Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Dyplomy nadane przez Naczelnika Miasta i Gminy Żarów w latach 1979-1983
W latach 1973–1990 w gminach miejsko-wiejskich funkcję jednoosobowego organu administracji państwowej oraz organu wykonawczo-zarządzającego miejskiej rady narodowej sprawował naczelnik miasta i gminy (w mieście liczącym poniżej 50 tysięcy mieszkańców lub niebędącym siedzibą wojewódzkiej rady narodowej; w pozostałych prezydent miasta). Naczelnik miasta wykonywał swoje funkcję przy pomocy podległego mu urzędu miasta oraz kierowników jednostek podporządkowanych miejskiej radzie narodowej. Naczelnika miasta powoływał na czas nieokreślony przewodniczący prezydium wojewódzkiej rady narodowej na wniosek powiatowej rady narodowej, który ponadto powinien być zaopiniowany przez miejską radę narodową. Po likwidacji powiatów w 1975 naczelników powoływał wojewoda po zasięgnięciu opinii miejskiej rady narodowej. Ostatni raz tryb powoływania naczelników miast zmieniła ustawa z 20 lipca 1983 o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego. Stanowisko naczelnika miasta zostało zlikwidowane z dniem 30 kwietnia 1990, w oparciu o ustawy uchwalone przez Sejm „kontraktowy” 8 marca 1990. Jednak faktyczne zlikwidowanie funkcji naczelnika miało miejsce po ukonstytuowaniu się władz samorządowych wybranych 27 maja 1990. Jego kompetencje przejęte zostały przez burmistrza.
Czytaj więcej: Dyplomy nadane przez Naczelnika Miasta i Gminy Żarów w latach 1979-1983
Lucien Paradis - więzień KL Buchenwald w Żarowie ?
Neutralna przez dziesięciolecia Belgia, po I wojnie światowej związała się w 1920 roku sojuszem z Francją, lecz w 1936 roku powróciła do polityki neutralności. Po wybuchu II wojny światowej ważny strategicznie kraj potwierdził swoją neutralność, lecz liczył się z agresją ze strony Niemiec. Belgijscy wojskowi nawiązali współpracę z Francuzami i Brytyjczykami. Armia belgijska została powiększona do stanu 650 000 żołnierzy (łącznie z z rezerwami ok. 900 000 ludzi). 10 maja 1940 roku Belgia została zaatakowana przez siły niemieckie. Niemieccy spadochroniarze w brawurowej akcji opanowali niezwykle ważny strategicznie fort Eben Emael, a 17 maja wkroczyli do Brukseli. Postępu wojsk niemieckich nie zdołały powstrzymać oddziały francusko-brytyjskie, które po ataku niemieckim także wkroczyły do Belgii. Gdy armia belgijska została otoczona we Flandrii, król Leopold III podjął kontrowersyjnie ocenianą decyzję o kapitulacji w dniu 28 maja i pozostał w okupowanym kraju. Rząd z premierem Hubertem Pierlotem na czele udał się na emigrację do Wielkiej Brytanii. W Belgii wprowadzona została kierowana przez gen Alexandra von Falkenhausena niemiecka administracja wojskowa, która rozciągała się także na północną Francję. Obszar Eupen i Malmédy został wcielony do Rzeszy. Król, potępiany za swą decyzję przez rząd emigracyjny, został przez Niemców osadzony w rezydencji na zamku Laken. Reżim okupacyjny w Belgii był względnie łagodny. Eksterminacji poddano natomiast ludność żydowską. Zamordowano ponad 27 000 belgijskich Żydów. Belgia miała dla Niemiec duże znaczenie gospodarcze ze względu na wydobycie węgla i produkcję stali. Około 350 000 robotników belgijskich pracował na terenie Rzeszy. Latem 1940 roku zaktywizowali się kierowali przez Leona Degrelle'a walońscy faszyści tzw. reksiści. Z Niemcami kolaborowali także przedstawiciele innych nurtów politycznych, w tym flamandzcy separatyści. Równolegle działał ruch oporu. Rządowi emigracyjnemu podlegała tzw. Tajna Armia. Komuniści zaś kierowali Frontem Niepodległości. Liczący we wrześniu 1944 roku już 75 000 ludzi ruch oporu współpracował z aliantami i nielicznymi belgijskimi formacjami regularnymi przy wyzwalaniu kraju.
Czytaj więcej: Lucien Paradis - więzień KL Buchenwald w Żarowie ?
Z życia żarowskiego PTTK, cz.3: Proporczyki "Żarodreptaków"
Turystyczna kolekcja związana z działalnością Koła PTTK "Żarodreptaki" została powiększona o kolejne eksponaty. Tym razem do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej trafiły 4 proporczyki, w tym egzemplarz "Sekcja Turystyki Górskiej Żarodreptaki Koło PTTK przy Żarowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych" oraz pamiątkowe egzemplarze z III i IV Zlotu Turystów Świdnickich na Wielkiej Sowie (zloty odbyły się kolejno 10.05.1970 i 16.05.1971 r.), a także VII Świdnickiego Rajdu Górskiego do Dusznik (23-26.09.1971). Proporczyki przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Wojciech. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Z życia żarowskiego PTTK, cz.3: Proporczyki "Żarodreptaków"
Wystawa "Dolny Śląsk 1945"
Od 12 stycznia 1945 roku z linii Wisły, wojska radzieckie prowadziły operację zaczepną w ramach ofensywy przeciwko siłom niemieckim (Operacja wiślańsko-odrzańska), która zakończona została w lutym na linii Odry. Na południu 8 lutego 1. Front Ukraiński rozpoczął operację dolnośląską z celem zajęcia Śląska na zachód od Odry i osiągnięcia Nysy Łużyckiej, by wyrównać linię z 1. Frontem Białoruskim w przygotowaniach do uderzenia na Berlin. W ciągu 17 dniowej ofensywy Armia Czerwona opanowała centralną część Dolnego Śląska. Rosjanie zdobyli miasta: Legnicę (9 lutego), Bolesławiec (12 lutego), Zieloną Górę (14 lutego) a także Chojnów (10 luty), Bielsko (12 luty) i Złotoryję (13 luty). Zacięte walki stoczono o zdobycie Szprotawy (10-13 lutego), podczas przeprawy przez Bóbr pod Żaganiem oraz o Strzegom (13 lutego). Otoczono Głogów, który bronił się zawzięcie oraz twierdzę Wrocław – po raz pierwszy 13/14 lutego i ostatecznie 16 lutego. 24 lutego 1945 roku Rosjanie doszli do Nysy Łużyckiej. Na odcinku w pobliżu Żarowa front ustabilizował się na 2 i pół miesiąca na linii, którą wyznaczały miejscowości Przyłęgów – Łażany – Żarów – Mrowiny – Tarnawa – Imbramowice – Domanice – Chwałów – Górny Maniów – Strzelce – Tworzyjanów – Sobótka. Tu przebiegał zewnętrzny pierścień oblężenia Wrocławia. Wojska radzieckie zajęły miejscowości Buków, Imbramowice, Kruków, Marcinowiczki, Mielęcin, Pyszczyn i Zastruże.
Sprawa przywłaszczenia kamieni przez prezesa GS "SCh" Żarów w 1946 roku
W czerwcu 1945 roku władzę w Żarowie przejęła polska administracja. Powstał zarząd gminy Żarów, której wójtem został Stanisław Chojnacki. W dniu 25 czerwca 1945 roku, odbyło się pierwsze posiedzenie Tymczasowej Rady Gminnej. Omówione zostały najistotniejsze problemy, które należało załatwić w trybie pilnym. Podjęto wówczas uchwałę o nadaniu polskich nazw ulicom Żarowa, co miało związek z tzw. "odniemczeniem terenu". Zadecydowano również o uruchomieniu gazowni, która wymagała prac porządkowo-remontowych. Pozostałe urządzenia komunalne, tj. wodociągi, kanalizacja, sieć energetyczna, łaźnia były w stanie dobrym, co sprzyjało masowemu osadnictwu ludności polskiej. Ważnym punktem obrad Rady Gminnej, była także aprowizacja rosnącej liczby mieszkańców Żarowa. W grudniu 1945 roku chleb i bułki wypiekano w 4 z 5 istniejących w Żarowie piekarń. Poważnym problemem był brak większości artykułów żywnościowych, które rozprowadzano systemem kartkowym za pośrednictwem stołówek zakładowych i gminnych. Przydziały otrzymywali wszyscy pracujący osadnicy polscy i ich rodziny, a także robotnicy niemieccy.
Czytaj więcej: Sprawa przywłaszczenia kamieni przez prezesa GS "SCh" Żarów w 1946 roku
Miejscowości gminy Żarów w latach 1954-1972: przynależność administracyjna i ludność
W latach 1948-1954, miejscowości dzisiejszej gminy Żarów, były rozdzielone między trzy jednostki administracyjne. W powiecie świdnickim znajdowała się Gmina Żarów – miejscowości: Żarów, Bożanów, Kalno z Wostówką, Kruków, Łażany, Mrowiny, Mikoszowa, Przyłęgów, Tarnawa, Rusko oraz Gmina Domanice – miejscowości: Gołaszyce, Imbramowice, Marcinowiczki, Pożarzysko, Siedlimowice, Borzygniew, Domanice, Chwałów, Gola świdnicka, Krasków, Maniów, Tworzyjanów. W powiecie średzkim była Gmina Kostomłoty, w skład której wchodziły m.in. wsie Buków, Mielęcin, Pyszczyn i Zastruże. Jesienią 1954 roku dokonano nowego podziału administracyjnego kraju. W miejsce gmin utworzono samodzielne miasta i gromady. Jak donosi Ustawa z dnia 25 września 1954 roku "O reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych". W ustawie tej czytamy:
Czytaj więcej: Miejscowości gminy Żarów w latach 1954-1972: przynależność administracyjna i ludność
Z życia żarowskiego PTTK, cz.10: Przypinka sekcji kolarskiej
W 1979 roku przy Miejskim Kole PTTK "Żarodreptaki", powstał zalążek przyszłej sekcji kolarskiej. Inspiratorem jej powstania był Ryszard Marszałek. Członkami sekcji byli m.in. Ryszard Prawdzik, Stanisław Jaryczewski, Stefan Pacholewski, Henryk Wasilewski i Jerzy Ochabowicz. W zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej, znajduje się proporczyk "ŻARODREPTAKI sekcja kolarska Koło PTTK przy Żarowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych". Dzisiaj prezentujemy metalową przypinkę ŻARODRREPTAKI SEKCJA KOLARSKA, którą do Żarowskiej Izby Historycznej, przekazał pan Stanisław. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Z życia żarowskiego PTTK, cz.10: Przypinka sekcji kolarskiej
DKW F2 w Żarowie
W dniu 19 marca 1928 roku, ówczesny minister przemysłu i handlu – Eugeniusz Kwiatkowski, utworzył na bazie Centralnych Warsztatów Samochodowych (CWS), przedsiębiorstwo państwowe znane później pod nazwą Państwowe Zakłady Inżynierii (PZInż), które produkowały samochody i motocykle zarówno na rynek cywilny, jak też dla Wojska Polskiego. Zachowana została jednak marka CWS dla samochodów T-1 (produkowany w latach 1927-1931) i Sokół dla motocykli, które wytwarzano aż do wybuchu II wojny światowej. W 1930 roku PZInż, przejęły Zakłady Mechaniczne "Ursus" S.A., które zbankrutowały i zostały upaństwowione. Ich zadaniem była wspomniana produkcja na potrzeby wojska. Dzięki umowy licencyjnej, podpisanej 21 września 1932 roku z włoskim przedsiębiorstwem Fiat, rozpoczęto w Polsce montaż, a później produkcję samochodu osobowego Fiat 508 Balilla (w latach 1932-1939 wyprodukowano ok. 10 000 egzemplarzy). W latach 1931-1934, produkowano w Warszawie duży samochód osobowy Fiat 524 (w Polsce pod nazwą Polski Fiat 524) z rzędowym 6-cylindrowym silnikiem o pojemności 2,5 l i mocy 55 KM. Na mocy rozszerzonej w 1936 roku licencji Fiata do produkcji wszedł nowy model samochodu – Polski Fiat 518 Mazur, który z fabryki wyjechał w 1937 roku po pewnych zmianach w stosunku do oryginalnego Fiata 518 (produkowany do 1939 roku w 2 wersjach nadwozia).
40-lecie SP nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie - fotografie
Szkoła Podstawowa nr 1 w Żarowie podjęła działalność jesienią 1945 roku. Jej siedzibą był budynek przy ul. Szkolnej 1 (dawna niemiecka szkoła ewangelicka), który wyremontowano w 1946 roku. Organizatorem placówki i jej pierwszym kierownikiem był Wojciech Pacuła. W 1947 roku nowym kierownikiem Szkoły został Jan Laska (do 1972 r.). Dwa lata później Szkoła przejęła budynek przy dzisiejszej ul. Armii Krajowej 15 (wówczas ul. Armii Czerwonej). W tym samym czasie jej patronem został Henryk Sienkiewicz. W 1985 roku Szkoła Podstawowa nr 1 w Żarowie świętowała swoje 40-lecie. Uroczysta akademia odbyła się w sali widowiskowej Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika". Na scenie występował m.in. zespół wokalno-taneczny "Legenda", który wówczas działał przy SP 1.
Czytaj więcej: 40-lecie SP nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie - fotografie
Wystawa "Zakurzone, Zapomniane, Zachowane"
Na przełomie XIX i XX wieku księgarze, zaopatrując klientów w zamówione przez nich książki, często dołączali do nich tanie oleodruki. To właśnie one, odpowiednio oprawione, zabezpieczone szkłem, zdobiły ściany mieszkań. Najczęściej jednak nabywano je przy ważnej okazji. Z Matkami Bożymi przyjeżdżano z pielgrzymek do Częstochowy czy Kalwarii Zebrzydowskiej. Patronów parafii kupowało się na odpuście. Nowożeńcy byli obdarowywani wizerunkami Świętej Rodziny albo Matki Bożej karmiącej. Dzieci przy chrzcie – Aniołem Stróżem. Obok egzemplarzy słabej jakości "na każdą kieszeń", powstawały reprodukcje „szlachetne”, na przykład Madonny zdobione dodatkowo trójwymiarowymi koronami, sukienkami naszywanymi cekinami, perłami, koralami, obsypanymi brokatem, itp. Oprawiane w „złote”, głębokie, przestrzenne, kunsztowne zdobione ramy czy obramowane aksamitem. Z czasem oleodruki przestały być produkowane techniką tradycyjną i wyszły z mody. Wstydliwie chowano je wówczas za szafę, ale nie wyrzucano, bo to byłby grzech. Przecież oleodruk to rzecz święta. I dlatego przetrwały.
Święto Pracy 1 maja 1946 roku w Żarowie
W okresie PRL-u obchodzono uroczyście następujące święta: 1 maja – Święto Pracy, 9 maja – Dzień Zwycięstwa, 22 lipca – Święto Odrodzenia, 12 października – Święto LWP i rocznicy bitwy pod Lenino, 7 października – Rocznica Rewolucji Październikowej, 8 marca – Dzień Kobiet. Po za tym liczne tzw. Święta branżowe jak np. Dzień Drukarza, Dzień Hutnika, Dzień Nauczyciela, Dzień Lotnika i in. Najbardziej hucznie obchodzono Święto Pracy przypadające na dzień 1 maja. W latach 1945-1989 obchodom tym towarzyszyła bogata oprawa propagandowa. Uczestnictwo w pochodach było masowe, prezentowano na nich dokonania krajowej produkcji i hasła o treści politycznej. Uroczystościom przewodniczyły centralne władze partyjne i państwowe w Warszawie oraz lokalne w innych miastach kraju. Nie inaczej było w przemysłowym Żarowie. Pierwsze Święto Pracy po zakończeniu II wojny światowej obchodzono tutaj oczywiście 1 maja 1946 roku. Wydarzeniu towarzyszyła barwna oprawa wraz z pochodem główną ulicą, wówczas noszącą nazwę Armii Czerwonej. Unikalne fotografie z uroczystości 1 maja 1946 roku (opatrzone na odwrocie pieczęcią: Spec. Foto-Handel Hamerski Piotr Świdnica, Rynek 32 Tel. 27-86), które odbyły się w Żarowie trafiły właśnie do naszych zbiorów. Przekazał je pan Andrzej, któremu składamy Serdeczne Podziękowania.
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
