres następnej 5-latki 1956-1960 charakteryzował się dużą intensywnością produkcji. Te dwa ostatnie okresy gospodarcze były dla zakładu bardzo trudne, gdyż ze względu na duże potrzeby hutnictwa i innych przemysłów na materiały ogniotrwałe, przy braku zdolności produkcyjnych w całej branży, należało realizować wysokie i coraz bardziej napięte plany produkcyjne. Wykonywanie tych planów uniemożliwiało zakładowi prowadzenie na znaczniejszą skalę prac inwestycyjnych lub modernizacyjnych, wskutek czego zostawał on stopniowo w tyle pod względem uzbrojenia technicznego za innymi zakładami branży. Dopiero prowadzona w następnych okresach gospodarczych realizacja I i II etapu rozbudowy i modernizacji Żarowskich ZMO pozwoliła na znaczny wzrost ilościowy produkcji wyrobów w oparciu o nowoczesną technikę wytwarzania w coraz trudniejszych i bardziej odpowiedzialnych asortymentach. Umożliwiło to także podjęcie eksportu wyrobów tak do państw socjalistycznych, jak i kapitalistycznych.
Czytaj więcej: Teczki "ŻZMO" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Kilka słów o powstaniu Żarowa i badaczach jego nazwy
Wylesienie, zwane również deforestacją, to proces przemiany lasu w obszar bezleśny. Czasem wylesienie ma przyczyny naturalne, np. susze. Zazwyczaj jednak jest skutkiem działalności człowieka, który wycina drzewa, aby pozyskać drewno lub karczuje lasy, żeby zdobyć teren na pola lub zabudowania. W drugim przypadku lasy często są wypalane. Od czasów neolitu aż do wczesnego średniowiecza przygotowanie ziemi odbywało się w kilku etapach. Najbardziej czasochłonne było usuwanie dzikiej roślinności. Czynność tę wykonywała wspólnie cała gromada jednocześnie przez kilka lat. Najpierw wycinano zarośla oraz podcinano i korowano większe drzewa. Gdy rośliny były dostatecznie wysuszone teren podpalano. Popiół użyźniał glebę, a ogień niszczył rośliny i szkodniki oraz spulchniał glebę. Po opadach deszczu, w popiele ochłodzonego wypaleniska wysiewano i sadzono rośliny, głównie prymitywne zboża i inne trawy dla pozyskania nasion. Była to tzw. gospodarka żarowo-wypaleniskowa. Na wiek XIII i XIV przypada tzw. kolonizacja (osadnictwo) na prawie niemieckim. W celu zagospodarowania nieużytków, karczowania lasów, przyspieszenia rozwoju gospodarczego i zwiększenia liczby ludności w państwie zaczęto sprowadzać osadników z innych krajów, głównie z Niemiec i Flandrii (dzisiejszej Belgii). Koloniści osiedlali się przede wszystkim na Śląsku, Pomorzu i w Małopolsce. Wsie i miasta lokowano na prawie niemieckim, najczęściej magdeburskim lub lubeckim. Kolonizacja ta doprowadziła do znacznego zwiększenia gęstości zaludnienia i zmniejszenia obszarów puszczańskich.
Czytaj więcej: Kilka słów o powstaniu Żarowa i badaczach jego nazwy
Georg Schrötter i ołtarz główny w kościele parafialnym w Wierzbnej
Georg Schrötter urodził się w 1650 roku w Krzeszowie (Grüssau). Był synem stolarza, pracującego dla miejscowego klasztoru cystersów. Krzeszowscy zakonnicy sfinansowali młodzieńcowi naukę fachu stolarskiego, którą pobierał najprawdopodobniej w Pradze oraz w Górnej Austrii. Po powrocie do rodzinnej miejscowości w roku ok. 1672, rzeźbiarz utworzył z polecenia ówczesnego opata Bernarda Rosy, przyklasztorny warsztat. Wedle badań archiwalnych Nicolasa Lutterottiego, w skład nowo powstałej pracowni Schröttera, wchodzili po za nim samym: stolarz-snycerz Stephan Kose, brat zakonny Schubert, a także malarz-pozłotnik Sigmund Leistritz. Obsada przyklasztornej pracowni była stała, a jej zmiany wymuszała z reguły śmierć, któregoś z doświadczonych artystów. Dla przykładu w 1698 roku, zmarłego Stephana Kosego, zastąpili snycerz Anton Hoffman i rzeźbiarz nazwiskiem Jung. Do podstawowych zadań realizowanych przez pracownię Georga Schröttera, należała barokizacja gotyckiej świątyni opackiej w Krzeszowie oraz wytwórczość na potrzeby nowych budowli sakralnych wznoszonych przez krzeszowskich braci zakonnych. Rozbiórka głównego kościoła w Krzeszowie i budowa nowej świątyni barokowej w 1728 roku, wymusiła przeniesienie dzieł wykonanych w 1678 roku przez warsztat Schröttera do kilku kościołów patronackich klasztoru, w tym m.in. do Wierzbnej.
Czytaj więcej: Georg Schrötter i ołtarz główny w kościele parafialnym w Wierzbnej
Bernhard Adalbert Emil Koehne - wybitny dendrolog z Zastruża
Bernhard Koehne urodził się 12 lutego 1848 roku w Zastrużu (Sasterhausen) koło Strzegomia (Striegau), w rodzinie rolnika Wilhelma Koehne i jego żony Berthy, z domu Prömmel. Uczęszczał do Królewskiego Francuskiego Gimnazjum w Berlinie, później, od roku 1865 roku, studiował nauki przyrodnicze i matematykę na Uniwersytecie Berlińskim, uzyskując w lipcu 1869 roku stopień doktora filozofii na podstawie pracy „Blütenentwicklung bei den Compositen” o rozwoju kwiatów u roślin z rodziny złożonych. Wlatach 1869-70 odbywał służbę wojskową w 1.Regimencie Grenadierów w Berlinie. Służbę tę przedłużył wybuch wojny francusko-pruskiej, podczas której został ciężko ranny w sierpniu 1870 roku pod Gravelotte i bardzo długo wracał do zdrowia. W roku 1872 zdał egzamin pro facultate docendi i rozpoczął pracę w Szkole Rzemiosła Friedricha Werdera w Berlinie, skąd w roku 1880 jako starszy nauczyciel przeniesiony został do Falk−Realgymnasium. Z kuzynką Conradiną Prömmel, z którą ożenił się w roku 1874, miał dwie córki i syna Wernera, znanego geologa. W botanice Koehne zasłynął jako monograf rodziny krwawnicowatych (Lythraceae). Opisał tę w dużej mierze tropikalną rodzinę w szeregu starannie przemyślanych prac, zaś w roku 1903 w dziele „Das Pflanzenreich” zamieścił jej monografię, do której uzupełnienia publikował jeszcze w latach 1907 i 1908. Począwszy od „Deutsche Dendrologie” z roku 1893 pisał wiele na temat drzew, przy czym szczególnie upodobał sobie dwie podrodziny różowatych: jabłkowe (Pomoideae) i śliwowe (Prunoideae). Wydawane przez niego „Herbarium dendrologicum” ukazało się w latach 1896−1905 w 565 numerach.
Czytaj więcej: Bernhard Adalbert Emil Koehne - wybitny dendrolog z Zastruża
Pocztówka "Schloss Saarau" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Prezentujemy dzisiaj kartkę pocztową, zakupioną przez prywatnego kolekcjonera i zdeponowaną w Żarowskiej Izbie Historycznej jako depozyt ekspozycyjny. Pocztówka przedstawia wizerunek zamku w Żarowie (Schloss Saarau) oraz nadruk wydawcy Verlag A.Schuch, Saarau & Domanze. Strona korespondencyjna zawiera nadruk Postkarte Weltpostverein. Carte – Postale. Union Postale Universelle. Warto nadmienić, że podobna pocztówka datowana ogólnie na lata 1900-1945, ze zbiorów Sammlung Horst Adler, prezentowana jest na portalu dolny-slask.org.
Czytaj więcej: Pocztówka "Schloss Saarau" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
