Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Udział mieszkańców Siedlimowic w I wojnie światowej
Przed wybuchem I wojny światowej obszar dóbr szlacheckich w Siedlimowicach wynosił 230 ha, spośród których grunty orne zajmowały 169 ha, łąki 31 ha, las i park 19 ha, wody (rzeka i stawy) 4 ha. Centrum gospodarczym majątku był folwark von Kornów, w skład którego wchodziły: budynek bramny z mieszkaniami, dwa domy mieszkalne, zespół stajni, obory i stodoły. W majątku mieszkały dwie rodziny (15 osób). Powierzchnia gruntów chłopskich wynosiła 49 ha (grunty orne 39 ha, łąki 5 ha, las 1 ha) i rozdzielona była między 12-15 gospodarstw. W 1905 roku wieś zamieszkiwało 232 mieszkańców, spośród których aż 214 było ewangelikami. Według list strat armii niemieckiej z lat 1914-1918, w I wojnie światowej udział wzięło 25 mieszkańców Siedlimowic (1): Baudach Richard, Fischer Artur, Gregor Fritz, Hacke Hermann, Helbig Karl, Kindler Alfred, Klenner Ernst, Kluge August, Kluge Hermann, Kluge Wilhelm, Menzel Wilhelm, Pohl Emil, Pohl Georg, Puschmann Heinrich, Schaffer Gustav, Schaffer Paul, Scholz Wilhelm, Stenzel Wilhelm, Sube Martin, Süßenbach Fritz, Walter Gustav, Walter Paul, Walter Richard, Wiesner Paul, Wirth Hermann, Wirth Max (2). Spośród tej liczby: 7 mieszkańców Siedlimowic poległo w walce lub zmarło w szpitalach polowych, 4 zaginęło na polu walki, 1 trafił do niewoli, było 11 lekko i 3 ciężko rannych (3).
Czytaj więcej: Udział mieszkańców Siedlimowic w I wojnie światowej
Wyroby porcelany użytkowej w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej - wystawa wirtualna
Porcelana jest wyrobem ceramicznym (ceramika) o gęstym, białym i nieprzepuszczalnym dla wody i gazów czerepie, który prześwieca w cienkiej warstwie. Ze względu na skład chemiczny oraz temperaturę wypalania rozróżnia się porcelanę twardą i miękką. W skład porcelany twardej wchodzi 40-60% kaolinu (nie więcej niż 20% kaolinu może być zastąpione gliną wypalającą się na biało), 20-30% kwarcu i 20-30% skalenia. Odznacza się ona dużą wytrzymałością mech., dobrymi właściwościami dielektrycznymi, jest bardzo mało nasiąkliwa (porowatość otwarta do 0,5%), odporna na działanie czynników chemicznych. Stosuje się ją do produkcji wysokonapięciowych izolatorów, kształtek izolacyjnych, sprzętu laboratoryjnego, naczyń stołowych i wyrobów artystycznych.
Rekatolizacja na Ziemi Żarowskiej w latach 1629-1654
Jednym z najbardziej tragicznych i dotkliwych w skutkach wydarzeń w historii XVII-wiecznej Europy, była bez wątpienia wojna trzydziestoletnia z lat 1618-1648. Pośrednio lub bezpośrednio, udział wzięły w niej niemal wszystkie państwa starego kontynentu. Stronę katolicką reprezentowały państwa Habsburgów (Austria i Hiszpania) oraz niektóre księstwa Rzeszy (m.in. Bawaria, niemieckie księstwa biskupie, m.in. arcybiskupstwo Kolonii, Moguncji i Trewiru). Po stronie protestanckich państw Rzeszy (m.in. Czechy w tym Śląsk, Palatynat, Brandenburgia, Saksonia, księstwa meklemburskie), stanęła Dania (do 1629 roku), Szwecja (od 1630 roku), katolicka Francja oraz Siedmiogród. Niespotykana dotychczas fala okrucieństw, przetoczyła się i spustoszyła państwa niemieckie, w których liczba ludności zmniejszyła się z 21 do 13 milionów ludzi. Działania wojenne, głód i zarazy doprowadziły do zagłady ok. ½ populacji Czech i ⅓ mieszkańców Śląska. Z 75 wsi w okręgu świdnickim, 35 zostało całkowicie lub częściowo zniszczonych. W efekcie kwaterunków i przemarszy oddziałów zbrojnych oraz najazdów wszelkich band żołnierskich, na terenie dzisiejszej gminy Żarów spalono całkowicie i wyludniono miejscowości: Bożanów, Gołaszyce (folwark), Kalno, Kruków (folwark), Marcinowiczki (folwark), Mrowiny, Pyszczyn, Siedlimowice, Tarnawe, Weseline (folwark), Wostówke, Zastruże (folwark i dwór), Żarów (folwark). W znacznym stopniu, lecz nie całkowicie zniszczone były wsie: Buków, Imbramowice (spalony folwark i 11 domów), Łażany, Mielęcin, Mikoszowa, Przyłęgów (spalony folwark), Wierzbna (spalony folwark, część gospodarstw). Skalę zniszczeń oddaje fakt, że pod koniec wojny w Kalnie mieszkały tylko dwie rodziny, a w Pożarzysku było zaledwie siedmiu mieszkańców. Z kolei w latach 1658-1659 roku Bożanów i Pyszczyn były nadal miejscowościami opustoszałymi.
Czytaj więcej: Rekatolizacja na Ziemi Żarowskiej w latach 1629-1654
Radzieckie wyrzutnie taktycznych pocisków balistycznych 9K52 "Łuna-M" w Wierzbnej
Dyrektywą Nr 11097 z dnia 10 czerwca 1945 roku na terytorium Polski, została utworzona tzw. Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej (ros. Северная группа войск, СГВ). Jej formowanie oparte było na jednostkach 2 Frontu Białoruskiego – 43. 52. i 65. Armia oraz 4. Armia Lotnicza. Zgodnie z dyrektywą Sztab Główny Grupy dyslokowany miał być w Łodzi (czasowo w rejonie Bydgoszczy). Później sztab Główny Grupy był dyslokowany w Legnicy do 1984, Świdnicy 1984-1990 i od 1990 roku do czasu wycofania wojsk, tj. do 17 września 1993 roku ponownie w Legnicy. Ponadto w okresie 1984-1991 w Legnicy było dyslokowane również Naczelne Dowództwo Wojsk Kierunku Zachodniego. Do 1955 roku status prawny wojsk radzieckich w Polsce nie był uregulowany. Istniała Delegatura Polska przy dowództwie PGW w Legnicy, lecz sprowadzała się ona do roli łącznika. Po raz pierwszy prawne aspekty pobytu PGW zostały ujęte w uchwale o utworzeniu Zjednoczonego Dowództwa Sił Zbrojnych państw-stron Układu Warszawskiego podpisanej w Warszawie 15 maja 1955. W dokumencie tym określono, że rozmieszczenie Zjednoczonych Sił Zbrojnych na obszarach państw-stron Układu dokonywane będzie odpowiednio do potrzeb obrony wzajemnej, na mocy porozumień między tymi państwami.
Czytaj więcej: Radzieckie wyrzutnie taktycznych pocisków balistycznych 9K52 "Łuna-M" w Wierzbnej
Puchar Przechodni Dyrektora Zjednoczenia Przemysłu Materiałów Ogniotrwałych
Nowy tydzień rozpoczynamy od nowego eksponatu, który trafił do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Jest nim posrebrzany Puchar Przechodni Dyrektora Zjednoczenia Przemysłu Materiałów Ogniotrwałych dla trzykrotnego zdobywcy I miejsca w piłkarskiej spartakiadzie p.m.o. Gliwice, 12 maja 1968. Na pucharze wygrawerowane zostały nazwy 5 piłkarskich drużyn, zwycięzców spartakiady w latach 1968-1971, a były nimi kolejno: K.S. "Barbara" przy Częstochowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych (1968), K.S. "Stal" przy Rogoźnickich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych (1969), K.S. "Barbara" przy Częstochowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych (1970), K.S. "Zjednoczenie" przy Żarowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych (1971), K.S. "Zjednoczeni" przy Żarowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych (1972). Puchar przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Grzegorz. Składamy panu serdeczne podziękowania.
Czytaj więcej: Puchar Przechodni Dyrektora Zjednoczenia Przemysłu Materiałów Ogniotrwałych
Cesarsko-Królewska tablica dydaktyczna z dawnej szkoły ewangelickiej w Łażanach
Pierwszy tegoroczny eksponat przekazany do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Jest nim tablica dydaktyczna z dawnej szkoły ewangelickiej w Łażanach (76 x 63 cm), która przedstawia rysunki niedźwiedzia brunatnego (ursus arctos) i niedźwiedzia polarnego (ursus maritimus). Autorem rysunków jest Theodor Breitwiser (1847-1930), znany austriacki malarz scen rodzajowych i wojskowych, którego dzieła zdobią dzisiaj liczne muzea oraz prywatne kolekcje dzieł sztuki. Odbitkę jego rysunków wykonał nadworny cesarsko-królewski litograf A. Haase z Pragi. Wydawcą tablicy jest znamienite austriackie, Carl Gerold’s Sohn Verlag z siedzibą w Wiedniu. Tablica powstała przed rokiem 1918. Składamy serdeczne podziękowania dla pana Arkadiusza za przekazanie omawianej tablicy do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej.
Czytaj więcej: Cesarsko-Królewska tablica dydaktyczna z dawnej szkoły ewangelickiej w Łażanach
Niemieckie wozy taborowe na linii frontu w pobliżu Żarowa
W sierpniu 1914 roku pod bronią w armii Cesarstwa Niemiec znalazło się 3 822 000 żołnierzy, zorganizowanych w 96 dywizji piechoty i 11 dywizji kawalerii (28 pułków dragonów, 21 pułków huzarów, 9 pułków kirasjerów, 13 pułków strzelców konnych, 24 pułki ułanów). Łącznie podczas I wojny światowej w niemieckich wojskach służyło ok. 1,4 mln koni, które oprócz kawalerii używane były jako zwierzęta pociągowe dla artylerii oraz do transportu zapasów, amunicji i innych sprzętów. Traktat wersalski podpisany 28 czerwca 1919 roku po zakończeniu wojny przez Niemcy i państwa zwycięskiej koalicji pozwalał Niemcom na utrzymanie niewielkich liczebnie i słabo uzbrojonych sił zbrojnych, których wojska lądowe mogły liczyć do 100 000 żołnierzy. Kawaleria w liczbie 3 dywizji (w każdej 6 pułków i grupa artylerii konnej) eksploatowała ok. 42 000 koni. Taki stan utrzymał się do 1933 roku, czyli do chwili proklamacji III Rzeszy.
Czytaj więcej: Niemieckie wozy taborowe na linii frontu w pobliżu Żarowa
Żołnierze 48. pułku piechoty Armii Krajowej z gminy Żarów
Łukowiec Wiszniowski i Łukowiec Żurowski, to dwie wsie położone w powiecie rohatynskim na styku trzech kresowych przedwojennych województw: stanisławowskiego, lwowskiego i tarnopolskiego. Podczas II wojny światowej obie wsie liczące razem około 3000 mieszkańców zorganizowały wspólnie Samoobronę, która obejmowała 40 placówek wartowniczych: 18 na Łukowcu Wiszniowskim, 22 na Łukowcu Żurowskim. W każdej placówce przez ponad dwa lata czuwało w nocy od 8 do 12 ludzi (łącznie ok. 400 osób każdej nocy). Z czasem Samoobrona została podporządkowana Armii Krajowej – Inspektoratowi stryjskiemu AK, którego dowódcą był kapitan Zdzisław Pacak-Kuźmirski, później pułkownik. Z jego inicjatywy do Łukowców ściągnięto kilkudziesięciu dobrze uzbrojonych żołnierzy Armii Krajowej (gł. ze Stryja i Lwowa) i zorganizowano bazę partyzancką „Topór”. W jej skład wchodziły cztery bataliony, oddział osłonowy, oddział zwiadowców konnych, kwatermistrzostwo, oddział żandarmerii, sąd polowy i kapelan pułku.
Czytaj więcej: Żołnierze 48. pułku piechoty Armii Krajowej z gminy Żarów
Radzieccy notable w Świdnicy
29 maja 1945 roku Stawka Najwyższego Naczelnego Dowództwa wydała dyrektywy w myśl, których dotychczasowe fronty wojsk radzieckich zostały przemianowane na Grupę Okupacyjnych Wojsk w Niemczech, Centralną Grupę Wojsk (Austria, Węgry, Czechosłowacja), Południową Grupę Wojsk (Bułgaria, Rumunia) oraz Północną Grupę Wojsk (Polska). Ta ostatnia była formowana na bazie jednostek 2. Frontu Białoruskiego, które po zakończeniu wojny stacjonowały w Meklemburgii i północnej Brandenburgii. Za reorganizację i rozmieszczenie tych jednostek (do 10 czerwca 1945 roku), odpowiedzialny był dowódca frontu, marszałek Konstanty Rokossowski. W skład Północnej Grupy Wojsk wchodziły: 43. Armia Radziecka (Gdańsk – Świnoujście – Szczecinek wraz z korpusem na Bornholmie), 65. Armia Radziecka (Łódź – Wrocław), 52. Armia Radziecka (Kielce – Częstochowa – Kraków), 96. Korpus Strzelecki (Łomża – Mława – Pułtusk), 3. Gwardyjski Korpus Kawalerii (Lublin), 3. Gwardyjski Korpus Pancerny (Kraków), 5. Korpus Pancerny (Białystok), 10. Korpus Pancerny (Krotoszyn), 20. Korpus Pancerny (Wrocław). Lotnictwo Północnej Grupy Wojsk, wchodziło w skład 4. Armii Lotniczej, której podlegały: 8 . Korpus Lotnictwa Myśliwskiego, 4. Korpus Lotnictwa Szturmowego, 5. Korpus Lotnictwa Bombowego. Łącznie Północna Grupa Wojsk składała się z 4 korpusów pancernych (od lipca 1945 roku dywizje pancerne), 30 dywizji strzeleckich, 12 dywizji lotniczych, 1 korpusu kawalerii, 10 dywizji artylerii. Siły te liczyły ok. 300-400 000 żołnierzy.
Żarowska Izba Historyczna - podsumowanie 2020 roku
W 2020 roku Żarowska Izba Historyczna przygotowała 11 wystaw tematycznych w tym 4 plenerowe i 2 w formie wirtualnej. Wszystkie wystawy obejrzało łącznie ok. 13 100 osób (ok. 2800 wystawy stacjonarne, 2271 wirtualne, ok. 4800 plenerowe). Zorganizowane zostały 3 prelekcje historyczne w tym 1 w formie wirtualnej i 1 w formie online. Liczba uczestników prelekcji w Izbie wyniosła 116 osób, natomiast z formy wirtualnej i online skorzystało łącznie 1256 osób. Oprócz prelekcji historycznych, odbyło się również spotkanie autorskie z Agnieszką Dobkiewicz, autorką książki "Mała Norymberga". Łączna liczba uczestników spotkania oraz korzystających z formy online wyniosła 596 osób. Na stronie Żarowskiej Izby Historycznej opublikowane zostały 133 opracowania poświęcone historii oraz zabytkom nieruchomym i ruchomym w gminie Żarów oraz eksponatom ze zbiorów Izby. Z opracowań tych skorzystało 88166 osób. W 2020 roku zorganizowane zostały warsztaty historyczno-archeologiczne oraz archeologii eksperymentalnej dla uczniów Szkoły Podstawowej w Zastrużu oraz uczestników wakacyjnych półkolonii organizowanych przez Gminne Centrum Kultury i Sportu w Żarowie. W warsztatach udział wzięło łącznie 205 osób.
Czytaj więcej: Żarowska Izba Historyczna - podsumowanie 2020 roku
Z życia żarowskiego PTTK, cz. 13
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze zrzesza około 61 000 członków. Ma ponad 260 oddziałów zrzeszających około 2500 kół i klubów oraz prawie 200 obiektów noclegowych o różnym standardzie. Baza noclegowa PTTK obejmuje ponad 20 000 miejsc noclegowych w 60 domach turysty, 77 schroniskach górskich, 35 stanicach i ośrodkach turystyki wodnej, 33 ośrodkach campingowych i w 5 zajazdach. Prowadzi sieć 16 muzeów regionalnych, które są ośrodkami tradycji polskiego ruchu turystyczno-krajoznawczego. Gromadzone są w nich unikalne dokumenty i inne materiały świadczące o udziale PTTK i jego poprzedników w rozwoju działalności społecznej i kulturowej w Polsce. Jest wydawcą map, folderów i przewodników. Ponadto w całym kraju posiada biblioteki oraz Regionalne Pracownie Krajoznawcze.
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
