Strona główna
Cegielnia Ingramsdorfer Tonwerke
Czytelny nasyp kolejki wąskotorowej, fragment wystającej szyny, trzy zalane wodą wyrobiska gliny, sterczący ponad powierzchnię wody maszt kolejki linowej oraz walające się cegły i fragmenty murów. Tyle pozostało dziś z dawnej cegielni Ingramsdorfer Tonwerke w Imbramowicach, jednej z największych i najnowocześniejszych w okolicy. Cegielnia ta została założona przy tzw. dolnym folwarku w Imbramowicach pomiędzy 1833 a 1896 r. (oznaczona skrótem Z.G na mapie Karte Schweidnitz 34-51, 1:200 000 z 1896 r.). W początkach XX wieku została rozbudowana – w sumie kilkanaście budynków z trzema 30 metrowymi kominami) oraz wyposażona w maszyny parowe.
Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej 1919-21 z gminy Żarów
Ustawą z dnia 21 lipca 1990 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił odznaczenie w postaci Krzyża za udział w Wojnie 1918–1921 dla osób, które pełniąc służbę w latach 1918–1921, przyczyniły się do ugruntowania niepodległości naszego państwa. Krzyż nadawany był uczestnikom wojny z lat 1918-1921 we wszystkich służbach, żyjącym w dniu wejścia ustawy w życie (10 sierpnia 1990 r.). Odznaczenie obejmowało wojnę polsko-ukraińską i wojnę polsko-bolszewicką. Nadawane było przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Odznaczeni otrzymywali odznakę Krzyża i legitymację. Nadawanie Krzyża uznano za zakończone z dniem 8 maja 1999 roku. Odznaczenie posiada formę krzyża równoramiennego prostego wykonanego z metalu o wymiarach 42 x 42 mm i składa się z czterech równych, rozszerzonych na końcach ramion o przekroju spłaszczonego ośmioboku i związanych pośrodku sześcianem. Na ramionach poprzecznych Krzyża wyryty jest poziomo napis: OBROŃCY – OJCZYZNY, na ramionach pionowych – daty: 1918 i 1921, w środku zaś skrzyżowania ramion znajduje się wizerunek orła na tle z białej emalii. Na Ziemiach Odzyskanych, w granicach ówczesnej gminy Żarów po 1945 roku osiedliło się dwóch uczestników wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921, którzy zostali odznaczeni Krzyżem za udział w Wojnie 1918-1921.
Czytaj więcej: Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej 1919-21 z gminy Żarów
Spacerkiem po Żarowie: Marienhaus
Żarowianie wyznania protestanckiego byli członkami piotrowickiej gminy wyznaniowej skupiającej ewangelików z Łażan, Żarowa, Pastuchowa, Mikoszowej i Przyłęgowa. Przez wiele lat Piotrowice były centrum ich życia religijnego. Jedynym wyjątkiem była, działająca w Żarowie od 1878 r. szkółka niedzielna. W 1910 roku Marie i Eugen von Kulmiz postanowili wybudować dom opieki nad żarowską młodzieżą. Po wykonaniu projektu przez wrocławskiego architekta Henry’ego, w 1912 r. rozpoczęto budowę na terenie należącym do rodziny von Kulmiz i przez nią finansowaną. 16 grudnia 1913 roku w budynku (nazwanym na cześć fundatorki Marienhaus – dom Marii) odprawiono pierwsze nabożeństwo i dokonano poświęcenia budowli. Dzięki zabiegom społeczności ewangelickiej, w największym pomieszczeniu urządzono kaplicę. Pozostałe pomieszczenia służyły wychowaniu młodzieży, szkoleniom; odbywały się w nich spotkania towarzystw i związków lokalnej społeczności ewangelickiej. Marienhaus mieścił również bibliotekę założoną przez von Kulmizów, którzy na początek ofiarowali jej ok. 2000 książek.
Wiejskie karczmy i gospody w okolicach Żarowa do 1945 r.
W średniowieczu i w czasach późniejszych nieodłącznym elementem wiejskiego krajobrazu były przydrożne karczmy (znane także pn. austeria, gospoda, oberża, zajazd). Budynki te służyły różnym celom. Można w nich było stawać na popas i zjeść posiłek, można było napić się piwa lub mocniejszego trunku, można było w końcu przenocować i zabawić się. W karczmach często urzędowali poborcy ceł i myta, tutaj też odprawiano wiejskie sądy. Karczmy pełniły ponadto funkcję wiejskich sklepów, zaopatrujących mieszkańców w artykuły codziennego użytku oraz rolę drobnych „zakładów wytwórczych", takich jak piekarnia, rzeźnia, browar czy gorzelnia.
Czytaj więcej: Wiejskie karczmy i gospody w okolicach Żarowa do 1945 r.
Żarowska poczta do 1945 roku
Nazwa poczty wywodzi się z języka łacińskiego. Jest po prostu określeniem stacji lub stanowiska gdzie dokonywano wymiany koni transportowych. W dzisiejszym rozumieniu – poczta to instytucja zajmująca się obrotem przesyłek, wykonywanie niektórych usług na rzecz telekomunikacji oraz usług pieniężno-bankowych. Potrzeba wymiany informacji istniała już w czasach starożytnych. W świetle znanych materiałów źródłowych, już w XXIV w. przed Chrystusem, władca babiloński Sargon, posługiwał się regularną komunikacją pocztową między stolicą państwa a ośrodkami administracji na prowincji.
Dwory obronne na obszarze gminy Żarów
Dwór obronny to obiekt pełniący funkcję mieszkalno-obronną, który łączy w sobie cechy wieży mieszkalnej, rezydencji typu motte, dworu oraz zamku. W wielu przewodnikach mylnie nazywany jest zameczkiem, szlachecką fortalicją, zamkiem a nawet lamusem, spichlerzem czy też stodołom. Pod względem architektury dwor obronny to najczęściej zbudowany na planie prostokąta lub kwadratu (pozbawiany dziedzińca) kilkukondygnacyjny budynek murowany, który składa się co najmniej z piwnicy i piętra. O obronności takiej budowli świadczą grube mury, nierzadko przekraczające metr grubości, które od strony zewnętrznej często podparte były masywnymi narożnymi przyporami.
Stan wojenny i reżim z czasów stalinowskich w Żarowie
31 lat temu z braku możliwości opanowania kryzysu gospodarczego, społecznego i politycznego, władze PRL zdecydowały się na krok ostateczny. W mroźną noc 13 grudnia 1981 roku wprowadzono na obszarze kraju stan wojenny. Władzę przejęło wojsko, na czele z Wojskową Radą Ocalenia Narodowego. Całkowicie zakazano wszelkiego rodzaju zgromadzeń (oprócz religijnych), zawieszono działalność wielu organizacji społecznych, internowano kilka tysięcy działaczy opozycji. Nie obyło się bez ofiar śmiertelnych. Przypomnijmy co o tamtych wydarzeniach pisano w "Solidarności" Ziemi Żarowskiej:
Czytaj więcej: Stan wojenny i reżim z czasów stalinowskich w Żarowie
Wiatraki w pobliżu Żarowa
W gęstej porannej mgle słychać nieustanne miarowe skrzypienie i suchy turkot. Nieśmiale wyłaniają się kontury wysokiego cienia oraz ruchomy rytm nienaoliwionych dostatecznie piast. Odgłosy kilku pobliskich, pracujących wiatraków zlewają się w jeden rytm, tworząc symfonię wiatru, kamieni młyńskich i drewnianych zębatek. Jest to symfonia ludzkiej pracy nieodłącznie wpisana w polski krajobraz. Czas przeminął jednak nieubłagalnie. Tętniące niegdyś życiem drewniane i murowane wiatraki stoją dzisiaj nieruchome, milczące i bezużyteczne. Po wielu nie pozostał nawet najmniejszy ślad. Te, które przetrwały, są sędziwym świadectwem minionej epoki i nieodparcie kojażą się z łanami złocistego zboża oraz chlebem. Symbole te stopniowo znikają niestety z naszego otoczenia i życia. Jest ich coraz mniej. Dziś chcemy napisać słów kilka o wiatrakach, których pracowity szum był słyszalny niegdyś dla mieszkańców naszej pobliskiej okolicy.
Spacerkiem po Żarowie: Żarowskie szkoły
Do pierwszej połowy XIX wieku, Żarów był tak małą osadą, że nie funkcjonowała w niej żadna szkoła. Żarowskie dzieci, w zależności od wyznania, uczęszczały do jednej ze szkół w Łażanach. Około 1860 r. powstała pierwsza szkoła na terenie obecnego Żarowa. Do ewangelickiej szkoły w Ida und Marienhütte uczęszczały również dzieci z Saarau. Nauka odbywała się w zaadaptowanych na ten cel, dwóch pomieszczeniach biurowych zakładów chemicznych SILESIA.
Dwie ulice - wielka historia
Ulica Armii Krajowej oraz Wojska Polskiego w Żarowie – tędy niemal codziennie przechodzi wielu z Nas. Nie wszyscy jednak mają świadomość, że pruszają się ulicami, które stanowiły niegdyś część ważnych traktów komunikacyjnych na linii Środa Śląska – Świdnica i Środa Śląska – Świebodzice. Dzisiejsze skrzyżowanie ulic Wojska Polskiego i Armii Krajowej (na wysokości Urzędu Miejskiego w Żarowie) było rozwidleniem traktu prowadzącego ze Środy Śląskiej (niem. Neumarkt) przez Ciechów (Dietzdorf), Michałów (Michelsdorf), Jarosław (Jerschendorf), Pielaszkowice (Pläswitz), Gościsław (Bertholsdorf) (Gościsław), Mielęcin (Pfaffendorf), Łażany (Laasan), Żarów (Saarau), Bożanów (Eckersdorf), Wierzbną (Würben), Wiśniową (Roth Kirschdorf) do Świdnicy (Schweidnitz) oraz po tzw. Kohlen Strasse (Droga Węglowa) przez Ciernie (Zirlau) do Świebodzic (Freiburg). Nic więc dziwnego, że do 25 czerwca 1945 roku drogi te nosiły odpowiednio nazwy Schweidnitzerstraße (Świdnicka) oraz Freiburgerstraße (Świebodzka).
Dawny cesarski trakt konny Imbramowice-Tarnawa
Na obszarze gminy Żarów znajduje się wiele interesujących miejsc, zarówno pod względem historycznym jak i przyrodniczym. Jednym z nich jest stary trakt konny łączący Imbramowice (Ingramsdorf) z Tarnawą (Tarnau). Początki tego gościńca sięgają zapewne odległych czasów średniowiecza, kiedy w XIII wieku założone zostały obie wsie. Leśny dukt stanowił najkrótsze połączenie pomiędzy miejscowościami, aż do 1894 roku, kiedy stracił swe znaczenie na rzecz nowej, brukowanej granitem drogi Imbramowice-Tarnawa.
Czytaj więcej: Dawny cesarski trakt konny Imbramowice-Tarnawa