Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
XIV Żarowska Prelekcja Historyczna - 6.09.2019 r.
Za nami XIV Żarowska Prelekcja Historyczna. W piątkowe popołudnie zgromadzona w Żarowskiej Izbie Historycznej publiczność, mogła wysłuchać dwóch wykładów historycznych, które poprowadzili: Krzysztof Kaszub – historyk, przewodnik i publicysta oraz Bogdan Mucha – archeolog, opiekun Żarowskiej Izby Historycznej. Tematyka przedstawiona przez prelegentów dotyczyła: Dziewczęcego obozu pracy w Strzegomiu (1942-1945) oraz Mieszkańców gminy Żarów i ich losów podczas II wojny światowej. Według ustaleń strzegomskiego historyka Krzysztofa Kaszuba obóz w FAL Gräben liczył blisko 560 osób. Funkcjonował najprawdopodobniej w latach 1942-1944. Początkowo był obozem pracy, później został przekształcony w obóz koncentracyjny. W miejscu dzisiejszych pól stało kilka baraków. W każdym mieszkało 90 osób. Były to głównie dziewczynki w wieku 14-16 lat. Do dziś z tego miejsca zachowały się jedynie zarysy fundamentów dawnych baraków. Warunki w obozie nie były tak dramatyczne jak w KL Auschwitz czy KL Gross-Rosen. Mimo tego więzione dziewczynki pracowały w bardzo ciężkich warunkach przy przetwarzaniu lnu. Również tutaj zdarzały się wypadki podczas pracy. Dziewczynki nierzadki były bite przez pilnujące je esesmanki. Obóz nie dotrwał do końca wojny. W grudniu 1944 roku rozpoczął się dwutygodniowy marsz śmierci więźniarek do innego obozu. Ze FAL Gräben wyszło blisko 600 więźniarek.
Czytaj więcej: XIV Żarowska Prelekcja Historyczna - 6.09.2019 r.
Mosiężny stempel pieczątki Verein Chemischer Fabriken Silesia
Dokładna data pierwszego użycia stempla lub pieczątki nie jest znana. Historycy przyjmują jednak, że pierwotne prototypy pieczątek były odbijane w kamieniu. Na początku swojego istnienia, stemple miały formę pieczęci. Sama historia pochodzenia nazwy stempel odnosi się do dwóch czynności: pieczenia i odciskania. W odróżnieniu od używanych obecnie pieczątek, starożytna pieczęć była wypukła. Stanowiła również formę zabezpieczenia nienaruszalności, chroniła w ten sposób prawa, pisma oraz przedmioty. Na przestrzeni wieków wygląd, funkcja i sposób odwzorowywania pieczęci zmieniał się. Największym zmianom ulegał tłok, czyli stempel. Wykonywano je z brązu, mosiądzu, żelaza, stali, a w przypadku bogatych rodów i władców ze złota czy srebra. Ostateczny wybór tworzywa, z którego przygotowywano stempel zależał, nie tylko od bogactwa danej rodziny, ale również od materiału, który służył do wykonywania odcisku. Do tego celu wykorzystywano wosk, lak, metal, tusz, mosiądz, ołów oraz żelazo. W XIX wieku zaczęły pojawić się pieczątki kauczukowe i gumowe. Na rynku dominowały do połowy XX wieku. Wówczas w obiegu pojawiły się pieczątki kieszonkowe oraz pieczątki z wymiennym wkładem. Obecnie pieczątki wykonywane są głównie metodą polimerową, grawerowane laserowo w gumie.
Czytaj więcej: Mosiężny stempel pieczątki Verein Chemischer Fabriken Silesia
Koperta pyszczyńskiej mleczarni parowej z 1921 roku
W 1710 roku Thomas Newcomen (Anglia) skonstruował maszynę tłokową, która opierała się na racy tłoka umieszczonego wewnątrz cylindra. Wpuszczona para powodowała podnoszenie się tłoku w cylindrze, który następnie schładzano w celu kondensacji pary. Zabieg ten powodował spadek ciśnienia w cylindrze i cofanie się tłoka. Maszynę tą wykorzystywano m.in. w kopalniach, gdzie służyły do wypompowywania wody. Wynalazek ten był jednak działał wolno i nieefektywnie, ponieważ cylinder trzeba było na zmianę ochładzać i ogrzewać, co zajmowało sporo czasu. Problem ten rozwiązał James Watt. Ten szkocki inżynier w 1769 roku uzyskał zgodę na unowocześnienie maszyny tłokowej Newcomena. W 1782 roku skonstruował parowy silnik dwustronny, a w 1784 roku dostał patent na uniwersalny silnik parowy z odśrodkowym regulatorem obrotów, który przyspieszył przebieg rewolucji przemysłowej. W 1775 roku rozpoczął produkcję maszyn parowych w założonej wraz z Matthew Boultonem fabryce w Soho pod Birmingham. Do 1800 roku udało im się wyprodukować 250 sztuk.
Czytaj więcej: Koperta pyszczyńskiej mleczarni parowej z 1921 roku
"60 lat minęło" - spotkanie byłych uczniów SP 1 w Żarowie (1959-2019)
1 września 1959 roku w Szkole Podstawowej nr 1, im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie zabrzmiał pierwszy dzwonek obwieszczający rozpoczęcie nowego roku szkolnego. Do nauki w klasie I b przystąpiło wówczas 38 uczniów (rocznik 1952). Wychowawczynią klasy została pani Halina Bocian. Od tamtej chwili minęło dokładnie 60 lat. 1 września 2019 roku o godzinie 12:00, pod budynkiem dawnej SP 1 w Żarowie, zebrali się byli uczniowie wspomnianej klasy. Niektórzy z nich od dzieciństwa nadal mieszkają w Żarowie, inni przyjechali z Głogowa, z Raciborza, ze Świdnicy, ze Świebodzic, ze Śląska, spod Głuszycy, a nawet ze Szwecji, z Kanady i Stanów Zjednoczonych. Po 60 latach u wejścia do dawnego budynku SP 1, znów pojawił się szkolny sztandar. Według starego dziennika odczytano listę obecności. Po wykonaniu pamiątkowych fotografii pochód skierował się w stronę cmentarza komunalnego, aby złożyć kwiaty na grobie pani Haliny Bocian. Po części oficjalnej towarzystwo przeniosło się na wynajętą salę, gdzie nie obyło się bez wielu wzruszających wspomnień oraz oglądania starych czarno-białych fotografii z czasów szkolnych. Ponadto dla byłych uczniów SP 1, przygotowany został zestaw pytań dotyczących budynku, w którym przed laty pobierali naukę. Egzamin wszyscy zdali z wynikiem bardzo dobrym, wykazując przy tym znakomitą pamięć. Nagrodami były książki poświęcone historii Ziemi Żarowskiej, reprinty żarowskich pocztówek oraz inne drobne upominki. Organizatorem spotkania uczniów klasy I b ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie (1959) była pani Grażyna Przybylska. Gratulujemy wspaniałej inicjatywy oraz dziękujemy za mile spędzonego czas.
Czytaj więcej: "60 lat minęło" - spotkanie byłych uczniów SP 1 w Żarowie (1959-2019)
Zapraszamy na giełdę książek historycznych - 6.09.2019 r.
Żarowska Izba Historyczna serdecznie zaprasza na "Giełdę książek historycznych", która odbędzie się w ramach XIV Żarowskiej Prelekcji Historycznej 6 września 2019 r., w godz. 18:00-20:00. W ofercie przygotowanych jest blisko 140 pozycji wydawniczych o następującej tematyce: historia II wojny światowej, ukryte skarby i ich poszukiwania, fortyfikacje i zamki, podziemia i ich tajemnice, broń – uzbrojenie – ekwipunek wojskowy, tajne misje i operacje oraz wiele innych. SERDECZNIE ZAPRASZAMY !!!
Czytaj więcej: Zapraszamy na giełdę książek historycznych - 6.09.2019 r.
Zapisy na zajęcia historyczno-archeologiczne 2019/2020
Szanowni Państwo informujemy o rozpoczynających się w dniu 26 sierpnia 2019 r. zapisach na zajęcia historyczno-archeologiczne 2019/2020. W zajęciach uczestniczyć mogą dzieci w wieku szkolnym (klasy IV-VIII). W celu dokonania zapisu dziecka, prosimy o zgłoszenie się do sekretariatu GCKiS przy ul. Piastowskiej 10a (pn. - pt.; godz. 7:30-15:30). SERDECZNIE ZAPRASZAMY.
Czytaj więcej: Zapisy na zajęcia historyczno-archeologiczne 2019/2020
Z życia żarowskiego PTTK, cz.7: Fotografie
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze zrzesza około 61 000 członków. Ma ponad 260 oddziałów zrzeszających około 2500 kół i klubów oraz prawie 200 obiektów noclegowych o różnym standardzie. Baza noclegowa PTTK obejmuje ponad 20 000 miejsc noclegowych w 60 domach turysty, 77 schroniskach górskich, 35 stanicach i ośrodkach turystyki wodnej, 33 ośrodkach campingowych i w 5 zajazdach. Prowadzi sieć 16 muzeów regionalnych, które są ośrodkami tradycji polskiego ruchu turystyczno-krajoznawczego. Gromadzone są w nich unikalne dokumenty i inne materiały świadczące o udziale PTTK i jego poprzedników w rozwoju działalności społecznej i kulturowej w Polsce. Jest wydawcą map, folderów i przewodników. Ponadto w całym kraju posiada biblioteki oraz Regionalne Pracownie Krajoznawcze.
XIV Żarowska Prelekcja Historyczna
1 września 2019 roku przypada 80. rocznica Kampanii Wrześniowej, która rozpoczęła II wojnę światową. Po klęsce wrześniowej polscy żołnierze nie poddali się, lecz dalej toczyli walkę na wszystkich frontach w Europie oraz po za jej granicami. Niejednokrotnie odznaczyli się przy tym męstwem i skutecznością, a także przyczynili się do ostatecznego triumfu aliantów. Ten wielki wkład okupiony był równie wielkimi stratami, które dzisiaj szacuje się od ponad 780 tys. do ponad 1 mln zabitych, rannych i zaginionych polskich żołnierzy oraz partyzantów. Spośród tych, którzy brali udział w walkach na różnych frontach II wojny światowej, wielu osiedliło się później w miejscowościach dzisiejszej gminy Żarów. Od 1969 roku lokalni kombatanci, byli skupieni w Miejsko-Gminnym Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, a od kwietnia 1990 roku w Miejsko-Gminnym Kole Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych. Łącznie do Koła przynależało 596 członków, w tym byłych żołnierzy: Września 1939 r. (82 osoby), żołnierzy Armii Krajowej (39 osób), Wojska Polskiego (119 osób), Batalionów Chłopskich (21 osób), żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (18 osób), byłych więźniów obozów koncentracyjnych (20 osób). Za męstwo i odwagę na polu walki, udział w licznych bitwach, operacjach i zadaniach przyznano im łącznie ponad 600 odznaczeń. O mieszkańcach gminy Żarów, ich wojennych, czasami tragicznych losach opowie podczas XIV Żarowskiej Prelekcji Historycznej – Bogdan Mucha, archeolog, opiekun Żarowskiej Izby Historycznej
Karty zabytków przeznaczonych do zagospodarowania społecznego z 1979 roku
W 1979 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków w Wydziale Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Wałbrzychu oraz Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków w Wałbrzychu wydało serię 36 kart zabytków przeznaczonych do zagospodarowania społecznego na terenie województwa wałbrzyskiego. Jak możemy przeczytać w odrębnej karcie opisowej serii: Na terenie województwa wałbrzyskiego znajduje się szereg nieużytkowanych lub niewłaściwie użytkowanych obiektów zabytkowych gównie pałaców i dworów, które nadają się na cele społecznie użyteczne. Wiele z tych obiektów zlokalizowanych jest w atrakcyjnych pod względem krajobrazowym i turystycznym okolicach województwa i nadaje się do adaptacji na domy wczasowe, kolonijne, hotele turystyczne, domy pracy twórczej lub inne związane z funkcjami rekreacyjno-kulturalnymi. Różny jest stan techniczny tych obiektów, od czego uzależniony jest zakres niezbędnych prac remontowych i konserwatorskich, warto jednak zwrócić uwagę zainteresowanych, że na podstawie uchwały Rady Ministrów nr 179 z dnia 8 XII 1978 r. w sprawie wykorzystania zabytków nieruchomych na cele użytkowe (Monitor Polski nr 37, poz 142) inwestorom, którzy zagospodarują te obiekty przysługuje zwrot kosztów poniesionych na remonty w wysokości 23% ogólnej sumy kosztorysowej. Koszty prac remontowo-konserwatorskich pokrywane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki nie obciążają limitów inwestycyjnych inwestora, lecz są zaliczane do nakładów pozainwestycyjnych. Osobom fizycznym lub spółkom nie posiadającym osobowości prawnej czy też osobom prawnym nie będącym jednostkami gospodarki uspołecznionej, które prowadzą remont zabytku i jego adaptację na cele gastronomiczne, pensjonatu, rzemiosła przysługują podatkowe ulgi inwestycyjnych, na zasadach i w wysokości określonych w przepisach podatkowych. Osoby fizyczne będące właścicielami lub użytkownikami zabytku mają prawo do pierwszeństwa w korzystaniu z pomocy kredytowej Państwa na odbudowę lub remont obiektu zabytkowego. Terenowe organy administracji pobierają z tytułu oddania w użytkowanie wieczyste terenu wraz z zabytkiem na cele użytkowe najniższe stawki opłat, według cennika obowiązującego w tej sprawie. Właścicielom lub użytkownikom obiektu zabytkowego przysługuje pierwszeństwo w nabyciu materiałów budowlanych i innych towarów podlegających rozdzielnictwu, niezbędnych do wykonania odbudowy, remontu i konserwacji.
Czytaj więcej: Karty zabytków przeznaczonych do zagospodarowania społecznego z 1979 roku
Rowerowe Wakacje 2019 na półmetku
W środę 31 lipca 2019 r. cykliści Klubu "Old Spokes" wyruszyli w kolejną wyprawę z cyklu "Rowerowe Wakacje". Tym razem trasa wycieczki wiodła do Mikoszowej i znajdującej się w jej pobliżu kopalni glin ogniotrwałych "Stanisław". Pierwszym przystankiem żarowskich rowerzystów było lapidarium przy ul. 1 Maja, gdzie zgromadzono jest łącznie 17 nagrobków oraz 3 elementy kamienne pochodzące z nieczynnych cmentarzy znajdujących się w Gołaszycach, Łażanach, Pożarzysku, Przyłęgowie i Żarowie. Zbiór uzupełniają 4 monumentalne grobowce rodowe, m.in. Neugenbauerów i Klamtów. Ku pamięci dawnych mieszkańców Ziemi Żarowskiej ustawiono obelisk z pamiątkową tablicą, zawierającą napis w języku polskim i niemieckim. Uroczyste otwarcie i poświęcenie lapidarium miało miejsce 11 września 2010 roku. Skręcając za lapidarium w prawo cykliści "Old Spokes" wjechali na tzw. "dworską drogę", łączącą Piotrowice Świdnickie z Łażanami. Tutaj ważnym punktem wycieczki był kamienny mostek oraz stary dąb.
Kolejne rowerowe wyprawy Klubu "Old Spokes" GCKiS
Cykliści żarowskiego Klubu "Old Spokes" GCKiS odbyli dwie kolejne wycieczki rowerowe. Tym razem udali się do Siedlimowic oraz do Nowic, leżących w sąsiedniej gminie Jaworzyna Śląska. Do Siedlimowic cykliści klubu "Old Spokes" wyruszyli trasą Żarów – Kalno – Wostówka – Siedlimowice. Ta pięknie położóna wieś, leżąca na wzniesieniu dość stromo opadającym ku dolinie rzeki Bystrzycy, powstała zapewne jako osada słowiańska. Pierwsza jednak wzmianka na temat jej istnienia, pochodząca z 1213 roku, wymienia ją już pod niemiecką nazwą "Schoneult", która z czasem utrwaliła się jako "Schõnfeld" (Piękne Pole). Wieś należała w tym czasie do klasztoru cysterskiego w Lubiążu i być może była nawet gragią, czyli folwarkiem klasztornym. Z czasem stała się ona własnością rycerską, a pierwszym znanym rodem, który gospodarował na tutejszym majątku byli Seidlitzowie. Posiadali oni wieś od 1 połowy XIV wieku do połowy XVI wieku. Jednym z najbardziej znanych członków linii tego rodu, która pisała się "z Siedlimowic", był Hans Seidlitz von Bielau und Schõnfeld, który w latach 1523-1539 pełnił zaszczytny urząd starosty księstwa śwodnicko-jaworskeigo, a zatem namiestnika króla Czech.
Czytaj więcej: Kolejne rowerowe wyprawy Klubu "Old Spokes" GCKiS
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
