Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Miejscowości gminy Żarów w latach 1945-1948: przynależność administracyjna i ludność
Na początku 1944 roku, kiedy Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną wschodnią granicę Polski, obszar państwa sprzed 1939 roku był podzielony administracyjnie przez niemieckiego okupanta na: tereny włączone do III Rzeszy (Kraj Warty, Gdańsk-Prusy Zachodnie, Prusy Wschodnie wraz z Bezirk Bialystok i Górny Śląsk), Generalne Gubernatorstwo i okupowane tereny ZSRR (Komisariat Rzeszy Wschód i Komisariat Rzeszy Ukraina). W ciągu kolejnych miesięcy front przesuwał się w głąb przedwojennego terytorium Polski. Jednak zgodnie z ustaleniami konferencji teherańskiej z 1943 roku, wiadomym było, że wschodnie ziemie przedwojennej Polski (na wschód od linii Curzona) zostaną włączone do ZSRR, a wschodnie tereny Niemiec (na wschód Odry i Nysy) zostaną włączone do Polski (dokładniejsze określenie tych zmian terytorialnych nastąpiło w czasie konferencji jałtańskiej i poczdamskiej). Z tego powodu na ziemiach polskich zajętych przez Armię Czerwoną na początku 1944 roku nie utworzono polskiej administracji. Dopiero po przekroczeniu w lipcu 1944 linii Bugu, czyli przyszłej wschodniej granicy Polski, powołano (21 lipca 1944 roku) polskie władze w postaci Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN). W miesiąc po rozpoczęciu swojej działalności (21 sierpnia 1944 roku) PKWN wydał Dekret o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji, który wszedł w życie 22 sierpnia 1944 roku. W dekrecie tym (art. 11) zniesiono strukturę administracyjną wprowadzoną przez Niemcy i przywrócono przedwojenny podział administracyjny Polski.
Czytaj więcej: Miejscowości gminy Żarów w latach 1945-1948: przynależność administracyjna i ludność
Jeńcy jugosłowiańscy w Siedlimowicach podczas II wojny światowej
Władze III Rzeszy Niemieckiej opracowały program postępowania wobec jeńców wojennych według którego jednym z celów było wykorzystanie siły roboczej jeńców wojennych dla gospodarki Niemiec hitlerowskich. Został on uzgodniony między Naczelnym Dowództwem Sił Zbrojnych (Oberkammando der Wehrmacht) i Generalnym Pełnomocnikiem do Spraw Gospodarki Wojennej (Generalbevollmächtigte für Kriegswirtschaft). Konwencja genewska z 27 lipca 1929 roku w sprawie traktowania jeńców wojennych stanowiła w art. 2, że "jeńcy wojenni winni być traktowani w sposób humanitarny", oraz że "środki odwetowe względem nich są zabronione". Mimo przyjętych przez rządy wszystkich państw świata zasad tej konwencji, w okresie II wojny światowej zostały popełnione przez cywilne i wojskowe władze III Rzeszy zbrodnie na jeńcach wojennych. Mimo różnic w traktowaniu przez władze hitlerowskie jeńców: oficerów, podoficerów i szeregowych generalnie, jak stwierdzono w wyroku Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, "znęcano się nad jeńcami wojennym, dręczono ich i mordowano nie tylko z pogwałceniem wszelkich postanowień prawa międzynarodowego, lecz z całkowitym lekceważeniem elementarnych postulatów ludzkości.
Czytaj więcej: Jeńcy jugosłowiańscy w Siedlimowicach podczas II wojny światowej
Zbiór 30 monet obiegowych z lat 1949-1990
Lata Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (1944-1989) to niezwykle ciekawy czas w historii polskiej numizmatyki. Pierwsze powojenne monety o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50 groszy i 1 złoty z datą 1949 r. były wykonane z aluminium oraz brązu i miedzioniklu, i co ciekawe chociaż orzeł na awersie nie miał korony to napis w otoku brzmiał RZECZPOSPOLITA POLSKA. Nominały 2, 5, 10 złotych i wyższe funkcjonowały wyłącznie w postaci banknotów, które dopiero później zastąpiono monetami. Kolejnym rocznikiem na monetach był 1957, monety wykonane były już tylko z aluminium, a w otoku awersu zagościł napis POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA, który pozostał na monetach aż do roku 1989. Zbiór 30 monet z lat 1949-1990, które były środkiem płatniczym w ówczesnej gminie Żarów, przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Stanisław. Wśród monet, znalazły się następujące nominały: 2 gr – 1949, 5 gr – 1962, 10 gr – 1961, 1966, 1974, 20 gr – 1949, 2 x 1965, 1972, 1980, 50 gr – 1974, 1977, 1986, 1 zł – 1975, 1977, 1982, 1983, 1986, 1987, 2 zł – 1960, 1974, 1976, 1986, 1989, 1990, 5 zł – 1982, 1984, 1989, 1990. Składamy panu Serdeczne Podziękowania za przekazanie poniższego zbioru monet.
Z życia żarowskiego PTTK, cz.4: Pamiątki sekcji kolarskiej
Jak podają źródła w 1979 roku przy Miejskim Kole "PTTK" w Żarowie powstał zalążek przyszłej sekcji kolarskiej. Inspiratorem jej powstania był Ryszard Marszałek. Z tamtego czasu pochodzą pamiątki w postaci proporczyka "ŻARODREPTAKI sekcja kolarska Koło PTTK przy Żarowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych" oraz fotografia żarowskich kolarzy wykonana na ul. Górniczej w Żarowie. Pamiątki przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Z życia żarowskiego PTTK, cz.4: Pamiątki sekcji kolarskiej
Koperta - Saarau/Pitschen 3.5.39 (1939 r.)
Wycinek koperty pocztowej adresowanej do Allianz u (nd) Stuttgarter Lebenversicherungsbank A.G., z datownikiem poczty w Żarowie (Saarau 3.5.39) – 1939 rok oraz stemplem miejscowości Pitschen über Saarau Kr. Schweidnitz (Pyszczyn), zakupił i udostępnił nam do wglądu prywatny kolekcjoner z gminy Żarów.
Wieszak odzieżowy "Bauschmann Striegau"
Całkiem pokaźna kolekcja naszych drewnianych wieszaków, została powiększona o kolejny egzemplarz. Tym razem jest to wieszak ze Strzegomia opatrzony napisem BAUSCHMANN STRIEGAU, który służył niegdyś dawnym mieszkańcom Żarowa. Wedle książki telefonicznej z 1939 roku, Karl Bauschmann prowadził sklep odzieżowy znajdujący się przy ówczesnej Wittigstrasse 1 (ob. ul. św. Anny) w Strzegomiu. Zachowane podobne wieszaki odzieżowe, informują o innym sklepie należącym do Bauschmanna, który funkcjonował w Bolesławcu (niem. Bunzlau). Wieszak przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Mikołaj. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Pocztówki - Żarów (Zamek, ul. Armii Krajowej)
Dwie pocztówki: 1. Żarów na starej fotografii. 50 rocznica nadania praw miejskich z okolicznościową pieczęcią 7 X 2004 (reprint pocztówki wyd. ok. 1965 r.), 2. Żarów. Fragment zabudowań przy ul. Zamkowej – widok od strony Parku Miejskiego, przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Pocztówki - Żarów (Zamek, ul. Armii Krajowej)
Pocztówka - Żarów, ul. Sikorskiego (4.01.1919 r.)
Prezentujemy pocztówkę przedstawiającą widok na dzisiejszą ul. Sikorskiego (dawniej Mittelstrasse), którą zakupił i udostępnił nam prywatny kolekcjoner z gminy Żarów. Pocztówka została wysłana z Żarowa (Saarau) do Legnicy (Liegnitz). Brak znaczka pocztowego z datownikiem. Na części korespondencyjnej widnieje napis Saarau z datą spisania informacji tekstowej 4.1.19 (1919 rok).
Czytaj więcej: Pocztówka - Żarów, ul. Sikorskiego (4.01.1919 r.)
List do Carla Kulmiza z 25 września 1861 roku
List z 25 września 1861 roku spisany przez mistrza murarskiego Carla Marwega z Dzierżoniowa (Reichenbach) i wysłany do Carla Kulmiza w Żarowie (Saarau), zakupił i udostępnił nam prywatny kolekcjoner z gminy Żarów. List opatrzony jest stemplem firmowym C.MARWEG MAURERMEISTER REICHENBACH 42, dwoma stemplami nadawczymi pruskiej poczty królewskiej w Dzierżoniowie (REICHENBACH I.SCHL.) oraz znaczkiem pocztowym (Freimarke) z wizerunkiem pruskiego króla Wilhelma I Hohenzollerna (cena 1 Silbergrosch). List przekazany został do przetłumaczenia na język polski.
Czytaj więcej: List do Carla Kulmiza z 25 września 1861 roku
Raporty zmianowe z pracy oddziału elektryczno-mechanicznego DZCH "Organika" w zbiorach Żarowskiej izby Historycznej
W opracowaniu Tomasza Ciesielskiego pt. Żarów. Historia miasta i gminy, przeczytać możemy: .... W latach 90-tych XX w. oblicze przemysłowe Żarowa i okolic kształtowały istniejące od blisko półtora wieku zakłady chemiczne i materiałów ogniotrwałych. Przetrwały one pierwszy okres wieloaspektowych przekształceń w Polsce z mniejszymi lub większymi perturbacjami. Nowe realia życia gospodarczego i przepisy prawne wymusiły stopniowe ograniczenie zatrudnienia oraz prace modernizacyjne. W Zakładach Chemicznych „Organika”, za sprawą zaostrzonych przepisów ochrony środowiska, zrealizowano kosztowne inwestycje ograniczające ilość emitowanych zanieczyszczeń, gdyż w przeciwnym razie przedsiębiorstwu groziło zamknięcie. Sprawę ścieków płynnych rozwiązało wybudowanie w latach 1992-1998 oczyszczalni ścieków przez spółkę, w której „Organika” miała blisko połowę udziału. W celu redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery wybudowano nowoczesną ciepłownie opalaną gazem oraz zainstalowano urządzenia utylizujące dwutlenek siarki powstający w trakcie procesów produkcyjnych. W 1996 r. wybudowano spalarnię odpadów stałych. Kosztowne prace proekologiczne (tylko ciepłownia gazowa i spalarnia kosztowały blisko 3,5 mln zł) prowadzone były mimo nie najlepszych wyników finansowych osiąganych przez zakład. „Organika”, jak wiele innych przedsiębiorstw, mocno odczuła skutki rekonstrukcji polskiego przemysłu. Już w 1994 r. zakład przyniósł straty, co zbiegło się w czasie z jego zakwalifikowaniem do Programu Powszechnej Prywatyzacji. Z dniem 1 grudnia 1994 r. „Organikę” przekształcono w spółkę akcyjną i przydzielono do Narodowego Funduszu Inwestycyjnego (NFI) „Piast” nr XII.
Normy branżowe z lat 1975-1989 opracowane w DZCH "Organika" Żarów
Normalizacja branżowa jest drugim z najstarszych rodzajów normalizacji technicznej, wprowadzonym w krajach uprzemysłowionych w 2 połowie XIX wieku (normalizacja zakładowa od 1 połowy XIX w., krajowa od 1 połowy XX w., międzynarodowa od 2 połowy XX w.). Celem normalizacji branżowej jest ujednolicenie procesów i wyrobów nieujednoliconych lub niedostatecznie ujednoliconych w normach krajowych lub zakładowych, a także wzrost konkurencyjności oferty podmiotów zrzeszonych w organizacji branżowej oraz innych podmiotów działających w branży i stosujących normy branżowe. Jeśli chodzi o Polskę, normalizacja branżowa była początkowo dobrowolna i nieregulowana prawnie (podobnie jak dziś). Sytuacja ta zmieniła się po II wojnie światowej. Dekret z 1958 roku oraz ustawa o normalizacji z 1961 roku ustanowiły reżim prawny w dziedzinie normalizacji branżowej. Polskie normy techniczne podzielono na: normy krajowe zwane (od 1924 roku) Polskimi Normami PN, normy branżowe BN oraz normy zakładowe ZN. Późniejsze ustawy o normalizacji z 1993 i 2002 roku zajęły się tylko zasadami normalizacji krajowej. Ustawodawca uznał, że normalizacja branżowa i zakładowa należy do niezależnych od państwa prerogatyw organizacji branżowych i przedsiębiorców.
Czytaj więcej: Normy branżowe z lat 1975-1989 opracowane w DZCH "Organika" Żarów
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
