Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Projekt z dofinansowaniem Fundacji ORLEN
Niezwykle miło nam poinformować, że Żarowska Izba Historyczna działająca w ramach Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Żarowie otrzymała dofinansowanie w wysokości 4.900 zł z Fundacji ORLEN w ramach programu Czuwamy! Pamiętamy! Przyznane dofinansowanie dotyczy projektu pn. "Upamiętnienie miejsca pochówku st. sierż. (chor.) Bolesława Kosteckiego – żołnierza II Korpusu Polskiego gen. W. Andersa". Starszy sierżant (chorąży) Bolesław Kostecki to były mieszkaniec Żarowa. Urodził się 31 października 1895 roku. Podczas II wojny światowej był żołnierzem osławionego II Korpusu Polskiego (Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich potem 3. Dywizja Strzelców Karpackich). Uczestniczył m.in. w walkach o Tobruk (21.08-09.12.1941), w bitwie o Monte Cassino (11-29.05.1944), w bitwie o Anconę (18.07-09.08.1944), w bitwie o Bolonię (09-21.04-1945). Jako bohater tamtych walk został odznaczony: Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Gwiazdą za wojnę 1939-45, Gwiazdą Italii, Medalem Wojska, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino, Pamiątkową Odznaką II Korpusu Polskiego. Zmarł 3 grudnia 1979 roku i został pochowany na cmentarzu komunalnym w Żarowie.
Historyczny układ ruralistyczny miejscowości w gminie Żarów
Ruralistyka (łac. Ruralis – wiejskość) to nauka, która zajmuje się się planowaniem przestrzennym wsi i terenów rolnych oraz badaniem historii powstawania i rozwoju wiejskich form osadniczych. Formułuje ona zasady odnoszące się do projektowania i kształtowania krajobrazu otwartego, przedmieść oraz otwartych terenów wypoczynkowych. Biorąc pod uwagę przedmiot zainteresowania, ruralistyka dotyczy prawie 80% powierzchni kraju. Charakterystyczną cechą układów wiejskich jest połączenie terenów osiedlowych, obejmujących zabudowę mieszkalną i usługową z terenami upraw, które stanowią grunty orne, łąki, pastwiska, lasy, wody. Tradycyjną zabudowę wsi charakteryzuje powtarzalność form, rytm układu zagród oraz stosowanie tych samych materiałów budowlanych. Podstawowym elementem przestrzennym jest zagroda, w skład której wchodzą budynki mieszkalne, inwentarskie, gospodarcze i magazynowe. Główną funkcją obszarów rolniczych jest produkcja rolna, obecnie często uzupełniana przez przemysł przetwórczy. Współcześnie tereny wiejskie pełnią też ważną rolę wypoczynkową i turystyczną.
Czytaj więcej: Historyczny układ ruralistyczny miejscowości w gminie Żarów
Gra terenowa - "Na szlaku historii - Gmina Żarów" 2021
Od 1 do 23 maja 2021 r. wszyscy zainteresowani mogli wziąć udział w Grze Terenowej "Na szlaku historii - Gmina Żarów", która łączyła w sobie aspekty historyczne, edukacyjne i poznawcze. Dla jej uczestników przygotowanych zostało 11 pytań. Do dwóch z nich dołączone były ilustracje. Zadaniem osób biorących udział w grze było w pierwszej kolejności odnalezienie odpowiednich miejsc położonych na obszarze gminy Żarów. Następnie odczytanie napisów lub znaków umieszczonych na różnych budowlach i obiektach architektury. Odpowiednia ich interpretacja była niezbędna do udzielenia prawidłowej odpowiedzi na zadane pytanie.
Czytaj więcej: Gra terenowa - "Na szlaku historii - Gmina Żarów" 2021
Wystawa "40-lecie Solidarności"
31 sierpnia 1980 roku w Gdańsku zostały podpisane porozumienia między komisją rządową a komitetem strajkowym. Porozumienia Sierpniowe i powstanie "Solidarności" stały się początkiem przemian w 1989 roku. Komitety założycielskie NSZZ "Solidarność" na terenie Żarowa, zaczęły powstawać tuż po podpisaniu porozumień gdańskich. Wydarzenia na Wybrzeżu były uważnie śledzone przez tutejsze społeczeństwo, a położenie Żarowa na ruchliwej trasie kolejowej Wrocław-Jelenia Góra sprzyjało bezpośredniej i szybkiej łączności miejscowych działaczy z komitetami założycielskimi we Wrocławiu i Wałbrzychu. Z okazji 40. rocznicy powstania "Solidarności", Gminne Centrum Kultury i Sportu w Żarowie oraz Żarowska Izba Historyczna przygotowały wystawę plenerową, którą można było oglądać w Żarowie od 2 sierpnia 2020. Prezentowane na wystawie fotografie pochodziły z: Archiwum Niezależnego Samorządowego Związku Zawodowego "Solidarność" "ORGANIKA" ŻARÓW S.A. kolekcja Marka Wąsowskiego oraz ze zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej.
Obrazy Ludwiga Petera Kowalskiego z kościoła w Zastrużu
Wiosną 1649 roku zniszczone podczas Wojny Trzydziestoletniej dobra w Krukowie i Zastrużu, nabyła rodzina von Rochau, której kolejni przedstawiciele Moritz August i Ferdinand Wilhelm utrzymali je w posiadaniu do roku 1673. Nieudolny zarząd i brak zainteresowania majątkami doprowadził do ich dalszej dewastacji. Zarząd administracyjny nad zadłużonymi dobrami przejął w końcu za zgodą władz cesarskich Christian von Tschirnhaus. Dokładnie w tym samym czasie zakupem obu miejscowości, zainteresowany był opat krzeszowski Bernard Rosa, który najpierw przejął nad nimi zarząd, a w 1675 roku za sumę 20 000 talarów odkupił Kruków i Zastruże spłacając dotychczasowych wierzycieli Ferdynanda Wilhelma von Rochau. Jeszcze w tym samym roku opat krzeszowski uzyskał zgodę od biskupa wrocławskiego na wybudowanie w Zastrużu świątyni, która miała posiadać status parafialny. Planu tego jednak nie zrealizowano, a kościół wzniesiony został nieco później podczas przebudowy miejscowego pałacu na letnią rezydencję opatów. Pierwsza wzmianka o świątyni dobudowanej po wschodniej stronie pałacu, pochodzi z roku 1695. Zachowana do dziś murowana, tynkowana budowla, jest jednonawową, dwukondygnacyjną świątynią z prostokątnym prosto zamkniętym, dwuprzęsłowym prezbiterium. Na osi środkowej fasady znajduje się sklepiona kruchta. Fasada budowli zwieńczona jest faliście zamkniętym szczytem.
Czytaj więcej: Obrazy Ludwiga Petera Kowalskiego z kościoła w Zastrużu
Rajd "Szlakiem barona de Monteverques" - 22.05.2021
Za nami Rajd szlakiem barona de Monteverques. W sobotę 22 maja 2021 roku grupa żarowskich turystów wyruszyła w pieszą wędrówkę, której celem była miejscowość Domanice i tamtejszy zamek. Przeszło 13 kilometrowa trasa wiodła szlakiem Żarów – Kalno – Wostówka – Pożarzysko – Domanice. Położona nad Bystrzycą w gminie Mietków, miejscowość Domanice (niem. Domanze) była w latach 20. XIII wieku własnością wrocławskich augustianów. Prawdopodobnie wtedy powstał na skalnym cyplu zamek strzegący strzegący brodu na rzece. Pierwsze jednak o nim wzmianki pochodzą z roku 1389, kiedy to bracia Gawin i Wolfarth von Reichenbach sprzedali część wsi wraz z zamkiem. Do końca XIV wieku Domanice należały kolejno do rycerskich rodów von Manov, von Glosse, von Aulock, von Bolze i von Schwarzenwalde, a w latach 1401-1468 do rycerzy von Schindel. Przez blisko 200 kolejnych lat, właścicielami wsi byli członkowie rodzin von Schellendorf, von Mühlheim i von Reichenbach. Na przełomie XVI i XVII wieku zamek został rozbudowany i przebudowany. Powstał wówczas renesansowy, pokryty dwuspadowym dachem pałac z wieżą. W 2 połowie XVII wieku wzniesione zostały krużganki, które XVIII wieku zostały zamurowane na wyższych kondygnacjach, z pozostawieniem podcienia parteru. W 1777 roku zamek otrzymał nowe pokrycie dachowe. Wówczas przebudowano również wieżę. W 1821 roku obiekt został przebudowany w stylu klasycystycznym. Wówczas został założony folwark przyzamkowy, w skład którego wchodził czterokondygnacyjny budynek pałacowy z wieżą od strony dziedzińca, kuźnia oraz stajnia. Wzniesiono również pawilon ogrodowy.
Czytaj więcej: Rajd "Szlakiem barona de Monteverques" - 22.05.2021
Wystawa "10-lecie Żarowskiej Izby Historycznej (2010-2020)"
Swoją działalność Żarowska Izba Historyczna zainaugurowała 30 września 2010 roku. Założona została, przy współpracy z pracownikami Gminnego Centrum Kultury i Sportu, przez byłą Burmistrz naszego miasta Lillę Gruntkowską. Była to pierwsza Izba Pamięci funkcjonująca na terenie naszego regionu. Przez 8 lat siedzibą Żarowskiej Izby Historycznej był budynek byłego Żarowskiego Ośrodka Kultury, od 2018 roku Izba mieści się w budynku wyremontowanego dworca PKP w Żarowie. W przeciągu 10 lat działalności Żarowskiej Izby Historycznej najważniejszym jej zadaniem było gromadzenie eksponatów, organizacja wystaw, ekspozycji, prelekcji oraz konkursów historycznych, ale także działalność edukacyjna dla dzieci i młodzieży. W chwili obecnej w posiadaniu placówki znajduje się duży zbiór zabytków. W 2020 roku z okazji 10-lecia istnienia Żarowskiej Izby Historycznej, została przygotowana wystawa plenerowa podsumowująca dorobek jej dotychczasowej działalności.
Czytaj więcej: Wystawa "10-lecie Żarowskiej Izby Historycznej (2010-2020)"
Mieszkańcy gminy Żarów odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej 1939-1945
Krzyż Armii Krajowej jako odznaczenie dla członków Polskiego Państwa Podziemnego z lat II wojny światowej, został ustanowiony w 22 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 1966 roku. Pomysłodawcą odznaczenia był generał Tadeusz Komorowski pseud. "Bór" – były dowódca Armii Krajowej i ówczesny przewodniczący rady naczelnej Koła AK w Londynie. W "Dzienniku Polskim" z 2 września 1966 roku oraz podczas zjazdu AK, generał Komorowski w takich słowach określił ustanowione odznaczenie: ""Krzyż jest symbolem bezgranicznej ofiarności i poświęcenia w walce z okupantem i jednocześnie widomym znakiem rzetelnie spełnionego obowiązku żołnierskiego. Regulamin nadawania Krzyża Armii Krajowej, został opracowany przez komisję, której przewodniczył generał Karol Ziemski. Projekt odznaczenia wyłoniony w drodze konkursu, opracował inżynier Andrzej Bobrowski. Odznakę Krzyża stanowi krzyż równoramienny z wypukłościami wzdłuż osi ramion i wysokimi równoległymi obrzeżami. Na skrzyżowaniu ramion znajduje się tarcza pięcioboczna, na awersie z dwudzielnym wieńcem laurowym wokół znaku Polski Walczącej (kotwicy) i na rewersie z napisem: 1939 / ARMIA / KRAJOWA 1945. Krzyż zawieszony jest na białej wstążce szerokości 38 mm z czerwonymi paskami o szerokości 7 mm na brzegach.
Czytaj więcej: Mieszkańcy gminy Żarów odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej 1939-1945
Rajd pieszy "Szlakiem barona de Monteverques" - 22.05.2021 r.
Ludwig de Lopis baron de Monteverques, urodził się 14 lutego 1610 roku w Avinionie. Pochodził z hiszpańskiego rodu, przybyłego do południowej Francji, którego żyjąca na Śląsku linia wymarła bezpotomnie w 1739 roku. Nazwisko rodowe pochodziło od nazwy zamku położonego w hrabstwie Avinion. W wieku 25 lat Ludwig de Lopis baron de Monteverques wstąpił w szeregi armii cesarskiej, z którą przybył na ogarnięty wojną trzydziestoletnią Śląsk. Tutaj rozpoczęła się jego prawdziwa kariera prowadząca do niemałej fortuny. Bogactwo lokował w posiadłości ziemskie położone na obszarze księstwa świdnickiego. Wiadomo, że w 1650 roku odkupił od Heinricha von Reichenbach za kwotę 29 000 talarów, zniszczone podczas wojny trzydziestoletniej dobra ziemskie Domanice i Pożarzysko oraz położony na granicy Imbramowic i Domanic przysiółek Puschmühle z młynem wodnym. Trzy lata później generał armii cesarskiej nabył na kwotę 9000 talarów zniszczone podczas wojny Mrowiny wraz z przysiółkami. Sam rezydował na zamku w Domanicach. W zrujnowanych wojną wsiach, które były jego własnością, osadził na opuszczonych gospodarstwach zwolnionych ze służby wojskowej żołnierzy oraz ich rodziny. Przywrócił też w swoich dobrach działanie sądownictwa. Wiadomo, że w 1667 roku z jego inicjatywy wybudowano łaźnie w Domanicach i Pożarzysku. Zmarł dwa lata później 22 lutego 1669 roku. Jego ciało złożono w kościele franciszkanów p.w. św. Stanisława w Głogowie. Świdnicki adwokat Efraim Ignacy Naso zapisał w swojej kronice ... Imię pana zamku domanickiego będzie po wsze czasy niezapomniane.
Czytaj więcej: Rajd pieszy "Szlakiem barona de Monteverques" - 22.05.2021 r.
Okolice Żarowa na XVII-XVIII wiecznych mapach ze zbiorów Biblioteki Ziemi Morawskiej w Brnie, cz.2
Początki biblioteki naukowej w Brnie, związane są z działalnością Towarzystw Gospodarczych, które zawiązały się pod koniec XVIII wieku. Wymienić należy tutaj Towarzystwo Gospodarki Rolnej i Sztuk Wolnych oraz Morawsko-Śląskie Towarzystwo dla Udoskonalania Orki, Przyrodoznawstwa i Krajoznawstwa. Jedną z form ich aktywności było gromadzenie książek naukowych. Prawdziwa biblioteka, powstała jak się przyjmuje 6 lipca 1808 roku, wraz z zarejestrowaniem w księgach inwentarzowych pierwszej książki. Księgozbiór biblioteczny rozwijał się przez cały XIX wiek, dzięki darom społeczeństwa. W ramach Towarzystwa Gospodarczego w 1819 roku doszło do założenia Muzeum Franciszka. W 1864 roku ukazał się drukowany katalog zbiorów obejmujący nauki przyrodnicze, historyczne i techniczno-ekonomiczne. Z dniem 11 grudnia 1883 roku społeczeństwo uzyskało bezpłatny dostęp do biblioteki oraz do innych zbiorów muzeum. Biblioteka Towarzystwa przekształciła się w bibliotekę publiczną z księgozbiorem liczącym 45 tysięcy woluminów. W 1899 roku placówka odłączyła się od muzeum i stała się samodzielną Krajową Biblioteką Morawską.
Radzieckie myśliwce nad Imbramowicami i Żarowem
W dniach od 19 do 23 lutego 1945 roku, od wschodu na teren dzisiejszej gminy Żarów, nacierała radziecka 118. dywizja strzelecka (34. Korpus Strzelecki, 5. Armia Gwardyjska). Walki toczyły się w rejonie wsi Buków, Imbramowice, Kruków, Marcinowiczki, Pyszczyn i Tarnawa. Do dnia 28 lutego straty dywizji to 101 zabitych i 270 rannych. W walkach zniszczono 4 niemieckie transportery piechoty, 2 działa pancerne, 6 dział polowych, 2 działa przeciwpancerne, 22 różne karabiny maszynowe i 3 moździerze. Zdobyto 2 działa pancerne, 4 samochody ciężarowe, 1 traktor, 1 ciągnik artyleryjski, 30 motocykli, 2 moździerze, 57 karabinów i pistoletów maszynowych, 3 karabiny maszynowe. Niemcy stracili w walce 1058 zabitych i 16 wziętych do niewoli jeńców. W marcu 1945 roku, jednostki 118. dywizji strzeleckiej, zajmowały następujące pozycje frontowe: 463. pułk strzelecki – na linii Borzygniew-Kruków (sztab w Bukowie), 527. pułk strzelecki – na linii Kruków-Jaroszów (sztab w Mikoszowej), 398. pułk strzelecki – na linii Mielęcin-Rusko-Dębnica (sztab w Rusku). Po drugiej stronie linii frontu, znajdowały się pozycje niemieckiej 359. dywizji piechoty ze sztabem w Wierzbnej. Na wysokości Imbramowic i Borzygniewu, rozłożony był 949. pułk piechoty. Od przysiółka Weselina i Pożarzyska po Żarów, linię frontu utrzymywały 2 bataliony z 947. pułku piechoty. Wzdłuż Strzegomki od Żarowa po Skarżyce, front był obsadzony przez pułk policyjny SS "Brixen" oraz 3. batalion z 309. pułku piechoty (208. dywizja ze sztabem w Modlęcinie). Według dziennika wojennego 118. dywizji strzeleckiej w miesiącu marcu poniesiono następujące straty własne: 19 zabitych (1 – oficer, 1 – sierżant, 17 – szeregowych), 49 rannych (4 – oficerów, 3 – sierżantów, 42 – szeregowych), 8 chorych (1 – sierżant, 7 – szeregowych). Zużyto amunicji: 336216 szt. – karabinowej, 210 szt. – rewolwerowej, 107780 szt – pistoletowej (TT, PPSz), 190 szt. – przeciwpancernej (PTR), 4300 szt. – sygnalizacyjnej, 900 szt. – granatów (RPG-40), 208 szt. – granatów (RPG-43), 4480 szt. – granatów moździerzowych 82 mm, 654 szt. – granatów moździerzowych 120 mm, 35 szt. – pocisków przeciwpancernych do armat 45 mm, 226 szt. – pocisków do armat 76 mm.
Czytaj więcej: Radzieckie myśliwce nad Imbramowicami i Żarowem
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
