Strona główna
Wystawa plenerowa „Żołnierze Wyklęci. Podziemie niepodległościowe 1944–1963”
Żarowska Izba Historyczna oraz Gminne Centrum Kultury i Sportu w Żarowie w Żarowie zapraszają do obejrzenia plenerowej wystawy pt. „Żołnierze Wyklęci. Podziemie niepodległościowe 1944–1963”. Wystawa jest dostępna od 19 sierpnia przy Żarowskiej Izbie Historycznej na ul. Dworcowej 3. Ekspozycja przedstawia historię polskiego zbrojnego podziemia niepodległościowego w latach 1944-1963. Uczestnicy ruchu oporu przeciw sowieckiej okupacji i narzuconej przez Moskwę władzy mieli zostać wymazani ze społecznej świadomości przez komunistyczny reżim. Autorzy wystawy przywracają pamięć o „żołnierzach wyklętych”, prezentując wybrane sylwetki członków konspiracji i losy ich rodzin, przypominając najważniejsze nurty podziemia czy przybliżając działalność komunistycznego aparatu represji.
Czytaj więcej: Wystawa plenerowa „Żołnierze Wyklęci. Podziemie niepodległościowe 1944–1963”
Rajd pieszy "Szlakiem Marie von Kramsta"
Marie von Kramsta urodziła 25 lutego 1843 roku w Świebodzicach. Była trzecim dzieckiem znanego świebodzickiego przedsiębiorcy Eduarda Kramsta oraz jego żony Emilii. Dzięki majętności swojej rodziny udało się jej zdobyć solidne wykształcenie. Honorowe miejsce w życiu Marie von Kramsta zajmowała Biblia, ale z uwielbieniem czytała też dzieła Goethego, Kanta i Schopenhauera. Wiele czasu poświęcała również studiowaniu historii i kultury rosyjskiej, a także nauce języków obcych. Za swego życia odwiedziła niemal wszystkie kraje europejskie. Poza licznymi podróżami i studiowaniem literatury, Marie wspierała charytatywnie ludzi kultury i sztuki, a przede wszystkim śląskich poetów. W jej rodowej posiadłości w Morawie, często gościł m.in. Karl Hauptmann (brat słynnego noblisty Gerharda) oraz powieściopisarz Richard Voss. Marie von Kramsta zasłynęła jako osoba niosąca pomocy najbardziej potrzebującym mieszkańcom okolic. W 1877 roku dzięki jej hojności otworzono w Świebodzicach zakład opiekuńczy dla małych dzieci, a dziesięć lat później zakład dla dziewcząt-robotnic zatrudnionych w jej fabrykach oraz szpital.
VI Żarowskie Spotkanie Miłośników Motoryzacji - relacja
Już po raz szósty właściciele pojazdów wszelkich marek i modeli zjechali do Żarowa aby wziąć udział w Spotkaniu Miłośników Motoryzacji, które odbyło się 1 sierpnia 2021 roku na miejscowym Targowisku Miejskim. Niestety w tym roku deszczowa aura nie pozwoliła na rozwinięcie skrzydeł i powtórzenie rekordów frekwencji wśród uczestników z lat poprzednich. Nie mniej jednak najbardziej wytrwali i posiadacze różnego rodzaju pojazdów w liczbie kilkudziesięciu osób dotarli do Żarowa z różnych zakątków Dolnego Śląska. Tym samym dali dowód temu, że motoryzacja jest ich wielką życiową pasją, której nie powstrzymają strugi rzęsiście padającego deszczu. Przybyli na Targowisko Miejskie Żarowianie oraz mieszkańcy pobliskich i dalszych okolic mieli niecodzienną okazję obejrzeć perełki motoryzacji rodzimej jak i światowej produkcji. Wśród prezentowanych pojazdów były m.in.: Warszawa M20, Warszawa M223 (Milicja Obywatelska), Opel Frontera, Opel Manta B, Volvo 244, Mazda MX 5 NBFL Phoenix, Toyota Celica GT, AMG GTR Cabrio (580 KM), Mercedes Benz W124 250 D, Mercedes W108, Renault Clio I (Polizia), FSM Fiat 126p, Zastawa 126, FSO Fiat 125p (Kombi), Jaguar X-Type, Renault R-4, Ford Sierra RS Cosworth, Zastawa 1100p, Volkswagen Passat B2, Volkswagen Scirroco MK II, Ford Mustang (różne modelde). Wśród motocykli prezentowane były m.in.: Romet Komar, Yamaha Royal Star, BMW R2, Jawa 355, Yamaha Venture XVZ130, Yamaha FZS 1000 “Fazer”, MZ ES 250 “Jaskółka”, SHL M11.
Czytaj więcej: VI Żarowskie Spotkanie Miłośników Motoryzacji - relacja
VI Żarowskie Spotkanie Miłośników Motoryzacji - 1.08.2021
Udział mieszkańców Mielęcina w I wojnie światowej
Przed wybuchem I wojny światowej, ziemia w Mielęcinie (wówczas Pfaffendorf w powiecie strzegomskim – Kreis Striegau) rozdzielona była między duże sołectwo, 9 gospodarstw kmiecych i 16 zagrodniczych. Uprawiano zboże, ziemniaki, buraki cukrowe oraz rośliny pastewne (koniczynę i buraki). Administracyjnie do Mielęcina należały okręgi leśne „Hummelbusch” i „Beatenwald” z leśniczówką. Wieś liczyła 393 mieszkańców, spośród których 351 było wyznania katolickiego. Listy strat armii niemieckiej z lat 1914-1919 [a], wymieniają nazwiska 58 mieszkańców Mielęcina, którzy wzięli udział w I wojnie światowej. Wśród nich byli: Adler Paul, Auras Richard, Becker August, Becker Emil,Becker Heinrich, Becker Hermann, Becker Paul, Bock Bruno, Filbig Paul, Fluder Heinrich, Gramer Gustav, Hartwig Alfred, Henschel August, Hoffmann Alfred, Hoffmann August, Hoffmann Franz, Hoffmann Joseph, Hoffmann Richard, Hoffmann Robert, Hoffmann V Josef, Hoffmann V Richard, Jung Hermann, Kattner Heinrich, Knapp Richard, Licht Bruno, Lindner Paul, Maatz Albrecht,Müller Emil, Müller Josef, Neugebauer Paul, Nitsche August, Nitsche Franz, Nitsche Heinrich, Nixdorf August, Nixdorf Wilhelm, Puder Paul, Reich Bruno, Richter Heinrich, Scharfenberg Alfred, Scharfenberg Gustav, Scharfenberg Paul, Scharfenberg Richard, Schenk Joseph, Schiller Richard, Schmidt Franz, Schramm Hermann, Schremmer Robert, Seidel Paul, Spielvogel Georg, Stiller Karl, Stiller Konrad, Thamm Paul, Thamm Richard, Thamm Robert, Thiem Paul, Weiner Georg, Werner Richard, Zimmer Paul [b]. Spośród tej liczby: 13 mieszkańców Mielęcina poległo w walce lub zmarło w szpitalach polowych, 12 zaginęło na polu walki, 22 zostało lekko a 11 ciężko rannych [c].
Czytaj więcej: Udział mieszkańców Mielęcina w I wojnie światowej
Konkurs "Auto moich marzeń" rozstrzygnięty
W okresie od 7 czerwca do 23 lipca 2021 r. w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przyjmowane były prace plastyczne na konkurs pod tytułem „Auto moich marzeń”. Biorąc pod uwagę pomysł na przedstawienie tematu, formę plastyczną i wiek uczestników, nagrodzono trzy prace oraz przyznano dziesięć wyróżnień.
Wspomnienia żarowskiego osadnika
Drobny fragment wspomnień mojego ojca, Jana Kozioła, oddający klimat pierwszych dni w Polsce po przyjeździe w 1946 r. z Niemiec, gdzie przebywał na przymusowych robotach. Pracownicy przymusowi nie tylko brali udział w pracach, do których ich przydzielono np. w gospodarstwach rolnych, ale też wykonywali prace na rzecz obronności. Były to prace na wyniszczenie. Przetrzymywano ich w obozach pracy w nieludzkich warunkach. Ten okres nigdy do końca nie został rzetelnie przebadany, a dokumenty po przybyciu do Polski kazano zwrócić do urzędów. W przypadku matki taki dokument udało się mi odzyskać, ojciec też zachował jeden z takich dokumentów. Ojciec zmarł w 1988 r. Wspomnienia spisał na przełomie 1983 i 1984 r. po przejściu na emeryturę. Załączam jedno zdjęcie z okresu pobytu w Niemczech.
Radziecka artyleria pod Żarowem na przełomie kwietnia i maja 1945 roku
Według źródeł rosyjskich, Dywizja Strzelecka (стрелковая дивизия; skrót: сд), organizacyjnie wchodziła w skład Korpusu Strzeleckiego lub Armii Ogólnowojskowej i działała najczęściej w ich składzie. Czasem jednak była włączana bezpośrednio w skład wojsk Frontu. Wedle etatu z 1945 roku, w skład dywizji strzeleckiej wchodziły: 3 pułki piechoty, 1 brygada artylerii (złożona z 2 pułków artylerii), 1 pułk moździerzy, 1 dywizjon artylerii samobieżnej, 1 dywizjon artylerii przeciwpancernej, 1 dywizjon artylerii przeciwlotniczej, 1 batalion saperów, 1 batalion łączności, 1 batalion szkolny, samodzielne pododdziały zaopatrzenia oraz służby tyłowe. Łącznie było to 11 780 żołnierzy, uzbrojonych w 3557 pistoletów maszynowych, 11 rusznic przeciwpancernych, 130 dział (w tym 65 przeciwpancernych i 12 przeciwlotniczych), 136 moździerzy, 12 dział samobieżnych SU-76, 445 samochodów oraz 1200 koni. Zasadniczo w czasie trwania wojny ilość ludzi w Dywizji Strzeleckiej była niższa od założonej liczby prawie o połowę. W większości dywizji zamiast brygady artylerii był pułk artylerii. W ten sposób osiągano łączną liczbę 196 dział i moździerzy.
Czytaj więcej: Radziecka artyleria pod Żarowem na przełomie kwietnia i maja 1945 roku
Materiały archiwalne z lat 1937-2001 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
W publikacji pt. "Przemysł i Zakłady na Środkowym i Dolnym Śląsku: Księga jubileuszowa z 52. Dorocznego Spotkania Stowarzyszenia Niemieckich Przemysłowców we Wrocławiu w dniach 10-14 czerwca 1911 roku", znalazły się informacje dotyczące Fabryki Maszyn C. Kulmiz Sp. z o.o. Ida- und Marienhütte koło Żarowa, która była wówczas własnością firmy C. Kulmiz G.m.b.H. Zacytujmy fragment z niniejszego opracowania: „... W roku 1843 nieżyjący już Królewski Tajny Radca Handlowy Carl von Kulmiz założył Firmę C. Kulmiz, z której rozwinęła się Spółka Handlowa C. Kulmiz, a później firma C. Kulmiz G.m.b.H., do której należy również Fabryka Maszyn. Siedzibą przedsiębiorstwa macierzystego jest Ida - und Marienhütte koło Żarowa. Firma brała udział przede wszystkim w budowie linii kolejowej Wrocław – Świebodzice – Świdnica. Jednocześnie na miejscu posiadała hutę szkła i zajmowała się wydobyciem węgla brunatnego. Odkrycie bogatych złóż białej i sinej gliny doprowadziło później do powstania fabryki cegieł ogniotrwałych (szamotowych). Utrzymywanie urządzeń maszynowych tych przedsiębiorstw czyniło koniecznym istnienie warsztatu naprawczego, który założono w ich pobliżu, i który stał się początkiem właściwej Fabryki Maszyn. Po kilku latach zamknięto hutę szkła i zaniechano wydobycia węgla, jako nieopłacalnych przedsięwzięć. Wtedy to znacznie rozwinięto fabrykę cegieł szamotowych, trzeba było również powiększyć warsztat remontowy, co doprowadziło w 1850 roku do założenia Fabryki Maszyn, odlewni żelaza i zakładu kotlarskiego, które w następnych latach były rozwijane“.
Czytaj więcej: Materiały archiwalne z lat 1937-2001 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Wycieczka rowerowa Klubu "Old Spokes" GCKiS - 9.07.2021
Miejscowość Wierzbna w gminie Żarów, zlokalizowana jest w obrębie Równiny Świdnickiej, której lekko pofałdowany krajobraz urozmaica wcinająca się w podłoże rzeka Bystrzyca. Osada leży na lewym brzegu rzeki, a jej starsza część rozpościera się na stoku i krawędzi doliny. Pierwsza wzmianka pisemna dotycząca Wierzbnej pochodzi z 1209 roku i jest pierwszym śladem, piszącego się z niej rycerskiego rodu Wierzbnów, który w 1 połowie XIII wieku zaliczał się do śląskiej elity możnowładczej. To właśnie Wierzbna była celem pierwszej tegorocznej wycieczki rowerowej, która odbyła się w piątek 9 lipca. Pomimo niestabilnych warunków atmosferycznych i prognozowanych opadów deszczu, cykliści z Klubu „Old Spokes“ GCKiS wyruszyli w liczącą ok. 12 km trasę Żarów – Bożanów – Wierzbna – Bożanów – Żarów (łączny dystans przejechany przez wszystkich uczestników – ok. 60 km). Na trasie wyprawy znalazły się następujące ciekawostki związane z architekturą i historią: neogotycka kaplica z XIX wieku w Bożanowie), dawny kamienny drogowskaz w Bożanowie, XVIII-wieczny słup dziękczynny z figurą św. Marii w Wierzbnej, kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP w Wierzbnej, ruiny dawnej zabudowy klasztornej oraz przyległy budynek pałacowy, kolumna z figurą św. Jana Nepomucena z 1701 roku oraz tzw. Skałka.
Czytaj więcej: Wycieczka rowerowa Klubu "Old Spokes" GCKiS - 9.07.2021