Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Wakacyjne wycieczki rowerowe 2020
Jeżeli chcesz połączyć sport z przygodą oraz historią to Żarowski Klub Cyklistów "Old Spokes" przy GCKiS zaprasza na wycieczki rowerowe po okolicy. Czekają na Nas piękne krajobrazy, historyczne miejsca, zabytki architektury oraz niezapomniana przygoda. Jeździmy w terminach podanych na plakacie. Pierwszy wyjazd odbędzie się w 6 lipca 2020 r. Zbiórka o godz. 9:00 przy GCKiS przy ul. Piastowskiej 10A. Prosimy o wcześniejsze zapoznanie się z regulaminem wycieczek dostępnym na stronie Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Żarowie oraz wypełnieniem stosownego oświadczenia. ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU !!!
Porcelanowe talerze "Nefryt Żarów"
Kolekcja porcelanowych przedmiotów w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej została powiększona o nowe eksponaty. Są nimi dwa okolicznościowe talerze z napisami SYLWESTER 2000/2001 NEFRYT ŻARÓW. Talerze zostały wyprodukowane przez Zakłady Porcelany "Karolina" Jaworzyna Śląska na zamówienie nieistniejącej już Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" Żarów, jako pamiątka dla uczestników zabawy sylwestrowej, która odbyła się na sali żarowskiego "Nefrytu". Talerze przekazał do zbiorów Izby mieszkaniec Żarowa. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Uczestnicy bitwy pod Lenino z okolic Żarowa
W dniach 12-13 października 1943 roku nieopodal wsi Lenino na Białorusi starły się ze sobą 1 Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki (w składzie 33 Armii Radzieckiej) i niemiecka 337 Dywizja Piechoty wraz z XXXIX Korpusem Pancernym. W walce poległo 510 żołnierzy polskich, 1776 zostało rannych, a 776 dostało się do niewoli niemieckiej lub zostało uznanych za zaginionych bez wieści. Stanowiło to ok. 25% całego stanu osobowego dywizji. Bilans ogłoszony w dwa dni po bitwie mówił: "1 pułk piechoty stracił 1600 ludzi zabitych, rannych i zaginionych bez wieści. Z pierwszego batalionu pozostali nieliczni. 2 pułk stracił 900, 3 pułk 500". W 1968 roku na polu bitwy wzniesiono pomnik-mauzoleum. Wśród uczestników bitwy pod Lenino byli późniejsi osadnicy i mieszkańcy gminy Żarów: Franciszek Kryjak (Wierzbna), Gustaw Malinowski (Wierzbna), Wojciech Paluch (Mrowiny), Mieczysław Skoczyński (Pożarzysko), Kazimierz Skowroński (Imbramowice), Stefan Szydło (Bożanów), Stanisław Walus (Żarów).
Wspomnienia mieszkańców Imbramowic z lat 1945-1946
Pierwsza grupa osadników dotarła do Imbramowic 27.VI.1945 r. Jeden z osadników, który w tym dniu przybył tu, pan Feliks Surzyn (pierwszy sołtys Imbramowic), tak wspomina ten czas: "Ja przyjechałem z Łososiny, koło Makowa Podhalańskiego. Przyjechałem tu z bratem, byliśmy kawalerami. W domu było nas dużo, a ziemi mało. Ciężko się żyło. Na Zachodzie obiecywali ziemi ile się zechce. Pod koniec czerwca 1945 r. przyjechaliśmy do Świdnicy. Zameldowaliśmy się w komendzie miasta żeby wszystko było legalnie. Czekaliśmy na przepustkę na dalszą podróż. Było tam kilka osób z naszych stron i inna grupa Polaków. Później przyszedł do nas jakiś komendant i ruski oficer. Zwrócili się do nas nie z rozkazem, ale wprost z prośbą, abyśmy my, Polacy przeważnie chłopi obejmowali rządy na wsiach, robili porządki, zebrali z pola co się da, bo będzie to już wszystko nasze. A po drugie trzeba chleba".
Czytaj więcej: Wspomnienia mieszkańców Imbramowic z lat 1945-1946
Jerzy Błażej z Łażan- uczestnik walk z oddziałami UPA w Bieszczadach
„Bieszczady – najdalej na południowy-wschód wysunięty zakątek Rzeczypospolitej. Wojna trwała tu o trzy lata dłużej niż w całej Europie. Przez te trzy lata bandy nacjonalistów spod znaku UPA paliły wsie i miasteczka, wycinając w pień okoliczną ludność. Walka z nimi była długa i krwawa. Kiedy wreszcie umilkły strzały Ziemia Bieszczadzka przypominała pustynię. I trzeba było jeszcze wielu dalszych lat aby sprawiedliwość i prawo mogły na stałe powrócić w te strony”. Słowa pochodzące ze znanego filmu pt. „Wilcze Echa”, krótko i zwięźle opisują to co działo się w polskich Bieszczadach w latach 1944-1947. Uczestnikiem walk z oddziałami Ukraińskiej Pawstańczej Armii był w tamtym czasie podporucznik Jerzy Błażej – były mieszkaniec Łażan w gminie Żarów. Jerzy Błażej urodził się 27 maja 1924 roku w miejscowości Skole (powiat Stryj w dawnym województwie stanisławowskim). Do służby w Ludowym Wojsku Polskim, został powołany z dniem 24 września 1944 roku. Otrzymał przydział do 3. zapasowego pułku piechoty w Lublinie. Od 25 października 1944 do 18 grudnia 1944 roku był słuchaczem szkoły oficerskiej w Lublinie. Już jako podporucznik piechoty, trafił do 18. pułku piechoty w 6. Pomorskiej Dywizji Piechoty. Wraz z jednostką tą brał udział w walkach o Warszawę, Czaplinek, Frydląd Pomorski, Drawsko Pomorskie, Jastrów, Kołobrzeg, Nadarzyce, Złocieniec, Złotów oraz w zdobyciu Berlina. Za wykazane męstwo podczas walk odznaczony został medalem „Za Warszawę”, brązowym medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”, medalem „Za Odrę, Nysę i Bałtyk”, medalem „Za udział w walkach o Berlin”, a także medalem "Zwycięstwa i Wolności".
Czytaj więcej: Jerzy Błażej z Łażan- uczestnik walk z oddziałami UPA w Bieszczadach
Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników w okolicy Żarowa na przełomie lat 20 i 30. XX w.
Początki Narodowego Socjalizmu w Niemczech sięgają 5 stycznia 1919 roku, kiedy ślusarz Anton Drexler i dziennikarz Karl Harrer, założyli lokalną bawarską partię DAP (Niemiecka Partia Robotnicza), propagującą ideologię nacjonalistyczną. W kwietniu 1920 roku DAP została przekształcona w NSDAP (Niemiecka Narodowosocjalistyczna Partia Robotnicza), a 29 lipca 1921 roku jej przewodniczącym został Adolf Hitler. W dwa lata później partia ta została zdelegalizowana po nieudanej próbie przejęcia władzy w Bawarii (tzw. pucz monachijski 8-9 listopad 1923 r.). Po wyjściu Hitlera z więzienia w Landsbergu rozpoczął się nowy etap w dziejach odbudowanej partii w Niemczech oraz na Śląsku.
Kronika Żarowskiego Ośrodka Kultury, cz. 2 - lata 1993-1996
W lutym 1992 r. przy Żarowskim Ośrodku Kultury powstał teatrzyk Małego Aktora „Żarki”, z użyczonych pomieszczeń korzystał teatr „Tolerancja”. W lutym 1993 r. w sali widowiskowej ŻOK wystąpił zespół Teatru Dramatycznego z Wałbrzycha. ŻOK uczestniczył też w promocji gminy na zewnątrz. W 1991, 1992 i 1993 r. przygotował prezentację gminy na targach POLAGRA i Międzynarodowych Targach Turystycznych w Poznaniu i Berlina. Prezentacja w Berlinie w 1993 r. zaowocowała uzyskaniem od austriackiej fundacji „Kulturkontakt” dofinansowania w wysokości 3000 USD na renowację żarowskiej alei dębów. Zrodził się też pomysł powołania Żarowskie Kroniki Video oraz zespołu, który miał prowadzić inwentaryzację obiektów zabytków nie tylko w gminie, ale całym województwie. Znikoma aktywność ŻOK, złe wykorzystanie dotacji z budżetu gminnego, zbyt niskie dochody z działalności własnej, przeciągający się remont sali kawiarnianej w budynku ośrodka oraz chaos organizacyjny doprowadziły do odwołania 30 IX 1993 r. B.Głąba ze stanowiska dyrektora. Funkcję p.o. dyrektora powierzono pracownikowi ŻOK Z.Kaczorowskiemu, który w pierwszej kolejności reaktywował działalność niektórych kół oraz zorganizował kilka imprez kulturalnych i rekreacyjnych, a następnie opracował plan ożywienia działalności ŻOK. Cykliczne imprezy, które organizował ŻOK to: od 1987 r. zawody modeli balonowych, w czerwcu 1992 r. i lipcu 1995 r. 24-godzinne maratony tańca, od lata 1992 r. „Noc Świętojańska”, od 1993 r. przeglądy teatrzyków szkolnych i wybory „Małej Miss Żarowa”, od czerwca 1995 r. Festiwal Piosenki Dziecięcej, od 1999 r. turniej małego aktora i festiwal pieśni patriotycznej. Przy ośrodku działają kluby dziecięce „Myszka Miki” i „Mała akademia plastyczna”, a od 1992 r. klub młodzieżowy ANTYNUDA. Ten ostatni zorganizował kilkanaście imprez w ŻOK – np. w 1995 r. w marcu „Festiwal Piosenki Różnej”, w kwietniu spotkanie „Sprawni inaczej”. ANTYNUDA nagrodzona została za swoją działalność przez Polską Fundację Dzieci i Młodzieży.
Czytaj więcej: Kronika Żarowskiego Ośrodka Kultury, cz. 2 - lata 1993-1996
Kronika Żarowskiego Ośrodka Kultury, cz. 1 - lata 1988-1993
W dniu 1 września 1976 roku Rada Narodowa Miasta i Gminy Żarów, podjęła uchwałę nr XIII/43/76, na mocy której, do życia powołany został zakład budżetowy, dalej występujący pod nazwą – Żarowski Ośrodek Kultury. Jego zadaniem była, działalność kulturalna na terenie miasta i gminy, działalność metodyczna w stosunku do podjętych placówek. Podstawę gospodarki finansowej Żarowskiego Ośrodka Kultury stanowił plan finansowy obejmujący dochody i wydatki z tytułu całokształtu działalności. Jak pisze Tomasz Ciesielski w opracowaniu pt. "Żarów. Historia miasta i gminy": Po obiecujących początkach działalność ŻOK przez szereg następnych lat nie mogła nabrać właściwego rytmu. Głównymi tego powodami były problemy z bazą lokalową, brak wykwalifikowanej kadry oraz skromne środki finansowe. Do końca lat 80-tych ŻOK dwukrotnie zmienił siedzibę. Początkowo zajmował kilka pokojów w budynku Urzędu Stanu Cywilnego przy ul.Sikorskiego, następnie pokój i świetlicę w siedzibie Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej przy ul. Słowiańskiej. (...) Skromne były środki finansowe przeznaczane na działalność kulturalno-oświatową. Nie wystarczało ich nawet na utrzymanie budynków. W rezultacie już pod koniec lat 70-tych praktycznie zamarło życie kulturalno-oświatowej w ŻOK i nadzorowanych przez niego placówkach.
Czytaj więcej: Kronika Żarowskiego Ośrodka Kultury, cz. 1 - lata 1988-1993
Mongołowie pod Pożarzyskiem ?
Pierwsza informacja o istnieniu kościoła i parafii w Pożarzysku pochodzi z końca XII wieku, a dokładnie z roku 1198. Owa wzmianka zawarta została w dokumencie spisanym przez biskupa wrocławskiego Jarosława, w którym potwierdził wymianę wsi stanowiących uposażenie kościoła w miejscowości Posarische (wówczas Pożarzysko). Nieznany z imienia i nazwiska proboszcz pożarzyski otrzymał wówczas Jauorau, Tissech, Petri villa (Stary Jawornik, Czechy i Piotrowice) w zamian za Osech, Lopenice, Ystebche, Wlostrouicu i Scharino (Osiek, Łopienice, Istebkę, Blizanowice, Żarów lub folwark Sanderhof). Bez wątpienia fundatorami i pierwszymi patronami kościoła w Pożarzysku byli możni rycerze z rodu Ilikowiców. Sęk jednak w tym, że obecna świątynia, która góruje nad zabudowaniami Pożarzyska, datowana jest dopiero na połowę XIII wieku. Jaka była konstrukcja i usytuowanie pierwszego kościoła, który stał we wsi przynajmniej pół wieku wcześniej ?. Czy pierwszą świątynię w Pożarzysku mogły zniszczyć wojska mongolskie, które wiosną 1241 roku, podążały spod Legnicy przez Strzegom i Świdnicę na Węgry ?.
Najemnicy spod Żarowa w służbie Zakonu Krzyżackiego
W bitwie pod Grunwaldem Zakon Krzyżacki wystawił 51 chorągwi (w tym dwie wielkiego mistrza), wśród których znajdowali się również goście zakonu z Anglii, Francji, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Śląska, Pomorza, Czech, Moraw, Węgier oraz Inflant. Udział w bitwie po stronie zakonnej wzięli m.in. Fryderyk von Wallenrode, Konrad Lichtenstein, Thomas von Morheim, Wilhelm von Helfenstein, Heinrich von Schwelborn, Godfryd von Hatzlfeld, Burchard Wobeke, Arnold von Baden, Arnold Stapil, Markward von Salzbach i Werner Tettingen. Według niektórych badaczy samych braci-rycerzy krzyżackich było pod Grunwaldem tylko około 250, resztę stanowili goście i zaciężni. Według najnowszych badań, po stronie krzyżackiej walczyli również Słowianie (z Prus, Pomorza oraz Śląska m.in. książę oleśnicki Konrad VII Biały), a także Prusowie i Litwini zamieszkali na terenie Prus Zakonnych.
Czytaj więcej: Najemnicy spod Żarowa w służbie Zakonu Krzyżackiego
Wieszak odzieżowy "L. Prager , Herren – u. Knabenmoden Breslau 1 . Albrechtsstr. 51"
Stare drewniane wieszaki mają swój urok oraz zaklętą w sobie historię. Dawniej miał je każdy sklep odzieżowy. Spełniały nie tylko rolę przedmiotu, który ułatwiał wieszanie ubrań ale były także wizytówką – reklamą danego sklepu. W szafach dawnych Żarowian, ubrania wisiały na egzemplarzach pochodzących z rożnych miejscowości. Do sporej już kolekcji, drewnianych wieszaków, która jest w naszych zbiorach, dołączamy egzemplarz z napisami L. Prager, Herren – u. Knabenmeden Breslau 1 . Albrechtsstr. 51. Wieszak pochodzi ze sklepu z odzieżą dla dorosłych mężczyzn oraz chłopców, który mieścił się w kamienicy "Goldener Elephant" (Pod Złotym Słoniem) u zbiegu ulic Wita Stwosza 51 i Szewskiej 13 we Wrocławiu. Sklep już w 2 połowie XIX wieku prowadził kupiec L. Prager. W latach 30. XX wieku jego właścicielem był niejaki Paul Grzesik. Wieszak przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej, Dominik Reda – uczeń SP Żarów. Składamy Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Wieszak odzieżowy "L. Prager , Herren – u. Knabenmoden Breslau 1 . Albrechtsstr. 51"
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
