Strona główna

Metaloplastyka z drzwi dawnej sali Zrzeszenia Fabryk Chemicznych "Silesia" w Żarowie

Utworzono: wtorek, 30, kwiecień 2019

W broszurze z 2008 roku, promującej wystawę "150 lat temu powstała Silesia", przeczytać możemy: „Silesia”, a później „Organika”, to przede wszystkim miejsca pracy dla wielu pokoleń mieszkańców Żarowa i okolic, często całych rodzin. Także mieszkania przyzakładowe. Ale to również nostalgia za tym, czego już nie ma, za miejscem, gdzie spędziło się nierzadko kilkadziesiąt lat życia, pewnie czasami nutka żalu i pytanie „dlaczego ?”. To liczne przyjaźnie, które trwają nadal. To wreszcie ludzie. Wielu już nie ma wśród nas. Pozostała pamięć: o nich, o „Unii” Żarów, o „tamtej” orkiestrze dętej, o Klubie Honorowych Dawców Krwi, o „Solidarności” lat 80 - tych. W lutym tego roku upłynęło 17 lat od zamknięcia Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika" w Żarowie. Pamiątki związane z działalnością zakładów, zarówno w okresie przed jak i po 1945 roku, winniśmy zachować dla przyszłych pokoleń. Do sporej listy ocalałych reliktów "silezyjnych", dopisujemy dzisiaj przedmiot nie byle jakiej rangi. Metaloplastyka, która niegdyś widniała na drzwiach prowadzących do zakładowej sali widowiskowo-plenarnej, utkwiła w pamięci niejednemu mieszkańcowi Żarowa. Po latach zapomnienia i zagmatwanych losów, część owego zdobienia trafiła właśnie do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Gdzie szukać pozostałej połowy ? Może ktoś z mieszkańców posiada taką wiedzę ? Prosimy o kontakt.

Czytaj więcej: Metaloplastyka z drzwi dawnej sali Zrzeszenia Fabryk Chemicznych "Silesia" w Żarowie

XIII Żarowska Prelekcja Historyczna

Utworzono: piątek, 26, kwiecień 2019

7 maja 1945 roku o godzinie 2:41 Niemcy, w jednym ze szkolnych budynków – kwaterze głównej Alianckich Sił Ekspedycyjnych generała Eisenhowera w Reims we Francji – skapitulowały przed przedstawicielami armii USA i Wspólnoty Brytyjskiej oraz Armii Czerwonej. Na kategoryczne żądanie Józefa Stalina 8 maja (było to późnym wieczorem, według czasu moskiewskiego nastał już 9 maja) w kwaterze marszałka Żukowa, w gmachu szkoły saperów w dzielnicy Karlshorst w Berlinie powtórzono podpisanie bezwarunkowej kapitulacji Wehrmachtu i innych sił zbrojnych III Rzeszy (z uzupełnieniem w punkcie 2, że kapitulujące wojska zdają broń miejscowym dowódcom koalicji) przed przedstawicielami trzech mocarstw sojuszniczych – ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii. W 74 lata po zakończeniu II wojny Światowej, Żarowska Izba Historyczna serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych na XIII Żarowską Prelekcję Historyczną.

Czytaj więcej: XIII Żarowska Prelekcja Historyczna

Rajd "tropem złotego aureusa" Imbramowice - Góra Pyszczyńska

Utworzono: środa, 24, kwiecień 2019

Góra Pyszczyńska (niem. Pitschenberg), zwana również w okresie powojennym Buczyńską Górą, to wzniesienie o wysokości 275,6 m n.p.m, położone w północno-zachodniej części gminy Żarów, pomiędzy miejscowościami Pyszczyn (Pitschen), Marcinowiczki (Klein Merzdorf), Imbramowice (Ingramsdorf) i Buków (Bockau). Góra ta jest najwyższym wzniesieniem tzw. Wzgórz Imbramowickich oraz całej gminy Żarów. Obszar tego wzniesienia porośnięty lasem zawsze obfitował w zwierzynę, a właściciele majętności pyszczyńskich regularnie organizowali tutaj polowania jeszcze w początkach XX wieku. Również i dzisiaj żyje tutaj wiele gatunków zwierząt tj. jeleń, sarna, dzik, lis, borsuk, zając, kuna leśna oraz liczne ptactwo (niektóre przelotem) – bażanty, kuropatwy, szczygły, śpiewaki, grubodzioby, pokrzywnice, jery, zięby, kowaliki, sikory, pierwiosnki, piecuszki i wiele innych. Drzewostan porastający Górę Pyszczyńską reprezentują gatunki liściaste takie jak dąb, buk, jawor i brzozy, z krzewów bez koralowy, tarnina i głóg. Drzewa iglaste to sosna i świerk pospolity. Runo leśne stanowią liczne jeżyny oraz poziomki. Stwierdzono tutaj występowanie kilku rzadkich gatunków roślin, m.in. tajęży jednostronnej (Goodyera repens), zanokcicy północnej (Asplenium septentrionale), pierwiosnka wyniosłego (Primula elatior) i przytulii szorstkoowockowej (Galium pumilum). Interesujące rośliny występują również nad opływającą Górę Pyszczyńską od zachodu i północy Strzegomką (Striegauer Wasser), którą otaczają lasy łęgowe z dominującym jesionem wyniosłym (Fraxinus excelsior). W leśnym runie zaznacza się obecność wiosennych geofitów tj. śnieżyczki przebiśnieg (Galanthus nivalis) i śnieżycy wiosennej (Leucoium vernum).

Czytaj więcej: Rajd "tropem złotego aureusa" Imbramowice - Góra Pyszczyńska

Porcelanowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast - Jaworzyna Śląska 1975

Utworzono: wtorek, 23, kwiecień 2019

Porcelanowy krążek stanowiący pamiątkowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast o Puchar Dyrektora Zakładów Porcelany Stołowej KAROLINA Jaworzyna Śląska, odbytego w maju 1975 roku, przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław. Medal otrzymała biorąca udział w szachowej rywalizacji reprezentacja Żarowa. Klasyfikacja końcowa owego turnieju, wyniki poszczególnych partii oraz nazwiska reprezentantów Żarowa, pozostają dotychczas nieznane. Może ktoś z naszych czytelników posiada informacje dotyczące prezentowanego poniżej przedmiotu. Prosimy o kontakt.

Czytaj więcej: Porcelanowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast - Jaworzyna Śląska 1975

Porcelanowa figurka Matki Boskiej Królowej Rodzin z przełomu XIX/XX wieku

Utworzono: wtorek, 23, kwiecień 2019

Sanktuarium Wambierzyckiej Królowej Rodzin Patronki Ziemi Kłodzkiej to barokowa bazylika znajdująca się w Wambierzycach koło Radkowa w powiecie kłodzkim. Wybudowana została w latach 1715-1723. Obecna bazylika stoi na wzgórzu, gdzie w XII wieku w niszy wysokiego drzewa umieszczono figurkę Matki Boskiej (28 cm), która została przedstawiona w całej postaci z Dzieciątkiem w ramionach. W prawej ręce trzyma Syna, a w lewej owoc, po który sięga Jezus. Ubrana jest w czerwoną suknię i biało-niebieski płaszcz. Na figurkę zakładana jest dodatkowo tzw. sukienka, która okrywa ją całą od szyi w dół. Według kronik w 1218 roku ociemniały Jan z Raszewa modlił się przed nią i odzyskał wzrok. Po tym zdarzeniu do Wambierzyc zaczęło podróżować wielu pielgrzymów. Wkrótce pod drzewem z figurką postawiono ołtarz, a po bokach lichtarz i chrzcielnicę. W 1263 roku na wzgórzu powstał drewniany kościół. W 1512 roku Ludwik von Panwitz wzniósł większą świątynię wybudowaną z cegły. Została on jednak zrujnowana podczas wojny trzydziestoletniej. W latach 1695-1711 wybudowano nowy kościół na zlecenie Daniela von Osterberga, który jednak szybko zaczął się walić i został rozebrany w 1714 roku. W latach 1715–1723 powstała kolejna świątynia wybudowana przez hrabiego Franciszka Antoniego von Goetzena, która przetrwała do dziś. W 1936 roku papież Pius XI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. 17 sierpnia 1980 roku kardynał Stefan Wyszyński dokonał koronacji figurki Matki Bożej nadając jej tytuł Wambierzyckiej Królowej Rodzin. Od 25 czerwca 2007 roku w Wambierzycach posługują franciszkanie z Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych. Pierwszym kustoszem franciszkańskim był o. Damian Franciszek Stachowicz OFM, a od 6 lipca 2009 roku funkcję tę pełni o. Albert Ireneusz Krzywański OFM.

Czytaj więcej: Porcelanowa figurka Matki Boskiej Królowej Rodzin z przełomu XIX/XX wieku

Naukowa ekspedycja poznańskich historyków w powojennym Żarowie

Utworzono: sobota, 20, kwiecień 2019

27 lutego 1945 roku powołano do życia tzw. Instytut Zachodni, którego statut zatwierdzono 6 sierpnia tego samego roku. Pierwszym dyrektorem Instytutu Zachodniego został jego inicjator profesor Zygmunt Wojciechowski, historyk prawa i znawca problematyki niemieckiej. Ówczesne zadania naukowe placówki to opisywanie okupacji niemieckiej, analiza procesu włączania Ziem Zachodnich, badanie dziejów relacji polsko-niemieckich. Profil ten następnie wzbogacono o zagadnienia integracji europejskiej (pionierskie badania w Polsce), współczesność obu państw niemieckich, przemiany w Europie Środkowo-Wschodniej, stosunki Wschód-Zachód. W październiku 1946 roku wyruszyła ekspedycja naukowa z ramienia Instytutu Zachodniego, której celem było zebranie „na miejscu” materiałów do monografii Dolnego Śląska. Jej pierwszy tom, m.in. rezultat owej ekspedycji, ukazał się w 1948 roku. Oryginał „Notatek Dolnośląskich”, pisanych na bieżąco w trakcie ekspedycji, przekazany został, jesienią 1946 roku, współredaktorowi, członkowi ekspedycji Kiryłowi Sosnowskiemu i częściowo wykorzystany w tym tomie. Wedle źródeł członkami ekspedycji po Dolnym Śląsku byli: Zbyszko Bednorz („Dziennik Zachodni”, Katowice), profesor Gwido Chmarzyński (Uniwersytet Poznański), profesor Zdzisław Kaczmarczyk (Uniwersytet Poznański, kierownik ekspedycji), fotografowie: Eugeniusz Kitzmann („Głos Wielkopolski”, Poznań) i Eugeniusz Kupiec (Poznań, artysta fotografik), a także dr Stanisława Zajchowska (Instytut Zachodni, Poznań) oraz kierowcy: Henryk Małecki i Nikodem Woźniński. Ekspedycja w ciągu jednego miesiąca przebyła 6 tys. kilometrów. Zebrane w jej trakcie materiały ukazują ówczesną codzienność miast, miasteczek i wsi dolnośląskich. Wiadomości pozyskiwano w drodze wywiadów – rozmów prowadzonych przede wszystkim z miejscowymi urzędnikami i działaczami samorządowymi, niekiedy z osobami postronnymi, a także z księżmi. Są one dokumentem ówczesnej epoki. Jesienią 1946 roku naukowcy z Poznania zawitali do Świdnicy (niem. Schweidnitz), Strzegomia (niem. Striegau) oraz do Żarowa (niem. Saarau).

Czytaj więcej: Naukowa ekspedycja poznańskich historyków w powojennym Żarowie

Srebrne kreuzery bawarskich Wittelsbachów w zbiorach Izby Historycznej

Utworzono: czwartek, 18, kwiecień 2019

Do Żarowskiej Izby Historycznej trafiły kolejne wspaniałe pamiątki dawnej kultury materialnej. Są nimi XVIII-wieczne monety-guziki bawarskie z czasów elektorów Maksymiliana II Emanuela i jego syna Karola VII Bawarskiego (Karl Albrecht von Bayern). Monety datowane na lata 1724 (1 sztuka) i 1729 (2 sztuki), to srebrne nominały o wartości 30 krajcarów (29 mm średnicy), które zostały wybite w Monachium. Egzemplarze zawierają następujące napisy: Maksymiliana II: awers – H.I.B.C.&. MAX.EMA, rewers – LAND MINZ &; Karola Albrechta: awers – CAR·ALB H·I·B·C·&;, rewers – LANZ MINZ·&. Monety przerobione zostały w bliżej nie określonym czasie na guziki (prawdopodobnie XIX wiek). Numizmaty przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Krzysztof. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.

Czytaj więcej: Srebrne kreuzery bawarskich Wittelsbachów w zbiorach Izby Historycznej

Pieta Bruno Tschötschela z Kościoła pw. NSPJ w Żarowie

Utworzono: sobota, 13, kwiecień 2019

Wzniesienie neogotyckiego kościoła w Żarowie datowane jest na 22 października 1909 roku. Budowa wysokiej na 44 metry wieży, ukończona została 9 marca 1910 roku, zaś poświęcenie 2 dzwonów i ustawienie więźby w domu parafialnym, odbyło się w dniu 14 kwietnia 1910 roku. Po zakończeniu wszystkich prac wykończeniowych 29 września 1910 roku, dokonane zostało uroczyste poświęcenie świątyni. Pierwszym duszpasterzem w nowo powstałym kościele został ks. Herman Klimke, który nadzorował jego budowę oraz dbał o całkowity wystrój. Okazała świątynia, utrzymana w stylu neogotyckim, wzniesiona została z czerwonej, nieotynkowanej cegły. Autorzy projektu, dwaj znani wrocławscy architekci Overhoff i Föhe, nadali budowli formę trójnawowego kościoła halowego. W południowej ścianie kościoła, umieszczona jest pieta (przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa), której autorem jest śląski rzeźbiarz Bruno Tschötschel.

Czytaj więcej: Pieta Bruno Tschötschela z Kościoła pw. NSPJ w Żarowie

Miejskie Koło PTTK " Żarodreptaki" reaktywowane

Utworzono: sobota, 13, kwiecień 2019

11 kwietnia o godzinie 17:30, odbyło się w Żarowskiej Izbie Historycznej zebranie organizacyjno-wyborcze Miejskiego Koła Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego "Żarodreptaki". Podczas zebrania, na którym gościli przedstawiciele świdnickiego oddziału PTTK – Marlena Janaszek, Andrzej Kurek, Zdzisław Dykciak, wyłoniony został zarząd reaktywowanego Koła PTTK w Żarowie. Jego skład przedstawia się następująco: Prezes – Bolesław Moryl, Wiceprezes – Iwona Skrzypek, Sekretarz – Stanisław Plaszczak, Skarbnik – Wojciech Deperas, Komisja rewizyjna – Barbara Płusa, Krystyna Statkiewicz. Podczas zebrania wręczone zostały legitymacje członkowskie PTTK, wpinki oraz inne gadżety turystyczne. W kwestii spraw organizacyjnych koła oraz planowanych wycieczek, głos zabierali prezes Bolesław Moryl, sekretarz Stanisław Plaszczak oraz szanowni goście ze świdnickiego Oddziału PTTK. Najbliższe wycieczki w terminarzu Miejskiego Koła PTTK "Żarodreptaki" to: 1.05.2019 r. – Jagniątków, 4.05.2019 r. – Rajd "Tropem złotego aureusa" Imbramowice – Góra Pyszczyńska, 12.05.2019 r. – Zlot na Wielkiej Sowie. Więcej informacji już wkrótce.

Czytaj więcej: Miejskie Koło PTTK " Żarodreptaki" reaktywowane

Fragment butelki z rozlewni piwa Walter Ruckhaber Saarau

Utworzono: środa, 10, kwiecień 2019

Kiedy na przełomie lat 20 i 30-tych XX wieku w Stanach Zjednoczonych, obowiązywała tzw. prohibicja, czyli częściowy lub pełny zakaz produkcji i dystrybucji napojów wysokoprocentowych, w Żarowie działały trzy gospody posiadające pełne koncesje z prawem wyrobu alkoholu. Pośród nich była tzw. gospoda sądowa, która w okresie międzywojennym była własność Schadecka, później Brodtke'a, gospoda Zur Hütte oraz Zum Schwarzen Adler. Oprócz tego w ówczesnym Saarau, funkcjonowało 6 restauracji z prawem sprzedaży napojów alkoholowych. Wymienić tutaj można lokale prowadzone m.in. przez Georga Scharfenberga, Augusta Klose, Gustava Köblera, Wilhelma Schütza. Jak podaje książka adresowa z 1929 roku, w Żarowie przy Schweidnitzer Strasse 22 a (ob. ul. Armii Krajowej) istniała również rozlewnia piwa, którą prowadził niejaki Walter Ruckhaber (Bierverleger – składownik piwa). Piwo przywożono tutaj w dębowych beczkach, po czym butelkowano. Fragment butelki po piwie z zachowanym napisami: Saarau i/ Schl. oraz częściowo zachowanym Walter Ruckhaber (W ....... ABER), odnalazł w pobliżu Siedlimowic pan Piotr ze Świdnicy. Być może piwo z żarowskiej rozlewni Ruckhabera, było dostępne w siedlimowickiej gospodzie będącej wówczas własnością Minny Kramer.

Czytaj więcej: Fragment butelki z rozlewni piwa Walter Ruckhaber Saarau

Kolekcja wieszaków odzieżowych powiększona o kolejne egzemplarze

Utworzono: wtorek, 09, kwiecień 2019

Trzy kolejne wieszaki odzieżowe w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej. Wśród nich są egzemplarze: 1. z napisami Landrock reinigt, mäscht und bügelt / Drei – Tage – Dienst., 2. wieszak pochodzący z dawnego sklepu Otto Schneidera, przy Mittelstr. 14 (ob. ul. Środkowa) w Legnicy. Sklep oferował odzież dla mężczyzn i chłopców – napisy: Heeren & Knabenbekleidung Otto Schneider, Lieignitz Mittelstr. 14, 3. Wieszak z napisami: C. & A. Brenninkmeyer / klar ! C & A ist doch besser !. Nazwa C & A jest skrótem od Clemens & August, czyli imion braci Brenninkmeijer, którzy w 1841 roku wyemigrowali z Niemiec i w holenderskim mieście Sneek założyli firmę odzieżową. W roku 1861 roku otworzyli pierwszy sklep C&A, który oferował gotową odzież w różnych rozmiarach i po przystępnych cenach. Członkowie rodziny Brenninkmeijer do dziś obsadzają wszystkie kluczowe stanowiska w firmie i są zobowiązywani do utrzymywania w ścisłej tajemnicy jej działań (łącznie z danymi finansowymi). W czasie II wojny światowej niemiecki oddział spółki korzystał z pracy robotników przymusowych z krajów okupowanych przez III Rzeszę. Przejmował również mienie należące do Żydów i korzystał z taniej siły roboczej w getcie łódzkim.

Czytaj więcej: Kolekcja wieszaków odzieżowych powiększona o kolejne egzemplarze