Strona główna
Lista niemieckich pracowników Zjednoczonej Fabryki Chemicznej "Silesia" z 1946 roku
W skład przyłączonych pod II wojnie światowej do Polski ziem północnych i zachodnich wchodziły następujące, położone na wschód od Odry (z dodaniem położonych na zachód od Odry okolic Szczecina) i Nysy Łużyckiej prowincje Niemiec (wcześniej pruskie): południowa część Prus Wschodnich: ok. 23 354 km², wschodnia część Śląska ok. 34 529 km², wschodnia część Pomorza ok. 31 301 km², Nowa Marchia 11 329 km², wschodnia część Saksonii ok. 142 km². Razem: ok. 101 000 km². Teren ten w 1939 zamieszkiwało 7,1 miliona Niemców i 1,3 miliona Polaków. W ostatnich miesiącach II wojny światowej znaczna część populacji uciekła przed zbliżającą się armią sowiecką. Pozostali na miejscu oraz ci, którzy powrócili po przejściu frontu, zostali poddani weryfikacji narodowościowej przez administrację polską. Około 3,5 miliona osób uznanych za Niemców zostało w okresie od 1945 do końca 1950 roku wysiedlonych do Niemiec. Podstawę międzynarodowo-prawną wysiedleń stanowiło Porozumienie Poczdamskie, zawarte pod koniec konferencji w Poczdamie, które przyzwalało na wysiedlenie Niemców z utraconych terenów w sposób „humanitarny”.
Czytaj więcej: Lista niemieckich pracowników Zjednoczonej Fabryki Chemicznej "Silesia" z 1946 roku
Uczestnicy Kampanii Wrześniowej 1939 z Gminy Żarów
Z godnie z ustawą z dnia 3 lipca 1981 roku, jako wyraz uznania dla osób, które brały czynny udział w wojnie obronnej toczonej przez Polskę z niemieckim najeźdźcą w dniach od 1 września do 6 października 1939 roku, ustanowione zostało pamiątkowe odznaczenie państwowe – Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”. Medal ten był też pierwszym peerelowskim odznaczeniem z wizerunkiem ukoronowanego orła wojskowego. Powstał jako próba pozyskania przychylności społeczeństwa dopominającego się prawdy po 1980 roku. Podobnie jak ustanowiony w tym samym czasie w podobnym celu Warszawski Krzyż Powstańczy, mógł być nadawany pośmiertnie, a także obywatelom innych państw mającym obywatelstwo polskie w chwili wydarzeń nim upamiętnianych.
Czytaj więcej: Uczestnicy Kampanii Wrześniowej 1939 z Gminy Żarów
Pamiątkowa przypinka "1945-1985 SP 1 im. Henryka Sienkiewicza Żarów"
W opracowaniu Tomasza Ciesielskiego pt. Żarów. Historia Miasta i Gminy: SP nr 1 podjęła działalność w budynku przy ul. Szkolnej 1 jesienią 1945 r. Organizatorem szkoły i jej pierwszym kierownikiem był Wojciech Pacuła. W 1947 r. zastąpił go Jan Laska, który administrował placówką aż do 1972 r. W pierwszych latach szkoła borykała się z trudnymi warunkami lokalowymi, brakiem sprzętu i pomocy naukowej. Sytuację lokalową najpierw poprawił remont obiektu przy ul. Szkolnej latem 1946 r., a następnie przejęcie budynków zwolnionych przez Szkołę Przemysłową: w 1949 r. przy ul. Armii Krajowej 15, a w latem 1954 r. przy ul. Armii Krajowej 58. Ten ostatni budynek został przekazany szkolnictwu podstawowemu dopiero po stanowczej interwencji GRN Żarów, gdyż dyrekcja Zespołu Szkół Chemicznych zamierzała zaadoptować go na internat. Poprawiło się też wyposażenie szkoły: sukcesywnie przybywało książek do biblioteki szkolnej, a w 1949 r. szkoła otrzymała radio. W 1949 r. patronem szkoły został Henryk Sienkiewicz.
Czytaj więcej: Pamiątkowa przypinka "1945-1985 SP 1 im. Henryka Sienkiewicza Żarów"
Z życia żarowskiego PTTK, cz.11: Fotografie
18 stycznia 1966 roku kilkuosobowa grupa pracowników Żarowskich Zakładów Materiałów Ogniotrwałych postanowiła założyć Zakładowe Koło PTTK i zgłosić jego działalność do Oddziału w Świdnicy. Grupę założycielską tworzyli: Benedykt Karczewski, Danuta Andrzejewska, Stanisław Andrzejewski, Stanisław Mikołajczyk, Józef Hennig, Maria Statkiewicz, Jerzy Statkiewicz, Janusz Bryłka, Helena Buca, Jerzy Hennig, Jan Fąfara, Czesław Fąfara, Edwarda Kozłowska, Ryszard Słabisz, Franciszek Kosydar. Pierwszym przewodniczącym Koła został wybrany Benedykt Karczewski, sekretarzem Danuta Andrzejewska a skarbnikiem Stanisław Mikołajczyk. Po spełnieniu wymogów ze zgłoszeniem Koło zostało zarejestrowane w Oddziale Świdnickim pod numerem 14-tym.
Pocztówka "Saarau i. Schles."
Prezentujemy dzisiaj starą pocztówkę datowaną na lata ok. 1910-1920 z widokiem na skrzyżowanie ulic Armii Krajowej (dawniej Schweidnitzer Strasse) z ul. Polną (Kleine Feldstraße) i ul. Cmentarną w Żarowie. Wzdłuż ul. Armii Krajowej widoczne są budynki: po lewej stronie (nr 2 i nr 4), po prawej stronie (nr 3, nr 5 i nr 7). W tle zabudowania żarowskiego folwarku (ul. Armii Krajowej 11). Pocztówkę udostępnił nam prywatny kolekcjoner. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Wycieczka rowerowa Klubu "Old Spokes" GCKiS - 24.08.2020
Za nami kolejna i zarazem ostatnia już wakacyjna wycieczka rowerowa Klubu Cyklistów "Old Spokes". Tym razem rowerzyści z Żarowa wybrali się w liczącą 23 km trasę Bożanów – Nowice – Bolesławice Świdnickie – Bagieniec – Wierzbna (Biały Las). Na trasie wyprawy znalazły się następujące ciekawostki związane z architekturą i historią: neogotycka kaplica z XIX wieku w Bożanowie), dawny kamienny drogowskaz w Bożanowie, krzyż z Chrystusem – pomnik upamiętniający zmarłego w roku 1868 mieszkańca Nowic o nazwisku Carl Thomas, dwa krzyże pojednania (pokutne) w Bolesławicach Świdnickich, kamienne drogowskazy w Bolesławicach Świdnickich, neorenesansowy pałac w Bagieńcu. Ciekawostką jest, że Bagieniec od średniowiecza, aż po rok 1781 przynależał do Saksonii, a poddani musieli uiszczać wszelkie świadczenia elektorowi saskiemu. Z Bagieńca żarowscy cykliści skierowali się do Białego Lasu w Wierzbnej, gdzie czekało na nich wspólne ognisko. Składamy Serdeczne Podziękowania dla Państwa Przybylskich za udostępnienie i przygotowanie miejsca na ognisko.
Czytaj więcej: Wycieczka rowerowa Klubu "Old Spokes" GCKiS - 24.08.2020
Wieszak odzieżowy "Modehaus Walter Neumann, Saarau i. Sch."
Kolejny wieszak odzieżowy w naszych zbiorach. Tym razem jest to egzemplarz wyprodukowany w latach 20. XX wieku i pochodzący z dawnego Saarau. Jedna ze stron drewnianego przedmiotu zawiera napis "Modehaus Walter Neumann, Saarau i. Sch." na odwrotnej widnieje "nur Conradswaldauerstrasse 1a, Tel. 70". W tym przypadku nie ma wątpliwości, że chodzi o wieszak z dawnego sklepu odzieżowego "Dom Mody", który był własnością niejakiego Waltera Neumanna (wzmiankowany w książce adresowej Żarowa z 1929 roku). Wspomniany "Modehaus Walter Neumann", mieścił się niegdyś przy Conradswaldauerstrasse 1a (obecnie ul. Mickiewicza nr 3). Wieszak przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej mieszkaniec Żarowa. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Wieszak odzieżowy "Modehaus Walter Neumann, Saarau i. Sch."
Dokumenty i fotografie w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Do Żarowskiej Izby Historycznej trafiły kolejne archiwalne dokumenty. Wśród nich są:
a) Karta/książeczka podatkowa z 1920 roku na nazwisko Heinrich Aust; urodzony 23 marca 1859 roku; zamieszkały na Kleine Feldstraße 3 (obecnie ul. Polna); pracownik "Szamotowni" (pieczęć Verinigte Chamottenfabriken [vormals C.Kulmiz] G.m.b.H); Na ostatniej stronie pieczęcie potwierdzające opłaty podatków za 1920 i 1921 rok oraz okrągłe urzędowe pieczęcie gminy Żarów (Gemainde Saarau Kreis Schweidnitz). Według książki adresowej mieszkańców Żarowa z 1929 roku: Alfons Aust (inżynier) - zamieszkały przy Kleine Feldstraße 3; Anna Aust (właścicielka domu) - zamieszkała przy Kleine Feldstraße 3
Czytaj więcej: Dokumenty i fotografie w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Wycieczka rowerowa "Szlakiem cesarzy, królów i rycerzy"
W dniu 17 sierpnia 2020 roku odbyła się kolejna wycieczka rowerowa cyklistów z Klubu "Old Spokes" GCKiS". Trasa wyprawy "Szlakiem cesarzy, królów i rycerzy" wiodła przez następujące miejscowości i atrakcje historyczno-przyrodnicze: Wostówka (dawna gospoda Adolfa Klose), Siedlimowice (pomnik 800-lecia Siedlimowic, dawny folwark i ruiny pałacu von Kornów, młyn państwa Markiewiczów), Imbramowice (cesarski trakt: środkowy folwark w Imbramowicach, dęby, głaz narzutowy, tzw. "czerwony mostek"), Tarnawa (dawny folwark), Mrowiny (dawny kompleks folwarczno-pałacowy).
Czytaj więcej: Wycieczka rowerowa "Szlakiem cesarzy, królów i rycerzy"
Wieszak odzieżowy "August Hilbert, Herrebekleidung. Schweidnitz Markt"
Nasza kolekcja drewnianych wieszaków odzieżowych rozrasta się w bardzo szybkim tempie. Jak się okazuje dawni mieszkańcy Żarowa mieli w swoich szafach nie tylko odzież zakupioną w miejscowych sklepach. Przykładem tego może być kolejny świdnicki wieszak (pierwotnie dołączony do zakupionej odzieży), który służył dawnym niemieckim oraz powojennym – polskim mieszkańcom, jednego z mieszkań na ul. Mickiewicza (dawniej Conradswaldauer Straße). Jest to drugi tego typu egzemplarz w naszych zbiorach. Wieszak pochodzi z dawnego świdnickiego zakładu krawieckiego, który w latach 20. XX wieku prowadził niejaki August Hilbert (napis August Hilbert, Herrebekleidung. Schweidnitz Markt). Zakład ów mieścił się w kamienicy nr 14 na świdnickim rynku. W jego asortymencie była odzież męska i chłopięca. Ciekawostką jest, że po zakończeniu II wojny światowej w latach 40. XX wieku w tym samym miejscu podobną działalność prowadził zakład krawiecki, którego właścicielem był Edmund Kita. Jak przekonuje reklama z 1947 roku, zakład wykonywał ubiory męskie i damskie z materiałów własnych i powierzonych przez klientów, a jego specjalnością były szyte płaszcze dla pań i dla panów. Wieszak z zakładu krawieckiego Augusta Hilberta, przekazała do Żarowskiej Izby Historycznej pani Agnieszka. Składamy Pani Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Wieszak odzieżowy "August Hilbert, Herrebekleidung. Schweidnitz Markt"
Książeczki "Liga Kobiet" DZCH Żarów
Jak pisała Sławomira Walczewska w opracowaniu pt. „Liga Kobiet – jedyna organizacja kobieca w PRL”: Liga Kobiet powstała w sierpniu 1945 roku i po wielu przekształceniach istnieje do dzisiaj. Została zarejestrowana jako jedna z pierwszych po wojnie - w rejestr organizacji została wpisana pod numerem 35. Mogłoby się wydawać, że była kontynuacją emancypacyjnych organizacji kobiecych z okresu międzywojnia. Swą nazwą, która w początkowej wersji brzmiała: Społeczno - Obywatelska Liga Kobiet nawiązywała do patriotycznej organizacji kobiecej utworzonej w 1913 roku dla poparcia niepodległościowych dążeń Piłsudzkiego. W swoim programie umieściła dwa punkty pod którymi mogłaby się podpisać każda kobieta: przeciwdziałanie nowej wojnie oraz współpraca w budowie sprawiedliwej Polski. Wizja owej "sprawiedliwej" Polski była przy tym na tyle ogólnie nakreślona, że nie wykluczała z góry żadnych opcji politycznych czy światopoglądowych. Jak wyglądało tworzenie Ligi Kobiet. Jej członkiem mogła zostać każda kobieta lub grupa kobiet (Koła Gospodyń Wiejskich, Koła Spółdzielczyń), która uznawała cele i zadania Ligi Kobiet i zgłosiła swój udział w jej pracy). Statut Ligi Kobiet został uchwalony na II Krajowym Zjeździe w lipcu 1957 roku. Według zapisów statutowych Liga była organizacją kobiet zamieszkujących na terenie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, prowadzącą działalność w celu: