Strona główna

W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.5: Monety Republiki Weimarskiej 1919-1933

Weimarska Republika to potoczne określenie Rzeszy Niemieckiej w latach 1919-1933. Została proklamowana 9 listopada 1918 roku, po abdykacji cesarza Wilhelma II Hohenzollerna. W lipcu 1919 roku parlament przyjął konstytucję w Weimarze (stąd nazwa), ustanawiając republikę demokratyczno-parlamentarną na czele z prezydentem Friedrichem Ebertem (11.02.1919 – 28.02.1925), później Paulem von Hindenburgiem (12.05.1925 – 2.08.1934). Władza ustawodawcza znajdowała się w rękach jednoizbowego Reichstagu. Brak stabilizacji politycznej sprzyjał próbom prawicowych przewrotów, m.in. pucz Kappa (marzec 1920 r.) , pucz monachijski (8/9 listopada 1923 r.). Polityka zagraniczna zorientowana była na zwalczanie ustaleń traktatu wersalskiego. W wyniku kryzysu parlamentarnego, po upadku gabinetów Franza von Papena (1932) i Kurta von Schleichera (1933) i objęciu władzy przez Adolfa Hitlera (styczeń 1933), przekształcona w III Rzeszę. Proklamowana pod koniec 1918 roku Republika Weimarska napotkała ogromne wyzwania ekonomiczne i polityczne. W 1920 roku, produkcja przemysłowa osiągnęła 61% swojego poziomu z 1913 roku, a w 1923 roku spadła jeszcze do 54%. Straty terytorialne wynikające z Traktatu Wersalskiego istotnie osłabiły potencjał produkcyjny Rzeszy: straciła ona ok. 13% dotychczasowej powierzchni, a poza jej granicami pozostało ok. 10 % niemieckiej populacji. W dodatku Niemcy zostały zobowiązane do wypłacenia reparacji wojennych, które ustalone zostały na nieco ponad 3% PKB Republiki rocznie. W związku z opóźnieniami w spłacie długu, Francja w styczniu 1923 roku przystąpiła do okupacji najbardziej uprzemysłowionego region Republiki Weimarskiej, jakim było Zagłębie Ruhry.

Czytaj więcej: W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.5: Monety Republiki Weimarskiej 1919-1933

W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz.16

Wedle niedawnych facebookowych zapowiedzi, w kolejnej odsłonie cyklu "W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów" prezentujemy dzisiaj zbiór fotografii z dawnego Przyłęgowa (niem. Preilsdorf). Fotografie datowane przed 1945 r., przedstawiają rodzinę pana Petera Freer, która zamieszkiwała budynek stojący w miejscu obecnej świetlicy wiejskiej. Niniejszy zbiór fotografii, przesłany przez pana Petera Freer wraz ze zgodą na publikację, udostępniła nam pani Agnieszka Proniewicz.

Składamy Serdeczne Podziękowania dla pani Agnieszki za udostępnienie poniższych fotografii

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Czytaj więcej: W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz.16

V Spacer Historyczny - Buków 19.07.2017

V Spacer Historyczny zorganizowany w ramach wakacyjnych zajęć prowadzonych przez Gminne Centrum Kultury i Sportu na świetlicach wiejskich w gminie Żarów, tym razem odbył się w Bukowie. Tradycyjnie już uczestnicy mieli najpierw okazję obejrzeć drobne zabytki pochodzące ze zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej, po czym wyruszyli na pieszą wyprawę. W Bukowie znajduje się wiele interesujących budowli i historycznych reliktów. Uczestnicy wycieczki obejrzeli m.in. trzy z sześciu przydrożnych kapliczek. Pierwsza z nich stojąca przy ul. Kwiatowej jest jednokondygnacyjną, murowaną kaplicą w całości licowaną czerwoną cegłą. Bryła budowli posiada formę regularna na planie prostokąta. Umieszczony osiowo otwór wejściowy, zamknięty jest ostrołukowo. Kaplicę przykrywa dwuspadowy dach ceramiczny. Dwie kolejne kapliczki stojące przy ul. Lipowej wybudowane zostały na przełomie XIX i XX wieku. Są to jednokondygnacyjne, murowane budowle z osiowo umieszczonym otworem wejściowym zamkniętym górą szczytem trójkątnym i falistym. W dalszej kolejności uczestnicy spaceru obejrzeli 1,4 metrową kolumnę maryjną z 1870 roku, która znajduje się na posesji przy ul. Lipowej 19 oraz figurę św. Jana Nepomucena z 1 połowy XVIII wieku, stojącą przy domostwie nr 24. Na trasie wędrówki znalazły się również dwa kamienne krzyże pojednania (pokutne). Jeden maltański granitowy o wymiarach 64x70x11 cm, wmurowany jest w ogrodzenie przy budynku nr 3. Drugi łaciński z granitu o wymiarach 141x73x14 cm wkopany jest za kapliczką na południe od kościoła przy budynku nr 58. Ostatnim punktem wycieczki był wzniesiony w połowie XIII wieku Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Wzniesiony w stylu późnoromańskim, powiększony został w XIV wieku o część zachodnią, a w połowie XVIII wieku o dwie barokowe kaplice dobudowane od południa i od północy. Świątynia jest orientowana, jednonawowa z symetrycznymi kaplicami, tworzącymi w rzucie formę krzyża. Po stronie zachodniej kwadratowa wieża pokryta ostrosłupowym hełmem. Prostokątne prezbiterium zakończone trójboczną absydą pokryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym. W prezbiterium znajduje się gotyckie sanktuarium. Nawę pokrywa drewniany sufit.

Czytaj więcej: V Spacer Historyczny - Buków 19.07.2017

Fotografia zestrzelonego samolotu, szkoły oraz "uchodźców" w Wierzbnej

Zimą 1945 roku Wierzbna (niem. Würben) znalazła się w pobliżu linii frontu. Dominujące nad okolicą wieże kościoła stanowiły znakomity punkt obserwacyjny dla Niemców, jak i orientacyjny dla rosyjskiej artylerii ostrzeliwującej szlaki komunikacyjne przeciwnika. Droga Świdnica-Żarów była też celem ataków lotnictwa. Kilkakrotnie bombardowana była sama Wierzbna. Chroniąc się przed pociskami artyleryjskimi i bombami lotniczymi nieliczni mieszkańcy wsi, którzy się nie ewakuowali, spędzili wiele dni w podziemiach kościoła. Szczęśliwie dla nich, a także dla zdeponowanych z polecenia Generalnego Konserwatora Prowincji Dolnośląskiej w świątyni wierzbneńskiej sarkofagów książąt śląskich Henryka II i Henryka IV oraz rzeźb św. Piotra i Pawła z fary świdnickiej, kościół nie został ani razu trafiony. Od pocisków i bomb ucierpiały natomiast okalające kościół cmentarz i park przypałacowy. Po zakończeniu działań wojennych do swoich domów powróciło większość ewakuowanych zimą mieszkańców. W sprawie Wierzbnej, otrzymaliśmy wiadomość mailową od pani Ines Gast-Werner o następującej treści: Z dużym zainteresowaniem regularnie śledzę stronę Żarowskiej Izby Historycznej. Od 2008 roku kilka razy w roku odwiedzam Würben (Wierzbną), ponieważ z tej wsi pochodzą moi przodkowie. Z miłą chęcią przesyłam kilka starych zdjęć z Wierzbnej. Pierwsza fotografia przedstawia zestrzelony samolot transportowany przez Wierzbną. Fotografia musiała zostać wykonana między styczniem a majem 1945 roku. Druga fotografia przedstawia pierwsze wędrówki "uchodźców" przez Wierzbną w styczniu 1945 roku. Na trzecim zdjęciu jest szkoła w Wierzbnej wraz z uczniami. Ta fotografia została wykonana w 1932 roku.

Czytaj więcej: Fotografia zestrzelonego samolotu, szkoły oraz "uchodźców" w Wierzbnej

Żarowski Klub Cyklistów "Old Spokes" z wizytą w Morawie

W dniu 18 lipca 2017 roku Żarowski Klub Cyklistów "Old Spokes" odbył wycieczkę rowerową do Morawy. Była to trzecia z zaplanowanego cyklu wycieczek organizowanych przez GCKiS podczas tegorocznych wakacji. Uczestnicy wyprawy mieli okazję zapoznać się z interesującymi miejscami i zabytkami naszej pobliskiej okolicy.Pierwszym etapem wycieczki była miejscowość Piotrowice Świdnickie. Tu cykliści z Żarowa podziwiali pochodzący z poł. XII wieku kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego oraz znajdującą się na jego zewnętrznej ścianie galerię kamiennych epitafiów. Ciekawym reliktem przeszłości jest znajdujący się przy kościele Krzyż wiejski, który był niegdyś pomnikiem upamiętniającym poległych w I wojnie światowej mieszkańców Piotrowic. Spod kościoła grupa rowerzystów ruszyła dalej, zatrzymując się przy XVI-wiecznym zamku, który położony jest w dolnej części miejscowości. Dalej trasa wiodła do Pastuchowa, gdzie uczestnicy wycieczki odwiedzili XIII-wieczny kościół pw. św. Barbary oraz zachowany relikt dawnego kościoła ewangelickiego w postaci monumentalnej bramy wjazdowej. Podziwiając wspaniałe widoki oraz przyrodę wycieczka kontynuowała zamierzoną trasę, aby dotrzeć do miejscowości Skarżyce, gdzie klubowiczów "Old Spokes" powitał "żelazny diabeł". Stąd żarowscy cykliści wyruszyli w dalszą drogę, docierając do Morawy. Pierwszym postojem w tej urokliwej miejscowości był hipodrom im. 14-tego Pułku Ułanów Jazłowieckich. Kolejnym punktem wycieczki była stojąca przy skrzyżowaniu dróg w Morawie kamienna kapliczka słupowa. Ostatnim etapem wyprawy był XIX-wieczny pałac w Morawie. Klubowicze mieli okazję zwiedzić pałacowe wnętrza oraz teren przyległy do budowli. W drodze powrotnej rowerzyści zatrzymali się przy ruinach pałacu oraz wojennego pomnika w Łażanach.

Czytaj więcej: Żarowski Klub Cyklistów "Old Spokes" z wizytą w Morawie

W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz. 15

W 15-tej odsłonie cyklu "W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów" prezentujemy zbiór fotografii udostępnionych przez pana Tomasza. Prezentowane fotografie, ogólnie datowane są na lata 50-70/80-te XX w. Pośród nich znajdują się zdjęcia komunijne i ślubne przed wejściem do kościoła NSPJ w Żarowie i Wniebowzięcia NMP w Wierzbnej, zdjęcia z parku miejskiego m.in. na tle tzw. sztucznej groty, zdjęcia szkolne oraz inne. Zapraszamy do obejrzenia niniejszego zbioru.

Składamy Serdeczne Podziękowania dla pana Tomasza za udostępnienie poniższych fotografii

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Czytaj więcej: W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz. 15

Kolejne znalezisko z czasów II wojny światowej w Żarowie

Kolejne znalezisko z czasów II wojny światowej w Żarowie. Tym razem strychowe i papierowe. Mowa o niewielkim zeszycie, będącym swego rodzaju wojennym zapisem wybranych wydarzeń z lat 1939-1940. Tego rodzaju dzienniki / pamiętniki / kalendaria, były uzupełniane zazwyczaj podczas przerwy w walce. Inne powstawały w domowym zaciszu z dala od linii frontu. Zawartość prezentowanego poniżej zeszytu, to 37 stron wypełnionych prasowymi wycinkami, które donoszą o sukcesach niemieckiego Wehrmachtu podczas Kampanii Wrześniowej 1939 w Polsce oraz Kampanii Zachodniej 1940 we Francji. Nie znamy imienia oraz nazwiska autora/ki owego "kalendarium". Z całą pewnością była to jednak osoba narodowości niemieckiej. Charakter wklejanych informacji wskazuje, iż podobnie jak miliony innych rodaków, także i ta osoba uległa nazistowskiej propagandzie i fascynacji tą zbrodniczą ideologią. Zeszyt odnalazł i udostępnił nam do wglądu pan Grzegorz, któremu Składamy Serdeczne Podziękowania. 

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Czytaj więcej: Kolejne znalezisko z czasów II wojny światowej w Żarowie

Powódź Tysiąclecia 1997: 20 lat temu

Powódź tysiąclecia to potoczna nazwa powodzi, która nawiedziła w lipcu 1997 roku południową i zachodnią Polskę, Czechy, wschodnie Niemcy (Łużyce), północno-zachodnią Słowację oraz wschodnią Austrię, doprowadzając na terenie Czech, Niemiec i Polski do śmierci 114 osób oraz szkód materialnych w wymiarze blisko 4,5 miliarda dolarów amerykańskich. Na terenie Polski zginęło 56 osób, a szkody oszacowano na ok. 3,5 miliarda dolarów. Wylały wówczas wody dorzeczy rzek Bóbr, Bystrzyca, Kaczawa, Kwisa, Mała Panew, Nysa Kłodzka, Nysa Łużycka, Odra, Olza, Oława, Skora, Szprotawa, Ślęza i Widawa, a także górnej Wisły i Łaby. W dniach 3–10 lipca 1997 roku na obszarze południowej Polski, Czech i Austrii wystąpiły obfite opady deszczu. Opady w Sudetach Wschodnich oraz południowej części Śląska objęły dorzecze Odry i spowodowały, że już 6 lipca pierwsze wsie i miasteczka zostały zalane przez Nysę Kłodzką i Odrę. Pierwszym zalanym polskim miastem były Głuchołazy, które w dniu następnym (7 lipca) odwiedził ówczesny premier Włodzimierz Cimoszewicz. W dniu tym powódź objęła zlewnię górnej Odry (w okolicach Chałupek i Olzy). 8 lipca sytuacja w pobliżu Wodzisławia Śląskiego i Raciborza była dramatyczna – przepływ na Odrze wynosił około 3500 m³/s. Woda rozlała się na odcinku od Chałupek aż do Raciborza.

Czytaj więcej: Powódź Tysiąclecia 1997: 20 lat temu

Żarowski Klub Cyklistów "Old Spokes" w Siedlimowicach

14 lipca 2017 roku odbyła się kolejna rowerowa wycieczka Klub Cyklistów "Old Spokes" przy GCKiS. Tym razem miejscem docelowym był zabytkowy młyn państwa Iwony i Witolda Markiewiczów, który znajduje się w Siedlimowicach. Uczestnicy wycieczki o godz. 9:30 wyruszyli spod Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Żarowie, aby przez Kalno i Gołaszyce, dotrzeć do niezwykle urokliwego miejsca jakim jest siedlimowicki młyn. Po chwili odpoczynku, Klubowicze "Old Spokes", powędrowali pieszo, aby obejrzeć miejscowe ruiny pałacu i folwarku ze spichlerzem, który należał niegdyś do majętnej rodziny wrocławskich drukarzy – von Kornów. Młodzi uczestnicy wycieczki zostali zapoznani z historią tego miejsca oraz archiwalnymi materiałami, dokumentującymi dawny wygląd posiadłości von Kornów. Nie małą atrakcją było zwiedzanie wspomnianego zabytkowego młyna, o którym opowiadali jego właściciele, udostępniając jednocześnie dla ciekawskich, wszystkie zakamarki tej wspaniałej historycznej budowli. Po sporej dawce historii i opowieści o minionych czasach, przyszła pora na wspólne ognisko oraz gry i zabawy rekreacyjne. W drodze powrotnej przez Wostówkę, Klubowicze "Old Spokes", dotarli z powrotem do Kalna, gdzie skorzystali z gościny państwa Piaseckich. Po krótkim odpoczynku zwarta grupa żarowskich cyklistów powróciła do Żarowa.

Czytaj więcej: Żarowski Klub Cyklistów "Old Spokes" w Siedlimowicach

IV Spacer Historyczny - Pożarzysko 13.07.2017

IV Spacer Historyczny zorganizowany w ramach wakacyjnych zajęć prowadzonych przez Gminne Centrum Kultury i Sportu na świetlicach wiejskich w gminie Żarów, tym razem odbył się w miejscowości Pożarzysko. Jak zwykle uczestnicy mieli najpierw okazję obejrzeć drobne zabytki pochodzące ze zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej, po czym wyruszyli na pieszą wyprawę. Pierwszym z punktów wycieczki była zabytkowa studnia „Hofebrunnen”, czyli tzw. „dworska studnia”, która miała pierwotnie 31,4 m głębokości. W 2004 roku wyremontowany został uszkodzony budynek oraz drewniany mechanizm tego interesującego zabytku techniki. W dalszej kolejności uczestnicy wycieczki zwiedzili kościół pw. św. Józefa, o którym pierwsza wzmianka pochodzi z lat 1198-1201. Istniejąca do dnia dzisiejszego budowla została wzniesiona najwcześniej w połowie XIII wieku, jest więc to druga świątynia w miejscowości, a o pierwszej nic nie wiadomo poza tym, że ufundowana została przez ród rycerski Ilikowiców. Mury kościoła zbudowane zostały z granitu łamanego, naroża z ciosów granitowych, a detale architektoniczne z piaskowca. W pierwotnej formie był to obiekt jednonawowy z dwoma półkolistymi wieżami po bokach nawy i wydzielonym, prawie kwadratowym prezbiterium. Nawę pokrywał płaski strop, a prezbiterium sklepienie krzyżowo-żebrowe wsparte na prostych wspornikach. Bryła kościoła uległa na przestrzeni wieków znacznym przekształceniom. Wieża północna została zniszczona i rozebrana, natomiast południową obniżono. Z pierwotnego wystroju zachowały się: przyścienne sakramentarium w prezbiterium i dwa portale. Południowy, ostrołukowy z 3 parami kolumienek i wczesnogotyckimi głowicami kielichowymi, ozdobiony jest elementami roślinnymi. Ostrołukową formę nadano również portalowi północnemu.

Czytaj więcej: IV Spacer Historyczny - Pożarzysko 13.07.2017