Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Magiel z piwnicy budynku przy ul. Hutniczej 2 w Żarowie
Budynek przy ul. Hutniczej 2 w Żarowie. Dawny przedwojenny adres Kulmizstraße 1. Tutaj na przełomie lat 20 i 40-tych XX wieku, mieściła się restauracja niejakiego Georga Scharfenberga. W przedwojennej książce adresowej Żarowa, postać ta wzmiankowana jest jako restaurator w 1929 roku i jako karczmarz w 1942 roku. Restauracja a także jej właściciel wraz z małżonką, zostali utrwaleni na jednej z ówczesnych, żarowskich kart pocztowych. Oprócz restauracji, która mieściła się we wspomnianym budynku, lokatorami byli tutaj: kowal Martin Bräuer (1929, 1942), stolarz Hermann Günther (1929, 1942), robotnik August Heilmann (1929, 1942), stolarz Gustav Hübner (1942), robotnik Gustav Menzel (1942), emeryt Gustav Rösner (1942), ślusarz Karl Winkler (1929). Mieszkańcy budynku a być może i sąsiedzi, korzystali ze znajdującego się w piwnicy stołowego magla (inaczej tzw. maglownica). To interesujące urządzenie służyło do prasowania (maglowania) większych sztuk bielizny, pościeli, obrusów, ręczników czy też zasłon. Zapewne przy pomocy tego właśnie magla, prasowano nakrycia stołów z restauracji Scharfenberga. Mechanizm przekładni kół zębatych urządzenia, wyposażony został w tzw. smarowniczkę kapturową systemu Stauffera, która podawała 4 cm³ smaru (tłoczyła smar do urządzenia przy jej dokręcaniu). Ten rodzaj smarowniczki produkowany i używany jest od lat 80-tych XIX wieku. Kompletny i w pełni sprawny magiel, który znajduje się w piwnicy budynku przy ulicy Hutniczej 2 w Żarowie, pozbawiony jest niestety tabliczki znamionowej producenta. Konstrukcja urządzenia, wskazuje jednak na wrocławską firmę Drehrollen Schammel Breslau 21. Dziełem tej samej jest zapewne magiel, ustawiony w piwnicy zamku w Żarowie.
Czytaj więcej: Magiel z piwnicy budynku przy ul. Hutniczej 2 w Żarowie
Wspaniałe znalezisko z 1860 roku w komórce przy ul. Mickiewicza w Żarowie
Wspaniałe znalezisko w postaci szklanej butelki, wyprodukowanej w 1860 roku w Gdańsku, przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Jacek. Butelka odnaleziona została w jednej z komórek przy ul. Mickiewicza w Żarowie (dawniej Conradswaldauer Strasse). Wspomniana butelka, pierwotnie zawierała słynną "gdańską wódkę" Danziger Goldwasser "Der Lachs". Ten mocny (minimum 38% alkoholu) likier ziołowo-korzenny wytwarzany był w Gdańsku według pomysłu XVI-wiecznego uchodźcy religijnego (mennonity) z Lier, Ambrożego Vermoolena (lub Vermöllena), który wraz ze swoim majątkiem przywiózł z Niderlandów receptury nieznanych dotąd w Prusach likierów. Według pierwotnej receptury był on oparty na mieszaninie dwudziestu ziół i przypraw orientalnych, między innymi rozmarynu, jałowca, goździków, cynamonu, lawendy, anyżu, kardamonu, kurkumy, kolendry, macierzanki. Charakterystyczną cechą tego trunku są drobne płatki 22- lub 23-karatowego złota, które są rozproszone w tym alkoholu. Wielbicielami trunku byli, między innymi, car Rosji Piotr I, król Francji Ludwik XIV i caryca Rosji Katarzyna Wielka.
Czytaj więcej: Wspaniałe znalezisko z 1860 roku w komórce przy ul. Mickiewicza w Żarowie
Lokalne pamiątki w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej powiększone zostały o kolejne lokalne pamiątki. Wśród nich są: metalowy, emaliowany szyld o wymiarach 70 x 50 cm z napisami "Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Świdnicy, Oddział Produkcyjny Nr 5 w Żarowie, ul. Słowiańska 21 (spółdzielnia działała od ok. 1962 do 1991 r.), dwie czapki z logiem ŻAROSZAMOT Żarów oraz drewniany wieszak z obustronnym napisem Herren – Bekleidunghaus Fritz Nieder Saarau. Wieszak pochodzi bez wątpienia ze domu odzieżowego, który w Żarowie prowadził niejaki Fritz Nieder. Wedle książki adresowej Żarowa z 1929 roku, kupiec ten zamieszkiwał przy Schweidnitzer Str. 2 (ob. ul. A. Krajowej). Z kolei pod rokiem 1942 figuruje adres Schweidnitzer Str. 43. Warto dodać, że w naszych zbiorach znajdują się dwa inne wieszaki z napisami Kaufhaus Fritz Nieder, Saarau Herren & Damen Bekleidung (odzież . Męsko – Damska). Pamiątki przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej przedstawiciel Stowarzyszenia "Labiryntarium" – pan Maciej Wabik. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Lokalne pamiątki w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Wieszak odzieżowy "Bekleidungshaus A.Ostrower Striegau" w zbiorach Izby Historycznej
Kolekcja odzieżowych wieszaków w Żarowskiej Izbie Historycznej powiększona została o kolejny egzemplarz. Tym razem jest to wyrób noszący nazwę dawnego strzegomskiego domu odzieżowego Bekleidungshaus A.Ostrower Striegau. Podając za publikacją Strzegom. Zarys monografii miasta i regionu: ... Po dojściu Hitlera do władzy sytuacja Żydów również w tym mieście, uległa dramatycznemu pogorszeniu. Strzegomska filia gminy żydowskiej w Świdnicy działała do 01.10.1936 roku. W 1937 r. w mieście pozostało 17 członków społeczności żydowskiej. W czasie Nocy Kryształowej (09/10.11.1938 r.) zniszczono ostatnie 3 żydowskie sklepy. Część żydowskich mieszkańców miasta zdołała wyemigrować ze Strzegomia. Wiadomo o losach kilkorga z nich: destylator Hammerstein i kupiec odzieżowy Adolf Ostrower wyemigrowali do Chin, kupiec i wytwórca rękawiczek Licht wyemigrował do Palestyny, lekarz dr Schlesinger przez Szwajcarię wyjechał do USA, dr Georg Krotoschiner wyemigrował do Francji. Wieszak przekazała do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pani Aneta. Składamy pani Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Wieszak odzieżowy "Bekleidungshaus A.Ostrower Striegau" w zbiorach Izby Historycznej
Kronika Drużyny Harcerskiej "Leśni" z Bukowa, cz.1
Na pierwszych stronach kroniki drużyny harcerskiej "Leśni" z Bukowa przeczytać można: Drużna harcerska w Bukowie powstała w 1972 r. Drużynę prowadziła nauczycielka Walentyna Burzyńska. Nauczycielka została przeszkolona na kursie harcerskim w Warszawie. Druhna Wala wiele poświęciła czasu na prowadzenie drużyny. Wspólnie z drużną zuchów prowadzoną przez nauczycielkę Stefanię Wrzyszcz urządzały harcówkę w jednej z klas. Zuchy i harcerze wiele czasu spędzali przyjemnie i pożytecznie. Brali udział w różnych akcjach i alertach. Wykonali wiele prac społecznych. Po reorganizacji w szkole pomieszczenie na harcówkę zostało zabrane na klasę. W 1979 r. do szkoły przyszedł nowy nauczyciel Janusz Dominik. Drużna harcerska została przekazana Januszowi. J. Dominik prowadził drużynę do 1985 r. dh. Janusz przeprowadził reorganizację drużyny, nadał nazwę "Leśni". Z harcerzami wyjeżdżał na obozy harcerskie. Po odejściu dh. Janusza do Szkoły Podstawowej w Imbramowicach, prowadzenie drużyny harcerskiej przejęła nauczycielka Stefania Wrzyszcz. Nauczycielka S. Wrzyszcz prowadziła drużynę zuchową od 1971 r. w Szkole Podstawowej w Bukowie. Drużynowa przeprowadziła reorganizację w drużynie w związku z odejściem części młodzieży do Szkoły Podstawowej w Imbramowicach. Zapisy w kronice zostały prowadzone od czasu prowadzenia drużny harcerskiej przez dh. Stefanię Wrzyszcz od 5 września 1985 r. Drużna harcerska była prowadzona do końca 1991 roku przez drużynową Stefanię Wrzyszcz. Czuwaj !!!.
Czytaj więcej: Kronika Drużyny Harcerskiej "Leśni" z Bukowa, cz.1
Zebranie Miejskiego Koła PTTK "Żarodreptaki" - 11.04.2019 r.
Miejskie Koło PTTK "ŻARODREPTAKI" serdecznie zaprasza, wszystkich miłośników turystyki, przyrody oraz zabytków architektury na spotkanie organizacyjno-wyborcze, które odbędzie się w dniu 11 kwietnia 2019 roku o godz. 17:30 w Żarowskiej Izbie Historycznej przy ul. Dworcowej 3.
Czytaj więcej: Zebranie Miejskiego Koła PTTK "Żarodreptaki" - 11.04.2019 r.
Przypinki pamiątkowe z działalności TKKF "Chemik Żarów" w zbiorach Izby Historycznej
Trzy przypinki związane z działalnością ogniska TKKF "Chemik" Żarów, przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby pan Zbigniew. Wśród nich są egzemplarze pamiątkowe z I Zlotu TKKF woj. Wałbrzyskiego w 1977 roku, Wojewódzkiego Zlotu Ognisk, który odbył się w Srebrnej Górze we wrześniu 1982 roku (25 lat TKKF) oraz przypinka z III edycji Memoriału Edwarda Sypniewskiego, który odbył się w Żarowie 30 maja 2009 roku w hali sportowej GCKiS. W zawodach tych uczestniczyły trzy zespoły mężczyzn: TKKF Chemik Żarów, Kubusie Wieruszów i Boroki Katowice. Turniej zakończył się zwycięstwem żarowskiego Chemika. Składamy Serdeczne Podziękowania panu Zbigniewowi za przekazanie prezentowanych poniżej przypinek.
Czytaj więcej: Przypinki pamiątkowe z działalności TKKF "Chemik Żarów" w zbiorach Izby Historycznej
Tadeusz Kobylski - były mieszkaniec Żarowa, funkcjonariusz PUBP Kozienice w latach 1945-1947
Inspiracją do powstania niniejszego opracowania jest postać niejakiego Mariana Reniaka, właściwie Mariana Józefa Strużyńskiego – członka AK i WiN, agenta UBP i późniejszego oficera SB MSW. W latach 1944–1946, człowiek ten służył w Armii Krajowej oraz zrzeszeniu WiN. Używał wówczas pseudonimów „Zielony”, „Robert” i „Roman”. Od 1947 roku był tajnym współpracownikiem Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie. Jako „porucznik Henryk” (pseudonim organizacyjny fikcyjnego członka sztabu Okręgu III ROAK) doprowadził do zniszczenia oddziału „Wiarusów”, spośród którgo dwóch żołnierzy zostało zastrzelonych w siedzibie WUBP w Krakowie (zorientowali się, że nie trafili do konsulatu angielskiego i zaczęli nierówną walkę z funkcjonariuszami UBP), dowódca Stanisław Ludzia „Harnaś” został ranny i ujęty. Skutkiem rozpracowania tego oddziału były cztery wyroki z karą śmierci (wykonane) od sędziów WSR w Krakowie, w tym dla „Harnasia” – właściwie był to mord sądowy. Aresztowano później jeszcze 125 współpracowników oddziału. Strużyński vel Reniak, doprowadził do ujęcia w 1952 roku dwóch skoczków WiN Stefana Skrzyszowskiego i Dionizego Sosnowskiego. Obaj zostali straceni w Polsce. "Porucznik Henryk" odszedł na rentę w 1964 roku w stopniu porucznika. MSW do wysługi lat zaliczyła mu pracę agenturalną, począwszy od 1 stycznia 1949 roku. Ostatni awans miał miejsce w 1987 – otrzymał stopień kapitana MO. W tym samym czasie debiutował jako publicysta na łamach prasy młodzieżowej. W 1969 otrzymał nagrodę II stopnia Ministra Obrony Narodowej za książkę Niebezpieczne ścieżki i Człowiek stamtąd. W 1974 i 1977 roku dostał nagrody II stopnia Ministra Spraw Wewnętrznych. W PRL-u był uznanym twórcą tzw. „literatury faktu”, niemającej w istocie wiele wspólnego z prawdą, za to powtarzającej propagandę szkalującą powojenne podziemie antykomunistyczne, zamazującą jego prawdziwy charakter i cele działalności oraz jego zwalczania przez służby specjalne. Te i inne książki zostały oparte na wydarzeniach, w których brał udział jako aktywny agent UB. W 1982 roku wspólnie z pułkownikiem Zbigniewem Pudyszem i pułkownikiem Tadeuszem Zalewskim wydał książkę szkalującą KPN: KPN – kulisy, fakty, dokumenty.
Pamiątki związane z deportacja i pobytem na terenie Kirgiskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w zbiorach Izby
Zajęcie blisko połowy terytorium II RP przez współpracujący z III Rzeszą, ZSRR spowodował zastosowanie wobec wszystkich zamieszkujących te obszary narodów zasady zbiorowej odpowiedzialności. Pierwszych obywateli polskich, blisko 55 000 uchodźców z centralnej i zachodniej Polski, wysiedlono już w październiku 1939 roku Przesiedlono ich do wschodnich obwodów Białoruskiej i Ukraińskiej SRR, w ramach tzw. rozładowywania miast kresowych. Przesunięcia „bieżeńców”, bo tak w terminologii NKWD określano polską ludność uchodźczą, głównie Żydów, która znalazła się w radzieckiej strefie okupacyjnej, odbyły się, zanim oficjalnie podjęto uchwałę o przyłączeniu ziem tzw. Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy do ZSRR. W grudniu 1939 roku władze radzieckie podjęły ostateczną decyzję o przystąpieniu do usuwania niepewnego politycznie elementu z zajętych obszarów. 5 grudnia 1939 roku RKL ZSRR podjęła uchwałę nr 1001-558 ss o wysiedleniu osadników i służby leśnej z zach. obw. Białoruskiej i Ukraińskiej SRR. Kilka dni później dyrektywy Ł. Berii nałożyły na przyszłych szefów operacji Ł. Canawę (Lud. Kom. Spraw Wewn. BSRR) i I. Sierowa (Lud. Kom. Spraw Wewn. USRR) obowiązek przeprowadzenia specjalnych spisów rodzin podlegających deportacji. 29 grudnia 1939 roku RKL ZSRR zatwierdziła Instrukcję LKSW ZSRR o porządku przesiedlania polskich osadników z zachodnich obwodów USRR i BSRR, oraz Regulamin osad specjalnych i zasady zatrudniania osadników wysiedlanych z zachodnich obwodów USRR i BSRR.
"Przepustka - decyzja" zezwalająca na zmianę miejsca pobytu z czasu stanu wojennego w zbiorach Izby
Przepustka to dokument uprawniający do przekroczenia punktu kontroli osób lub pojazdów. Współcześnie używany przy bramach wjazdowych na tereny zamknięte dla osób „obcych” – niezatrudnionych i niemających uzasadnionej potrzeby wstępu na teren zamknięty. Przepustki stosowane są przy bramach wejściowych i wjazdowych do dużych zakładów przemysłowych, niektórych biurowców, urzędów itp., a także na tereny militarne. System przepustek wprowadzany jest zarządzeniami wewnętrznymi kierownictwa firm, w których obowiązuje, ma za zadanie kontrolę ruchu osób zwłaszcza tam, gdzie zachodzi niebezpieczeństwo naruszenia zasad tajemnicy (służbowej, państwowej, wojskowej itp.), a także zagrożenie terroryzmem. Przepustki wydawane bywają jako stałe (o długich terminach ważności), np. dla pracowników chronionych instytucji, codziennie (lub co najmniej wielokrotnie) mających prawo przechodzenia przez punkt kontrolny, oraz jednorazowe, np. dla interesantów i gości odwiedzających te instytucje.
Koperty korespondencyjne (Hannover, Coblenz) wysłane do Żarowa w latach 1927-1928
Prezentujemy dzisiaj trzy koperty, które zostały zakupione i udostępnione nam przez prywatnego kolekcjonera z gminy Żarów: 1. Koperta z nadrukiem dr. M. Biermann Industriebedarf Coblenz, adresowana do Fa Vereinigte Chamottenfabriken vorm. C.Kulmiz Saarau i/Schlesien. Koperta opatrzona jest stemplem nadawczym poczty w Koblencji z datownikiem 19.12.1927 (1927 r.) oraz stemplem reklamowym Rhein-Mosel-Lahn Rheinstadt; 2. Koperta z nadrukiem firmy Consolidirte Alkaliwerke Abteilung Hannover, adresowana do Vereinigte Chamottenfabriken, vorm. C.Kulmiz G.m.b.h. Saarau, Kr. Schweidnitz. Koperta opatrzona jest dwoma stemplami nadawczymi poczty w Hanowerze z datownikiem 17.9.28 (1928 r.) oraz dwoma stemplami wystawy Niedersachsen Landeskundliche Ausstellung, która odbywała się w Hanowerze w dniach od 16 do 28 września 1928 roku; 3. Koperta z nadrukiem firmy Dressler – Ofenbau G.m.b.H. Hannover, adresowana do Firma Vereinigte Chamottenfabriken, vorm. C.Kulmiz G.m.b.h. Saarau Kreis Schweidnitz. Koperta opatrzona jest dwoma stemplami nadawczymi poczty w Hanowerze z datownikiem 2.10.28 (1928 r.) oraz dwoma stemplami wystawy "DEFAKO", która odbywała się w Hanowerze w dniach od 6 do 14 października 1928 roku.
Czytaj więcej: Koperty korespondencyjne (Hannover, Coblenz) wysłane do Żarowa w latach 1927-1928
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
