Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Wojna z lat 1618-48, czyli trzydzieści lat grabieży, mordów i niewyobrażalnej przemocy
Dla wielu osób, zwłaszcza żyjących świadków, konflikt zbrojny jaki przetoczył się przez świat w latach 1939-45 był największym pasmem przemocy, które nigdy wcześniej w historii nie miało sobie równych. Otóż kilka wieków wstecz na przestrzeni trzydziestu lat !!!, od 1618 do 1648 roku, Europa zetknęła się z falą okrucieństw, które spustoszyły zachodnią i środkową część kontynentu. Tylko w państwach niemieckich liczba ludności zmniejszyła się z 21 do 13 milionów ludzi. Działania wojenne, głód i zarazy doprowadziły do zagłady ok. ½ populacji Czech i ⅓ mieszkańców Śląska. W samym tylko okręgu świdnickim na 75 wsi, aż 35 zostało całkowicie lub częściowo zniszczonych. Wśród spalonych i wyludnionych osad znalazły się wszystkie miejscowości dzisiejszej gminy Żarów. Co było przyczyną wybuchu wojny, która trwała aż trzydzieści lat ? Kto z kim walczył ? Kto był sprawcą tak rozległych zniszczeń i śmierci tak ogromnej liczby ludzi ?
Kamienne krzyże pojednania
W krajobraz Dolnego Śląska wpisuje się wiele pięknych zabytków. Pośród nich są zamki, pałace, kościoły, kaplice, a także zabytki związane z dawnym wymiarem sprawiedliwości takie jak szubienice, kamienne ławy sądowe, karczmy sądowe, kamienie graniczne itd. W grupie tej na pierwsze miejsce pod względem liczebności wysuwają się kamienne krzyże, które napotkać można na poboczach lub rozstaju dróg, w polu lub na skraju lasu. Czasami dostrzec można je w architekturze wiejskiej w ścianach stodół i obór, także w murach kościelnych, a nawet w zwieńczeniach kościelnych dachów. Z biegiem czasu ogólna liczba kamiennych krzyży szacowana była rozmaicie od 3000 do 7000 istniejących i 3000 zaginionych (zniszczone podczas działań wojennych, także w wyniku kradzieży, zaniedbania oraz wandalizmu). Na Śląsku jest ich ok. 600 (ok. 400 w woj. dolnośląskim, reszta w lubuskim, opolskim i śląskim) zaś na obszarze gminy Żarów znajduje się 18 (w tym 1 na granicy gminy) kamiennych krzyży, które najczęściej zwane są „pokutnymi”. Pomimo że w ostatnim czasie zabytki te doczekały się dokładnego opisu i skatalogowania, to nadal owiane są krążącymi legendami i tajemnicami co dodaje im jeszcze większego uroku.
Historia katastrofy amerykańskiego bombowca B-17G pod Wierzbną w toku badań
W niedzielę 19 czerwca 2011 r. w Żarowskiej Izbie Historycznej gościł Pan Krzysztof Kobusiński – znamienity badacz historii II wojny światowej, który od 10 lat zajmuje się tematyką niemieckich obozów jenieckich oraz katastrofą amerykańskiego samolotu bombowego B-17 w Wałbrzychu. Wizyta Pana Krzysztofa była ściśle związana z wielokrotnie poruszaną w mediach historią upadku bombowca B-17G na polach w pobliżu miejscowości Wierzbna. W trakcie spotkania wymienione zostały informacje oraz dokumentacja opisowo-fotograficzna dotycząca: samolotu US Air Force B-17G (nr taktyczny Y-46697), załogi samolotu, a także miejsc katastrof w Wałbrzychu i Wierzbnej . Długa narada z wszechstronną analizą materiału fotograficznego przyniosła nieoczekiwane i zaskakujące spostrzeżenia oraz rezultaty.
Czytaj więcej: Historia katastrofy amerykańskiego bombowca B-17G pod Wierzbną w toku badań
Historia z butelki odnalezionej w Przyłęgowie
W ostatnich dniach podczas prac związanych z rozbiórką starego fundamentu w miejscowości Przyłęgów (gm. Żarów), odnaleziona została butelka o interesującej zawartości. Jak się okazało wewnątrz szklanego pojemnika znajdowały się liczne banknoty, kartki żywnościowe, kilka monet oraz odręcznie spisany list. Znalezisko to jest kolejnym depozytem odnalezionym na terenie gminy Żarów (Mrowiny – lata 60-te XX w., Pyszczyn – 1987 r., Żarów – 2005 r.). Wszystkie odkryte przedmioty przekazane zostały do Żarowskiej Izby Historycznej działającej przy Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie.
Czytaj więcej: Historia z butelki odnalezionej w Przyłęgowie
Przemiany budownictwa w okolicy Żarowa w ciągu XVIII i XIX wieku
Do XVII-XVIII wieku zabudowa mieszkalna oraz gospodarcza wsi dzisiejszej Gminy Żarów wznoszona była wyłącznie z drewna. Ten sam budulec stosowany był również przy budowie obiektów znacznie większych rozmiarów, którymi były stodoły, stajnie i spichlerze wchodzące w skład zabudowy wiejskich folwarków (oprócz Bukowa i Mielęcina, gdzie folwarki nie powstały w ogóle oraz Pożarzyska, w którym późno powstały folwark posiadał zabudowę murowaną). W budownictwie drewnianym dominowały wówczas konstrukcje: przysłupowa, sumikowo-łątkowa i zrębowa.
Czytaj więcej: Przemiany budownictwa w okolicy Żarowa w ciągu XVIII i XIX wieku
Niemieckie niszczyciele czołgów na obszarze Gminy Żarów w 1945 r.
13 czerwca 1944 roku kapitan Michael Wittmann – najbardziej znany niemiecki czołgista II wojny światowej zniszczył w rejonie Villers Bocage (rejon Caen we Francji) z odległości 100 metrów dwadzieścia jeden brytyjskich wozów bojowych. Po tym niezwykłym sukcesie Wittmanna obdarzono przezwiskiem Panzerknacker (rozłupywacz czołgów albo dziadek do czołgów). Niespełna rok później na początku marca 1945 roku na froncie wschodnim niemiecki samobieżny niszczyciel czołgów SdKfz 164 „Nashorn” (Nosorożec) porucznika Ulricha Beckmanna zniszczył radziecki czołg ciężki typu IS-2 z odległości około 4600 metrów, co jest jednym z rekordów drugiej wojny światowej. Wszystko wskazuje na to, że wydarzenie określane mianem „niezwykłego strzału”, miało miejsce na obszarze dzisiejszej Gminy Żarów.
Czytaj więcej: Niemieckie niszczyciele czołgów na obszarze Gminy Żarów w 1945 r.
Niemiecka "Silesia" patentowała w Polsce
Pośród setek tysięcy dokumentów zalegających w archiwach państwowych odnaleźć można materiały niezwykle ciekawe, a wręcz zaskakujące. Mowa tutaj o dwóch opisach patentowych, które opublikowane zostały odpowiednio w 1938 i 1943 roku przez Urząd Patentowy w Warszawie, a które dotyczą wynalazków opracowanych w „Silesia, Verein chemischer Fabriken, Saarau”. Oba wspomniane opisy sporządzone zostały w języku polskim. Pierwszy z nich (nr patentu 27248) opatrzony datą 7 listopada 1938 roku, dotyczy tzw. palnika nurkowego, stosowanego do „skutecznego ogrzewania i odparowywania cieczy”. Wynalazek ten opracowany został w „Silesia, Verein chemischer Fabriken, Ida & Marienhütte (Saarau, Niemcy)”.
Uzbrojenie strzeleckie walczących stron na obszarze gminy Żarów w 1945 r.
Pomimo, że od zakończenia działań militarnych II wojny światowej minęło już 65 lat, to nadal odnajdywane są ślady tamtych wydarzeń w postaci metalowych łusek. Łuski te, będące pozostałością różnego rodzaju amunicji strzeleckiej, różnią się między sobą kształtem i wymiarami. Na ich podstawie, czerpiemy informacje o indywidualnym uzbrojeniu strzeleckim żołnierzy niemieckich i radzieckich na linii frontu z 1945 r. w okolicach Żarowa. Aby przejść do omawiania poszczególnych rodzajów amunicji i broni palnej z tamtego okresu, w pierwszej kolejności należy zaznajomić się ze stosowaną podstawową terminologią.
Czytaj więcej: Uzbrojenie strzeleckie walczących stron na obszarze gminy Żarów w 1945 r.
Tajemnica cmentarza wojennego w Żarowie, cz. 1
Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej przy obecnej ul. Armii Krajowej w Żarowie założony został w czerwcu 1945 roku co wynika z napisów umieszczonych na tylnej płaszczyźnie pomników, znajdujących się na jego terenie. Pochowano na nim żołnierzy radzieckich ekshumowanych z tymczasowych mogił, którzy polegli w okolicach Żarowa na przestrzeni lutego i czerwca 1945 roku. Wedle zachowanej dokumentacji, trzy lata później (w kwietniu 1948 roku) na cmentarzu spoczęli pozostali żołnierze radzieccy, ekshumowani z mogił rozsianych po okolicznych polach i łąkach. Cmentarz zamknięty został uchwałą Gminnej Rady Narodowej w Żarowie z dnia 4 marca 1953 roku. Porównując dziś stan aktualny cmentarza z zachowaną dokumentacją rodzi się podstawowe pytanie – ilu żołnierzy radzieckich tak naprawdę zostało w Żarowie pochowanych ?
Czytaj więcej: Tajemnica cmentarza wojennego w Żarowie, cz. 1
Wapiennik z 2 połowy XIX wieku na szczycie Pyszczyńskiej Góry
Wapiennik zwany również piecem wapienniczym lub wapiennym jest to rodzaj pieca szybowego, który służył do wypalania wapna i skał wapiennych (kamienia wapiennego) w celu uzyskania z nich wapna palonego. W tym celu do pionowego, wymurowanego cegłami szybu wapiennika na przemian od góry wsypywano warstwy wapieni i warstwy palne. Dostawa tych surowców do pieca odbywała się zazwyczaj po prostej drewnianej estakadzie z poziomu eksploatacji kamienia do otworu zasypowego.
Czytaj więcej: Wapiennik z 2 połowy XIX wieku na szczycie Pyszczyńskiej Góry
652,5 mln marek Republiki Weimarskiej w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
W ostatnich dniach do Żarowskiej Izby Historycznej trafił zbiór 50 banknotów z okresu Republiki Weimarskiej. Wszystkie z nowo nabytych egzemplarzy, wemitowane zostały w Berlinie w latach 1922-23. Ich łączna wartość nominalna to 652 515 000 marek niemieckich. Cały zbiór odnaleziony został kilka lat temu podczas remontu w Żarowie. Resztę czasu przeleżał w przydomowej komórce. Banknoty zawinięte w gazetę ukryte zostały na poddaszu w 1923 roku, gdy straciły swoją wartość wskutek szalejącej w Niemczech hiperinflacji. Osoba, która je tam umieściła wiązała zapewne nadzieje z tym, że mogą się jeszcze przydać.
Czytaj więcej: 652,5 mln marek Republiki Weimarskiej w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
