Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Zespół wokalno-instrumentalny "Combo 5 / Combo", cz.2
Jak możemy przeczytać w opracowaniu Tomasza Ciesielskiego, pt. Żarów. Historia Miasta i Gminy": W 1946 r. istniał w Żarowie zespół muzyczny „Echo”, który przygrywał w trakcie przerw w przedstawieniu „Jasełka”. W 1949 r. działały cztery zespoły artystyczne (dwa przyzakładowe, szkolny i gromadzki) oraz dwa muzyczne: jazzowy i orkiestra dęta przy zakładach chemicznych. W 1954 r. przy obu dużych żarowskich fabrykach działały 3 zespoły artystyczne. W 1979 r. istniało 7 zespołów wokalno-instrumentalnych (m.in. „Świetliki”, „Combo” i „Żarowianie”) oraz orkiestra dęta DZCh. Wspomniany zespół Combo 5 / Combo (cyfra 5 od liczebności składu w pierwszych latach działalności) powstał na początku lat 60. XX wieku (ok. 1960/61 r.). Na przestrzeni wielu lat w zespole tym występowali: Jerzy Biernacki, Ludwik Pączkowski, Marian Pączkowski, Stanisław Pyrek, Stanisław Szawliński, Katarzyna Janik, Jan Wójcik, Czesław Lichwała, Leszek Lichwała, Władysław Baj, Ewa Trochimiak, Maria Trochimiak, Henryk Daniel, Wiesław Drzazga, Władysław Piorun, Marian Popowczak, Teresa Wołoszyn, Urszula Feszter. Poniżej prezentujemy zbiór fotografii z działalności zespołu w latach 70. XX w. Za udostępnienie fotografii składamy serdeczne podziękowania dla pana Krzysztofa.
Czytaj więcej: Zespół wokalno-instrumentalny "Combo 5 / Combo", cz.2
I Spacer Historyczny - 2021
Za nami pierwszy tegoroczny "Spacer historyczny". W sobotę 27 lutego grupa mieszkańców gminy Żarów, wyruszyła w liczącą 12,6 km wycieczkę pieszą, której organizatorem była Żarowska Izba Historyczna, działająca w ramach Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Żarowie. Po przejściu ulicami Szkolną i 1 Maja, uczestnicy wyprawy skierowali się w stronę kompleksu leśnego jaki porasta obszar położony nad Strzegomką między Żarowem a Pastuchowem. Po drodze omówione zostały najciekawsze miejsca, budowle oraz walory przyrodnicze, spośród których wymienić należy: budynek dawnej szkoły ewangelickiej w Żarowie, dawny cmentarz przy ul. 1 Maja, teren dawnego obozu jenieckiego w Żarowie, ziemne umocnienia polowe z okresu II wojny światowej, głaz narzutowy oraz pomnik hrabiego von Pfeil-Burghauss. Po minięciu wspomnianego kompleksu leśnego, żarowscy piechurzy wędrowali wzdłuż Strzegomki, aby przez stary most i tzw. dworską drogę dotrzeć do Łażan. Tutaj wśród godnych omówienia zabytkowych ciekawostek były m.in. stary cmentarz katolicki, miejscowy kościół filialny pw. Bożego Ciała, pozostałości pomnika wojennego oraz ruiny pałacu von Burghaussów. Wycieczkę zakończyło wspólne ognisko na terenie parku w Łażanach.
Zespół wokalno-instrumentalny "Combo 5 / Combo", cz.1
Jak możemy przeczytać w opracowaniu Tomasza Ciesielskiego, pt. Żarów. Historia Miasta i Gminy": W 1946 r. istniał w Żarowie zespół muzyczny „Echo”, który przygrywał w trakcie przerw w przedstawieniu „Jasełka”. W 1949 r. działały cztery zespoły artystyczne (dwa przyzakładowe, szkolny i gromadzki) oraz dwa muzyczne: jazzowy i orkiestra dęta przy zakładach chemicznych. W 1954 r. przy obu dużych żarowskich fabrykach działały 3 zespoły artystyczne. W 1979 r. istniało 7 zespołów wokalno-instrumentalnych (m.in. „Świetliki”, „Combo” i „Żarowianie”) oraz orkiestra dęta DZCh. Wspomniany zespół Combo 5 / Combo (cyfra 5 od liczebności składu w pierwszych latach działalności) powstał na początku lat 60. XX wieku (ok. 1960/61 r.). Na przestrzeni wielu lat w zespole tym występowali: Jerzy Biernacki, Ludwik Pączkowski, Marian Pączkowski, Stanisław Pyrek, Stanisław Szawliński, Katarzyna Janik, Jan Wójcik, Czesław Lichwała, Leszek Lichwała, Władysław Baj, Ewa Trochimiak, Maria Trochimiak, Henryk Daniel, Wiesław Drzazga, Urszula Feszter. Poniżej prezentujemy zbiór fotografii z działalności zespołu w latach 60-70. XX w. Za udostępnienie fotografii składamy serdeczne podziękowania dla pana Krzysztofa.
Czytaj więcej: Zespół wokalno-instrumentalny "Combo 5 / Combo", cz.1
List czytelnika w sprawie produkcji tiokolu w DZCH
Poszerzając wiedzę o nieistniejących już dzisiaj Dolnośląskich Zakładach Chemicznych „Organika”, publikujemy list z załącznikami, który nadesłał do nas pan Jerzy Łoś – były pracownik DZCH: Niedawno ukazała się na stronie Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. informacja o artykule zamieszczonym w „Czerwonej Gwieździe”, organie prasowym Armii Czerwonej. Jest w nim mowa o produkcji syntetycznej gumy w żarowskiej „Silesji”. Prawdopodobnie chodziło o produkowany wówczas w „Silesji” tiokol Po przejęciu zakładu przez Polskę produkcji tiokolu nie wznowiono. Były jednak próby jej wznowienia, a ja miałem w tym skromny udział. Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku Zakładowe Laboratorium Doświadczalne „Silesji” przeprowadzało próby laboratoryjne, w wyniku których otrzymywano niewielkie ilości tiokolu. W zamyśle osób kierujących tymi pracami było wykorzystanie tiokolu do wykonywania powłok antykorozyjnych. Byłem wówczas pracownikiem ZLD i uczestniczyłem w tych pracach jako laborant. Na zlecenie DZCh „Silesia” Instytut Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie opracował i wyprodukował prototypowe urządzenie do natrysku tiokolu na powierzchnie metalowe. Osobiście przywiozłem to urządzenie z Warszawy. Próby wykonywane tym urządzeniem były bardzo obiecujące, jednak działań wychodzących poza skalę laboratoryjną nie podjęto.
Czytaj więcej: List czytelnika w sprawie produkcji tiokolu w DZCH
Udział mieszkańców Kalna w I wojnie światowej
Przed wybuchem I wojny światowej obszar gminy wiejskiej Kalno wynosił 439 ha z czego grunty orne zajmowały 308 ha, łąki 81 ha i las 6 ha. W 1905 roku podłączone do wodociągu Kalno liczyło 46 budynków mieszkalnych. Miejscowość zamieszkiwały wówczas 564 osoby, w tym 511 katolików i 53 mieszkańców wyznania ewangelickiego. Jak pisze Tomasz Ciesielski w opracowaniu "Żarów. Historia Miasta i Gminy": podczas I wojny światowej zginęło lub zaginęło bez wieści 30 mieszkańców Kalna. Z kolei listy strat armii niemieckiej z lat 1914-1919 (tzw. Deutsche Verlustlisten), wymieniają nazwiska 74 uczestników I wojny światowej, którzy pochodzili z ówczesnego Kallendorf, Kr. Schweidnitz (1): Adler Paul, Barthel Heinrich, Barthel Josef, Barthel Josef (2), Barthel Rudolf, Bitter Alfred, Bittner Heinrich, Bänsch Georg, Deutschmann Paul, Eschrich Heinrich, Fellendorf Richard, Fiedel Josef, Franz Alfred, Friedrich Alfred, Friedrich August, Friedrich Richard, Fuhrmann Paul, Hanke Hermann, Hanke Paul, Henke Hermann, Hornig Wilhelm, Huld Johann, Härtel Paul, Iselt Paul, Jüppner August, Kinner Josef, Klein Alfons, Klein Josef, Klein Robert, Klose Alfred, Klose Emil, Klose Joseph, Klose Richard (3), Klose Robert, Koppe Heinrich, Krenscher Heinrich, Kreuscher Hermann, Melzig Heinrich, Minde Paul, Münch Bernhard, Münch Viktor, Nikolaus Karl, Nitsche Alfred, Nitsche Paul, Opitz Linius, Pohl August, Pohl Heinrich, Pohl Paul, Rauprich Josef, Richter Hermann, Richter Paul, Richter Heinrich, Riedel Paul, Rother Johann, Schneider Bruno, Schneider Paul, Schober Heinrich, Schwamm Heinrich, Staeger Richard, Stelzer Alfred, Stelzer Bruno, Stelzer Richard, Thamm Felix, Thamm Max, Thamm Richard, Thomas Heinrich, Umlauf Alfred, Umlauf Bruno, Umlauf Fritz, Umlauf Heinrich, Umlauf Oskar, Volke Heinrich, Wagner Paul, Wenzel Heinrich (4). Spośród tej liczby: 22 mieszkańców Kalna zginęło w walce lub zmarło w szpitalach, 10 zaginęło, 35 zostało rannych (w tym 9 ciężko), 7 trafiło do niewoli (5).
Czytaj więcej: Udział mieszkańców Kalna w I wojnie światowej
Wystawa "Falerystyka świadkiem historii
Falerystyka (z łac. i gr. phalerae, ozdoba piersi lub czoła) to nauka pomocnicza historii, która zajmuje się orderami, odznaczeniami i innymi odznakami oraz znakami honorowymi, nadawanymi osobom zasłużonym dla monarchy, państwa lub innej organizacji, instytucji posiadającej prawo nadawania odznaczeń. Falerystyka, podobnie jak i weksylologia, wyodrębniła się z heraldyki, zachowując wspólne z nią metody badawcze. W ostatnich latach wzrost zainteresowań falerystycznych związany jest z ruchem kolekcjonerskim i hobbistycznym, stymulującym próby historycznego opisu i systematyzacji odznaczeń.
O tym jak liczono zużycie energii po elektryfikacji Żarowa
Dzięki bogatym pokładom węgla, licznym rzekom o dużym potencjale energetycznym a także dzięki wysoko rozwiniętemu przemysłowi, Dolny Śląsk stał się jednym z najwcześniej zelektryfikowanych obszarów w Europie. To właśnie tutaj zastosowanie znalazł szereg najnowszych wynalazków z dziedziny elektrotechniki. Już w 1882 roku we Wrocławiu na ówczesnym pl. Lessinga (ob. pl. Powstańców Warszawy), pojawiło się pierwsze oświetlenie w postaci 35 żarówek, które zasilała maszyna parowa o mocy ok. 10 KM, sprzężona z prądnicą Simensa. W 1891 roku uruchomiona została w tym mieście pierwsza elektrownia miejska, której generatory prądu napędzane przez maszyny parowe, dostarczały 0,49 MW mocy (w 1894 roku zwiększona do 1,45 MW). W miarę potrzeb energetycznych kolejnych odbiorców, powstawały cieplne elektrownie publiczne w kolejnych miejscowościach Dolnego Śląska, m.in Wałbrzych (1893), Nowogród Bobrzański – 0,6 MW (1894), Mieroszów – 0,015 MW (1895), Mirsk – 0,06 MW (1895), Lądek Zdrój – 0,1 MW (1895), Trzebnica – 0,08 MW (1897), Legnica – 0,87 MW (1897), Wałbrzych – 0,84 MW (1898). Udane eksperymenty z pierwszą elektryfikacją, zachęciły także dolnośląskich przedsiębiorców, którzy upatrywali w energii elektrycznej nowe źródło siły do napędu maszyn i oświetlenia swoich fabryk. Z powstałych na początku XX wieku elektrowni przemysłowych, wymienić można m.in. Wałbrzych – elektrownia cieplna kopalni węgla kamiennego Fürstensteiner Gruben o mocy 7,2 MW (1900), Dzierżoniów – elektrownia cieplna przędzalni bawełny o mocy 0,6 MW (1905), Świdnica – elektrownia cieplna cukrowni o mocy 3,9 MW (1907), Żarów – elektrownia cieplna zakładów chemicznych o mocy 0,8 MW (1911), Pastuchów – elektrownia cieplna cukrowni o mocy 1,4 MW (1922).
Czytaj więcej: O tym jak liczono zużycie energii po elektryfikacji Żarowa
Radzieckie naloty bombowe na lotnisko pod Świdnicą
Pod koniec stycznia i na początku lutego 1945 roku wojska radzieckie 1. Frontu Ukraińskiego rozszerzyły przyczółki na lewym brzegu Odry, skąd 8 lutego przeszły do działań zaczepnych (tzw. Operacja dolnośląska). Prawe skrzydło frontu nacierając z przyczółka pod Ścinawą, odrzuciło na zachód niemiecką 4. Armię Pancerną i już 24 lutego wyszło nad Nysę Łużycką między jej ujściem do Odry a Piecnikiem. Część sił zawróciła z wojskami centrum frontu, nacierającymi z rejonu Brzeg – Oława, okrążyła Wrocław broniony przez duży garnizon. Na całym Dolnym Śląsku wojska radzieckie wyszły na Przedgórze Sudetów. Niezwłocznie po tym marszałek Koniew przerzucił główny wysiłek na lewe skrzydło przeciwko niemieckiej armijnej grupie "Heinrici" (1 armia pancerna), która utrzymywała w swym ręku część Śląska Opolskiego na lewym brzegu Odry. 15 marca lewe skrzydło frontu przeszło do natarcia (tzw. Operacja górnośląska), uderzając z Grodkowa na południe i z Krapkowic na zachód. Po kilku dniach zamknięto pierścień okrążenia wokół pięciu dywizji niemieckich w lasach niemodlińskich. Po ich zniszczeniu, z końcem marca wojska frontu wyszły na linię Strzelin – Nysa – Racibórz. W wyniku tych operacji 1. Front Ukraiński pobił niemiecką 4. Armię Pancerną, 17. Armię i 1. Armię Pancerną, odrzucił je z linii Odry i wyszedł ku Sudetom i Nysie Łużyckiej. W obu przytoczonych operacjach (między 8.02 a 31.03.1945 r. i dalej do zakończenia wojny), działania wojsk 1. Frontu Ukraińskiego wspierała z powietrza 2. Armia Powietrzna. Pod koniec stycznia 1945 roku w jej skład wchodziły 2 korpusy lotnictwa bombowego, 3 korpusy lotnictwa szturmowego, 3 korpusy lotnictwa myśliwskiego, 1 gwardyjska dywizja myśliwska, 1 dywizja nocnych bombowców i 2 gwardyjskie pułki lotnictwa rozpoznawczego.
Czytaj więcej: Radzieckie naloty bombowe na lotnisko pod Świdnicą
Straż Pożarna w Imbramowicach - 120 lat tradycji
Jak możemy przeczytać w ksiązżce Tomasza Ciesielskiego „Żarów. Historia Miasta i Gminy”: Ochotnicza Straż Pożarna (Freiwillige Feuerwehr) w Żarowie, powstała w 7 VII 1867 r. Dla uczczenia tego wydarzenia corocznie odbywał się 7 VII „Stiftungfest” („Święto założenia”), mający charakter święta całej miejscowości. W 1872 r. straż otrzymała w użytkowanie od zakładów chemicznych sprzęt gaśniczy. W 1928 r. otrzymała samochód pożarniczy. Przed rokiem 1945, jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, istniały także w Bukowie (powstała w XIX w.), Kalnie i Wierzbnej (powstały na pocz. XX w.), Mrowinach (zał. w 1911 r.), Mielęcinie (zał. 1931 r.) i Pożarzysku (zał. 1932 r.). W 1901 roku, założona została Freiwillige Feuerwehr w Ingramsdorf (ob. Imbramowice). W skład Jednostki Strażackiej Imbramowice wchodziły wówczas obwody gminne Imbramowice, Kruków, Marcinowiczki oraz obszary dworskie Imbramowice, Kruków, Marcinowiczki jako jednostki zjednoczone. Czynny udział w gaszeniu pożarów, brało udział 29 osób z wymienionych obwodów gminnych w tym 16 z gminy Imbramowice. Jednostka dysponowała sikawką konną, która znajdowała się w dominium w Imbramowicach oraz trzema wozami służącymi do przewożenia wody, które znajdowały się w majątkach Imbramowice, Kruków i Marcinowiczki. Przed rokiem 1942, wybudowano w Imbramowicach remizę strażacką (Feuerwehrhaus) oraz dostarczono samochód bojowy (brak informacji o marce i losach tego pojazdu). Szczegółowy regulamin Jednostki Strażackiej Imbramowice, opublikowany został na łamach świdnickiej gazety powiatowej Kreis-Blatt Schweidnitz, nr 6/1902, gdzie czytamy:
Czytaj więcej: Straż Pożarna w Imbramowicach - 120 lat tradycji
"Krasnaja Zwiezda" o produkcji kauczuku syntetycznego w Żarowie
Zgodnie z decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) z dnia 29 listopada 1924 roku, do życia powołano gazetę codzienną "Krasnaja Zwiezda" (ros. Красная звезда, Czerwona Gwiazda) jako centralny organ prasowy Ludowego Komisariatu Obrony do Spraw Wojskowych (później Ministerstwa Obrony ZSRR). Pierwszy numer dziennika ukazał się 1 stycznia 1924 roku. W czasach II wojny światowej "Krasnaja Zwiezda" znalazła się w czołówce sowieckiej prasy, która ukazywała się w milionowych nakładach. Redakcja zatrudniała tak wybitnych pisarzy i publicystów jak Michaił Szołochow (deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 1937 r. i członek Akademii Nauk ZSRR od 1939r. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1965), Aleksiej Tołstoj (pisarz, dramaturg i publicysta, przedstawiciel nurtu realistycznego, pisał również utwory w konwencji socrealizmu), Wsiewołod Wiszniewski (laureat nagrody Stalina w dziedzinie literatury za 1941 r.), Konstantin Simonow (pisarz, poeta i dramaturg, korespondent frontowy podczas II wojny światowej) oraz Andriej Płatnow (autor opowiadań liryczno-satyrycznych oraz scenariuszy filmowych). Gazeta został uhonorowana licznymi odznaczeniami, m.in. Orderem Czerwonej Gwiazdy (1933), Orderem Czerwonego Sztandaru (1945), Orderem Lenina (1965), Orderem Rewolucji Październikowej (1974). W latach II wojny światowej nie była to oczywiście normalna gazeta informacyjna, bo jej nadrzędnym celem była propaganda i wychwalanie „osiągnięć” władz sowieckich, polityki Związku Sowieckiego oraz rzecz jasna sukcesów Armii Czerwonej. Ważne miejsce zajmowały peany pochwalne na cześć Stalina i Lenina oraz innych przywódców sowieckich.
Czytaj więcej: "Krasnaja Zwiezda" o produkcji kauczuku syntetycznego w Żarowie
Pierwszy samochód w służbie OSP Żarów
Jak donoszą źródła: "Założycielami OSP w Żarowie byli druhowie: Balcerzak Henryk, Flak Leon, Ton Władysław, Radwan Franciszek. Majątek OSP stanowił stary samochód poniemiecki i motopompa marki "Firszt". Samochód jak i motopompa została wyremontowana przez druha Radwana Franciszka, która służyła do roku 1957 w miarę możliwości w następnych latach sprzęt gotowości bojowej przydzielany był przez Powiatową Komendę Straży Pożarnej w Świdnicy". Dzięki zachowanej fotografii z 1949 roku wiemy, że wspomnianym poniemieckim samochodem, był w pierwszych latach istnienia OSP Żarów, pojazd marki Brennabor LKW (Lieferwagen) ATZ (2,0 t) z silnikiem o mocy 55 KM oraz jednoosiową przyczepą TSA. Pojazd został wyprodukowany przez firmę Brannabor-Werke AG w latach 1930-1933. Producent zabudowy strażackiej tego pojazdu jest nieznany (być może Feuerwehrgerätefabrik F. Gugg ?). W chwili przyjęcia do służby w OSP Żarów, nowego samochodu pożarniczego – rodzimej produkcji Stara 20 GM8, wysłużony Brennabor był pojazdem liczącym sobie ok. 27 lat. Do ciekawostek należy fakt, że w latach 1929-1956 inny strażacki Brennabor znajdował się na wyposażeniu Freiwillige Feuerwehr Simbach an Inn w niemieckiej Bawarii. Pojazd ten został uroczyście przekazany do użytku 29 grudnia 1929 roku. Wyprodukowany przez Brannabor-Werke AG (zabudowa Feuerwehrgerätefabrik F. Gugg) dla 12 osobowej załogi, wyposażony był w pompę podjącą wodę przy ciśnieniu 10 barów z 1200 litrowego zbiornika. Dodatkowe 600 litrów wody zawierał zbiornik na przyczepie. Po usterce technicznej pojazd został skasowany w 1957 roku. W muzealnej gablocie straży w Simbach zachowana została kierownica oraz firmowy znaczek z maski strażackiego Brennabora. Przed wojną pojazdy tej marki, służyły także w wielu innych jednostkach strażackich, m.in. Neundorf od 1931 roku (Saksonia), Menden (Nadrenia Północna-Westfalia) od 1936 roku. Z kolei 18 sierpnia 1945 roku w Legnicy, strażacy włączyli do jednostki wyremontowane przez siebie dwa pierwsze samochody: Brennabor i trójkołowy Tempo. Jednak już w październiku brak opon spowodował, że Brennabor przez kilka tygodni pozostawał bezużyteczny. 10 października wszedł do wyposażenia jednostki kolejny wyremontowany samochód, Opel - Adam. W marcu 1946 roku Brennabor został zastąpiony przez autodrabinę Daimler.
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
