Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
XIII Żarowska Prelekcja Historyczna - 10.05.2019 r.
W piątkowe popołudnie 10 maja 2019 roku, odbyła się kolejna, trzynasta już odsłona Żarowskiej Prelekcji Historycznej. Zainteresowani tematyką minionych dziejów, zgromadzili się w siedzibie Żarowskiej Izby Historycznej przy ul. Dworcowej 3, aby wysłuchać zagadnień, które zreferowali: opiekun Izby, archeolog Bogdan Mucha oraz Grupa Rekonstrukcji Historycznej "GRH Kampfgruppe Riese" z Wałbrzycha. Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Czerwonej w Żarowie założony został w czerwcu 1945 roku co wynika z napisów umieszczonych na tylnej płaszczyźnie pomników, które znajdują się na terenie cmentarza. Pochowano na nim żołnierzy radzieckich ekshumowanych z tymczasowych mogił, którzy polegli w okolicach Żarowa na przestrzeni lutego i czerwca 1945 roku. Wedle zachowanej dokumentacji, trzy lata później (w kwietniu 1948 roku) na cmentarzu spoczęli pozostali żołnierze Armii Czerwonej, ekshumowani z mogił rozsianych po okolicznych polach i łąkach. Przeglądając dzisiaj dokumentację cmentarza oraz wykaz poległych żołnierzy należy zadać pytanie czy jest to faktycznie miejsce pochówku czy też puste miejsce będące narzędziem ówczesnej propagandy ? – mówił Bogdan Mucha, prezentując obszerne wykazy oraz dokumenty z 1945 roku. Uczestnicy prelekcji, mogli zapoznać się również z prezentowaną po raz pierwszy dokumentacją dotyczącą tajemniczej produkcji zbrojeniowej (kryptonim "Sternbetrieb" kod A 65M), która kosztem 600 000 marek i pracy 102 osób (więźniowie lub jeńcy wojenni ?) realizowana była w 1944 roku na terenie nieistniejących zakładów chemicznych w Żarowie.
Czytaj więcej: XIII Żarowska Prelekcja Historyczna - 10.05.2019 r.
Broszura wystawy "150 lat temu powstała Silesia"
Dokładnie 150 lat temu, 25 października 1858 roku powstała „Silesia”, jeden z pierwszych dużych zakładów chemicznych na Śląsku. Jej twórcą był Carl Friedrich Kulmiz, który po obu stronach dzisiejszej drogi do Łażan poszukiwał piasku i żwiru do budowy nowej linii kolejowej Wrocław - Świebodzice, a znalazł węgiel brunatny i piryty. Za namową profesora Loewiga z Uniwersytetu Wrocławskiego wybudował fabrykę kwasu siarkowego pod nazwą „Silesia” Fabryka Chemiczna - Spółka komandytowa. Kolejnymi produktami fabryki był kwas solny dla przemysłu cukrowniczego i siarczan sodu dla hut szkła. W następnych latach uruchamiano kolejno produkcję soli glauberskiej, ługu sodowego, wapna chlorowanego, sody krystalicznej, kwasu azotowego i superfosfatu – tak napisano w niewielkiej broszurze, promującej wystawę z cyklu "Ocalić od zapomnienia" pod tytułem "150 lat temu powstała Silesia", którą w 2008 roku przygotowała Biblioteka Publiczna w Żarowie. Archiwalny egzemplarz niniejszej broszury przekazała do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pani Stanisława. Składamy pani Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Broszura wystawy "150 lat temu powstała Silesia"
Informator adresowy z opisem ŻZMO "Żaroszamot" S.A. w 1998 roku
W 1998 roku Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego w Polsce Oddział Materiały Ogniotrwałe z siedzibą przy ul. Zygmunta Starego 6 w Gliwicach, wydało Informator adresowy, zawierający wykaz 18-tu Instytucji, Przedsiębiorstw i Zakładów Gałęzi Przemysłu Materiałów Ogniotrwałych. Na stronach 38-39, zamieszczone zostały informacje dotyczące Żarowskich Zakładów Materiałów Ogniotrwałych "Żaroszamot" S.A., ul. Hutnicza 1. Wymieniono tutaj kadrę kierowniczą zakładów oraz program produkcyjny realizowany przez ŻZMO "Żaroszamot" S.A. u schyłku XX wieku. Jeden z egzemplarzy niniejszego Informatora adresowego, przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Informator adresowy z opisem ŻZMO "Żaroszamot" S.A. w 1998 roku
Srebrna moneta-guzik elektora bawarskiego Karola II Teodora Wittelsbacha z 1778 roku
W ubiegłym miesiącu prezentowaliśmy trzy srebrne monety bawarskich Wittelsbachów (Maksymilian II Emanuel – 1724 r.; Karol VII Albrecht – 1729), które zostały przerobione na tzw. guziki liberyjne ? (srebrne – noszone przez dworzan, mosiężne przez służbę). Dzisiaj możemy pochwalić się kolejnym osobliwym numizmatem, który został niegdyś wykorzystany do wyrobu guzika, a jest nim srebrna moneta bawarska z wizerunkiem elektora Karola II Theodora Wittelsbacha. Egzemplarz wybity w mennicy monachijskiej ma wagę 6,5 g, średnicę 28 mm i grubość 1,8 mm, na awersie: skierowane w lewo popiersie elektora otoczone wieńcem laurowym oraz napis CAR • THEOD • D • G • C • P • R U • B • D • S • R • I • A • & EL • D • I • C • M; na rewersie: siedząca na cokole Madonna z Dzieciątkiem, w cokole wpisana wartość 20 (kreuzer), po lewej gałązka laurowa, po prawej gałązka palmowa, data 1778 rozdzielona cokołem, powyżej po bokach napis PATRONA BAVARIAE•. Monetę / guzik przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Wojciech. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Srebrna moneta-guzik elektora bawarskiego Karola II Teodora Wittelsbacha z 1778 roku
Rajd "Tropem złotego aureusa" 4.05.2019 r.
Z nami Rajd "Tropem złotego aureusa". 4 maja 2019 roku ze stacji PKP w Imbramowicach, wyruszyli w pieszą wędrówkę członkowie Miejskiego Koła PTTK "Żarodreptaki" oraz niezrzeszeni miłośnicy lokalnej historii, przyrody oraz zabytków. Celem wycieczki była Góra Pyszczyńska (niem. Pitschenberg), będąca najwyższym wzniesieniem w Gminie Żarów. Po drodze na to owiane legendami oraz bogate w historię miejsce, uczestnicy rajdu mogli obejrzeć najciekawsze zabytki architektury oraz relikty przeszłości, jakie znajdują się w Imbramowicach (niem. Ingramsdorf). Do takowych zaliczyć trzeba z całą pewnością datowany na 1589 rok tzw. krzyż pojednania, ustawiony obok kamienno-ceglanego mostu z lat 1887-1888, drugi krzyż zachowany fragmentarycznie na obszarze przykościelnym, wpisany do rejestru zabytków kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP (XV-XVI w.) a także pozostałość pomnika pruskiego z 1879 roku. Szczególne zainteresowanie uczestników wyprawy wzbudziło wyposażenie gotycko-renesansowo-barokowe wspomnianej świątyni oraz znajdujące się w jej wnętrzu tablice nagrobne z XVI i XVII wieku. Pozostawiając za sobą Imbramowice, turyści skierowali się następnie polną drogą w kierunku Góry Pyszczyńskiej. Tym samym szlakiem wieki temu wędrowali germańscy Silingowie, tędy maszerowały też austriackie i pruskie kolumny pod wodzą feldmarszałka Leopolda von Dauna i pruskiego króla Fryderyka II.
Z życia żarowskiego PTTK, cz.5: Fotografie i pamiątki drużyny "Łaziki"
O turystycznej działalności drużyny "Łazików" przy dawnych Dolnośląskich Zakładach Chemicznych "Organika", informuje m.in. księga pamiątkowa, przechowywana w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej. Wedle zamieszczonej tam listy, Drużyna skupiała 66 osób, wśród których byli: Adamczyk Maria, Banach Helena, Bordulak Zofia, Burzyński Bogdan, Czerwik Jadwiga, Czerwik Teresa, Czerwonka Barbara, Czerwonka Zbigniew, Dolińska Urszula, Doliński Roman, Fedorowicz Andrzej,, Gęsikowska Danuta, Gołdyn Tadeusz, Gola Kazimierz, Głodo Maria, Janas Tadeusz, Janicka Teresa, Książek Bogusława, Kądziołka Wiesław, Kozarowicz Józef, Klyszcz Stanisław, Kołodko Michał, Kostępska Aniela, Krutys Stanisław, Kowalski Wacław, Kwiatkowska Krystyna, Lizurej Elżbieta, Łapeta Józef, Młyńczyk Janina, Małecka Anna, Michałowska Jadwiga, Nycz Stanisław, Nowakowska Barbara, Ochabowicz Włodzimierz, Pustelnik Mieczysława, Pater Stanisław, Plaszczak Stanisław, Perzyński Stanisław, Plackowski Włodzimierz, Pawlak Czesław, Pater Leszek, Podemska Dorota, Pochopień Stanisław, Pikur Barbara, Pikur Stanisława, Poleszczuk Michał, Pędzierska Alicja, Maksanty Jadwiga, Chrobot Leszek, Sobocińska Jadwiga, Sroczyński Jacek, Simińska Bożena, Sroczyński Julian, Szwed Stefan, Stysińska Halina, Skórzak Emil, Skalik Ryszard, Stawarz Grzegorz, Tokarz Zdzisława, Tomala Janina, Urbańska Grażyna, Więcek Jerzy, Zięba Adam, Zięba Stanisław, Zaleński Eugeniusz, Żebrowska Mariola. Żarowskie "Łaziki" brały udział m.in. w XXIII Rajdzie "Szlakiem Zamków Piastowskich" (4-8.06.1981), XVII Rajdzie Górskim z zakończeniem na Zamku Stary Książ (26-27.09.1981), II Zlocie Gorce – Lubominek – Trójgarb (4.04.1982), XIX Rajdzie Górskim (16-18.09.1983), XXVI Rajdzie "Szlakiem Zamków Piastowskich" (czerwiec 1984), XX Rajdzie Górskim (21-23.09.1984), a także w licznych wyprawach do Karpacza, Szklarskiej Poręby, Świeradowa Zdrój, Sosnówki, Pogorzelicy, Głębinowa, a także w Bieszczady i Tatry.
Czytaj więcej: Z życia żarowskiego PTTK, cz.5: Fotografie i pamiątki drużyny "Łaziki"
Metaloplastyka z drzwi dawnej sali Zrzeszenia Fabryk Chemicznych "Silesia" w Żarowie
W broszurze z 2008 roku, promującej wystawę "150 lat temu powstała Silesia", przeczytać możemy: „Silesia”, a później „Organika”, to przede wszystkim miejsca pracy dla wielu pokoleń mieszkańców Żarowa i okolic, często całych rodzin. Także mieszkania przyzakładowe. Ale to również nostalgia za tym, czego już nie ma, za miejscem, gdzie spędziło się nierzadko kilkadziesiąt lat życia, pewnie czasami nutka żalu i pytanie „dlaczego ?”. To liczne przyjaźnie, które trwają nadal. To wreszcie ludzie. Wielu już nie ma wśród nas. Pozostała pamięć: o nich, o „Unii” Żarów, o „tamtej” orkiestrze dętej, o Klubie Honorowych Dawców Krwi, o „Solidarności” lat 80 - tych. W lutym tego roku upłynęło 17 lat od zamknięcia Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika" w Żarowie. Pamiątki związane z działalnością zakładów, zarówno w okresie przed jak i po 1945 roku, winniśmy zachować dla przyszłych pokoleń. Do sporej listy ocalałych reliktów "silezyjnych", dopisujemy dzisiaj przedmiot nie byle jakiej rangi. Metaloplastyka, która niegdyś widniała na drzwiach prowadzących do zakładowej sali widowiskowo-plenarnej, utkwiła w pamięci niejednemu mieszkańcowi Żarowa. Po latach zapomnienia i zagmatwanych losów, część owego zdobienia trafiła właśnie do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Gdzie szukać pozostałej połowy ? Może ktoś z mieszkańców posiada taką wiedzę ? Prosimy o kontakt.
Czytaj więcej: Metaloplastyka z drzwi dawnej sali Zrzeszenia Fabryk Chemicznych "Silesia" w Żarowie
XIII Żarowska Prelekcja Historyczna
7 maja 1945 roku o godzinie 2:41 Niemcy, w jednym ze szkolnych budynków – kwaterze głównej Alianckich Sił Ekspedycyjnych generała Eisenhowera w Reims we Francji – skapitulowały przed przedstawicielami armii USA i Wspólnoty Brytyjskiej oraz Armii Czerwonej. Na kategoryczne żądanie Józefa Stalina 8 maja (było to późnym wieczorem, według czasu moskiewskiego nastał już 9 maja) w kwaterze marszałka Żukowa, w gmachu szkoły saperów w dzielnicy Karlshorst w Berlinie powtórzono podpisanie bezwarunkowej kapitulacji Wehrmachtu i innych sił zbrojnych III Rzeszy (z uzupełnieniem w punkcie 2, że kapitulujące wojska zdają broń miejscowym dowódcom koalicji) przed przedstawicielami trzech mocarstw sojuszniczych – ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii. W 74 lata po zakończeniu II wojny Światowej, Żarowska Izba Historyczna serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych na XIII Żarowską Prelekcję Historyczną.
Rajd "tropem złotego aureusa" Imbramowice - Góra Pyszczyńska
Góra Pyszczyńska (niem. Pitschenberg), zwana również w okresie powojennym Buczyńską Górą, to wzniesienie o wysokości 275,6 m n.p.m, położone w północno-zachodniej części gminy Żarów, pomiędzy miejscowościami Pyszczyn (Pitschen), Marcinowiczki (Klein Merzdorf), Imbramowice (Ingramsdorf) i Buków (Bockau). Góra ta jest najwyższym wzniesieniem tzw. Wzgórz Imbramowickich oraz całej gminy Żarów. Obszar tego wzniesienia porośnięty lasem zawsze obfitował w zwierzynę, a właściciele majętności pyszczyńskich regularnie organizowali tutaj polowania jeszcze w początkach XX wieku. Również i dzisiaj żyje tutaj wiele gatunków zwierząt tj. jeleń, sarna, dzik, lis, borsuk, zając, kuna leśna oraz liczne ptactwo (niektóre przelotem) – bażanty, kuropatwy, szczygły, śpiewaki, grubodzioby, pokrzywnice, jery, zięby, kowaliki, sikory, pierwiosnki, piecuszki i wiele innych. Drzewostan porastający Górę Pyszczyńską reprezentują gatunki liściaste takie jak dąb, buk, jawor i brzozy, z krzewów bez koralowy, tarnina i głóg. Drzewa iglaste to sosna i świerk pospolity. Runo leśne stanowią liczne jeżyny oraz poziomki. Stwierdzono tutaj występowanie kilku rzadkich gatunków roślin, m.in. tajęży jednostronnej (Goodyera repens), zanokcicy północnej (Asplenium septentrionale), pierwiosnka wyniosłego (Primula elatior) i przytulii szorstkoowockowej (Galium pumilum). Interesujące rośliny występują również nad opływającą Górę Pyszczyńską od zachodu i północy Strzegomką (Striegauer Wasser), którą otaczają lasy łęgowe z dominującym jesionem wyniosłym (Fraxinus excelsior). W leśnym runie zaznacza się obecność wiosennych geofitów tj. śnieżyczki przebiśnieg (Galanthus nivalis) i śnieżycy wiosennej (Leucoium vernum).
Czytaj więcej: Rajd "tropem złotego aureusa" Imbramowice - Góra Pyszczyńska
Porcelanowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast - Jaworzyna Śląska 1975
Porcelanowy krążek stanowiący pamiątkowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast o Puchar Dyrektora Zakładów Porcelany Stołowej KAROLINA Jaworzyna Śląska, odbytego w maju 1975 roku, przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław. Medal otrzymała biorąca udział w szachowej rywalizacji reprezentacja Żarowa. Klasyfikacja końcowa owego turnieju, wyniki poszczególnych partii oraz nazwiska reprezentantów Żarowa, pozostają dotychczas nieznane. Może ktoś z naszych czytelników posiada informacje dotyczące prezentowanego poniżej przedmiotu. Prosimy o kontakt.
Czytaj więcej: Porcelanowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast - Jaworzyna Śląska 1975
Porcelanowa figurka Matki Boskiej Królowej Rodzin z przełomu XIX/XX wieku
Sanktuarium Wambierzyckiej Królowej Rodzin Patronki Ziemi Kłodzkiej to barokowa bazylika znajdująca się w Wambierzycach koło Radkowa w powiecie kłodzkim. Wybudowana została w latach 1715-1723. Obecna bazylika stoi na wzgórzu, gdzie w XII wieku w niszy wysokiego drzewa umieszczono figurkę Matki Boskiej (28 cm), która została przedstawiona w całej postaci z Dzieciątkiem w ramionach. W prawej ręce trzyma Syna, a w lewej owoc, po który sięga Jezus. Ubrana jest w czerwoną suknię i biało-niebieski płaszcz. Na figurkę zakładana jest dodatkowo tzw. sukienka, która okrywa ją całą od szyi w dół. Według kronik w 1218 roku ociemniały Jan z Raszewa modlił się przed nią i odzyskał wzrok. Po tym zdarzeniu do Wambierzyc zaczęło podróżować wielu pielgrzymów. Wkrótce pod drzewem z figurką postawiono ołtarz, a po bokach lichtarz i chrzcielnicę. W 1263 roku na wzgórzu powstał drewniany kościół. W 1512 roku Ludwik von Panwitz wzniósł większą świątynię wybudowaną z cegły. Została on jednak zrujnowana podczas wojny trzydziestoletniej. W latach 1695-1711 wybudowano nowy kościół na zlecenie Daniela von Osterberga, który jednak szybko zaczął się walić i został rozebrany w 1714 roku. W latach 1715–1723 powstała kolejna świątynia wybudowana przez hrabiego Franciszka Antoniego von Goetzena, która przetrwała do dziś. W 1936 roku papież Pius XI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. 17 sierpnia 1980 roku kardynał Stefan Wyszyński dokonał koronacji figurki Matki Bożej nadając jej tytuł Wambierzyckiej Królowej Rodzin. Od 25 czerwca 2007 roku w Wambierzycach posługują franciszkanie z Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych. Pierwszym kustoszem franciszkańskim był o. Damian Franciszek Stachowicz OFM, a od 6 lipca 2009 roku funkcję tę pełni o. Albert Ireneusz Krzywański OFM.
Czytaj więcej: Porcelanowa figurka Matki Boskiej Królowej Rodzin z przełomu XIX/XX wieku
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
