Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Ks. major Tomasz Lipecki (pseud. Sawa, Pustelnik) - proboszcz w Wierzbnej i Żarowie w latach 1945-1949
Po II wojnie światowej Polska znalazła się w orbicie wpływów Związku Radzieckiego. W lutym 1945 roku po konferencji jałtańskiej wprowadzono w kraju rządy komunistyczne. Trwały one do 1989 roku. Był to czas szczególnie trudny dla Kościoła katolickiego w Polsce. Już 12 września 1945 roku zerwano konkordat zawarty przez rząd polski ze Stolicą Apostolską w 1925 roku. Następnie od 1948 roku rozpoczęto akcje propagandowe, które przedstawiały katolicyzm jako wroga nowego systemu. Ideologią komunistyczna zakładała bowiem materializm i tym samym odrzucała istnienie Boga, popierając ateizm. Podejście to ma swoje źródło w twierdzeniu Karola Marksa, który religię określał jako „opium ludu”, czyli coś zbędnego i przeszkadzającego w osiągnięciu szczęścia. Stało się ono jedną z podstaw potępiania i prześladowania Kościoła w okresie komunistycznej dyktatury. Ponadto Kościół jawił się ówczesnej władzy politycznej jako konkurencja, która może osłabić jej autorytet. Polska od początku wyróżniała się religijnością spośród innych państw będących pod dominacją Związku Radzieckiego. Okupacja i terror niemiecki (w obozach koncentracyjnych zginęło ponad 2 000 polskich księży) przyczyniły się bowiem do pogłębiania uczuć religijnych Polaków i zakorzenienia katolicyzmu w ich mentalności. Kościół z okresu PRL (Polska Rzeczpospolita Ludowa; 1952-1989) określany jest przede wszystkim jako Kościół męczenników. Duchowni oraz ludzie związani z działalnością Kościoła płacili wysoką cenę za obronę swoich poglądów i religii. Wielu księży zostało aresztowanych i skazanych na tortury. Część prześladowanych oddała również swoje życie w imię wiary.
Uczniowska tarcza Szkoły Podstawowej nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie
Jak czytamy w opracowaniu Tomasza Ciesielskiego pt. Żarów. Historia Miasta i Gminy, Żarów 2006: SP nr 1 podjęła działalność w budynku przy ul.Szkolnej 1 jesienią 1945 r. Organizatorem szkoły i jej pierwszym kierownikiem był Wojciech Pacuła. W 1947 r. zastąpił go Jan Laska, który administrował placówką aż do 1972 r. W pierwszych latach szkoła borykała się z trudnymi warunkami lokalowymi, brakiem sprzętu i pomocy naukowej. Sytuację lokalową najpierw poprawił remont obiektu przy ul.Szkolnej latem 1946 r., a następnie przejęcie budynków zwolnionych przez Szkołę Przemysłową: w 1949 r. przy ul. Armii Krajowej 15, a w latem 1954 r. przy ul. Armii Krajowej 58. Ten ostatni budynek został przekazany szkolnictwu podstawowemu dopiero po stanowczej interwencji GRN Żarów, gdyż dyrekcja Zespołu Szkół Chemicznych zamierzała zaadoptować go na internat. Poprawiło się też wyposażenie szkoły: sukcesywnie przybywało książek do biblioteki szkolnej, a w 1949 r. szkoła otrzymała radio. W 1949 r. patronem szkoły został Henryk Sienkiewicz. W roku szkolnym 1956/57 wydzielono ze SP nr 1, SP nr 2, która przejęła najstarszy budynek przy ul. Szkolnej 1. W 1964 r. liczba uczniów w SP 1 osiągnęła rekordowy poziom 758. W 1967 r. placówka otrzymała sztandar. W roku szkolnym 1976/77 w związku z wprowadzaną w życie reformą oświatową zostały połączone SP nr 1 i SP nr 2, które docelowo miały stać się częścią dziesięcioletniej Zbiorczej Szkoły Gminnej. RNMiG Żarów podjęła też wtedy decyzję o stopniowym wyremontowaniu w ciągu kilku lat wszystkich budynków szkolnych. W przypadku obiektu przy ul. Armii Krajowej 58 o jego remont dyrekcja szkoły zabiegała już od 1965 r. Szybko okazało się, że plany to jedno, a możliwości drugie. Remont budynku rozpoczął się dopiero pod koniec lat 80-tych i zakończył w 1990 r. W 1999 r. część pomieszczeń SP nr 1 przekazano Gimnazjum Gminnemu. 10 II 2002 r. Rada Miejska podęła uchwałę o likwidacji SP nr 1 i SP nr 3 oraz utworzeniu w ich miejsce jednej szkoły podstawowej. Całą baza lokalowa SP nr 1 została przekazana gimnazjum.
Czytaj więcej: Uczniowska tarcza Szkoły Podstawowej nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie
Mapa "Stadt und Landkreises Schweidnitz" sprzed 1932 r. w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej, trafił kolejny eksponat z dziedziny kartografii. Jest nim mapa Stadt und Landkreises Schweidnitz sprzed 1932 r. w skali 1:37500. Mapa , która uwzględnia obszar dzisiejszej gminy Żarów, została wydrukowana przez powstałe jeszcze w 1 połowie XIX wieku głogowskie wydawnictwo Carl Flemming & C.T. Wiskott Aktiengesellschaft für Verlag und Kunstdruck. Eksponat przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Arkadiusz. Składamy panu Serdeczne Podziękowania. Landkreis Schweidnitz (pol. powiat świdnicki) to prusko-niemiecka jednostka podziału administracyjnego, istniejąca w latach 1816-1945, wchodząca w skład prowincji śląskiej (do 1919 r.), a następnie prowincji dolnośląskiej. Landkreis Schweidnitz powstał na terenie średniowiecznego księstwa świdnicko-jaworskiego 1 maja 1816 roku. Wchodził w skład rejencji dzierżoniowskiej, a po jej likwidacji w 1820 roku. Wrocławskiej.
Epitafium Lorenza von Hundt z kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP w Imbramowicach
Już w średniowieczu pochówki darczyńców na rzecz Kościoła, osób stanu rycerskiego często związanych z ośrodkami diecezjalnymi lub dworem książęcym, a także duchownych dokonywano zazwyczaj na terenie świątyni pod posadzką krypt, kaplic lub też prezbiterium. W efekcie takiego obyczaju zaczęły pojawiać się w drugiej połowie XII wieku pierwsze nagrobki w postaci kamiennych płyt osadzanych w posadzce. Niebawem zaczęto wytwarzać płyty ozdobione różnymi rytami krzyża, znakami heraldycznymi, inskrypcjami a w końcu przedstawieniami figuralnymi, ukazującymi postać zmarłej osoby. Ta ostatnia z wymienionych form rozkwitła w drugiej połowie XVI wieku. Zachowane egzemplarze płyt z wyobrażeniem figuralnym, posiadają zazwyczaj kształt prostokąta z obramowaniem płaskim, na którym wyryta została stosowna inskrypcja. Wyróżnić należy dwa podstawowe pojęcia. Epitafium, czyli pomnik w postaci ozdobnej płyty lub tablicy z napisem ku czci zmarłego, najczęściej nie w miejscu pochówku, lecz w innym związanym z daną osobą, np. w kościele, na ścianie, filarze lub posadzce. Epitafium może zawierać płaskorzeźbiony wizerunek zmarłego albo scenę figuralną, a także odpowiednie symbole i alegoryczne atrybuty. Epitafia stanowią charakterystyczne elementy architektoniczne wystroju wnętrz kościołów. Z kolei płyta nagrobna jest to jakby pomnik na grobie zmarłego. Architektonicznie jest ona częścią grobowca ale nie zawsze, bo płyty umieszczane były często w murach, a więc nie nad grobami. Płyty najczęściej wykuwane były w piaskowcu, granicie lub marmurze. Niejednokrotnie przedstawiały postacie zmarłych z krótkim opisem wokół płyty. Umieszczane były zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz kościołów a także w murach cmentarnych.
Broń chemiczna w użyciu na linii frontu w pobliżu Bukowa i Imbramowic w kwietniu 1945 roku
Przede mną zieje lej. Obejmuję go wzrokiem jak rękami, muszę do niego wskoczyć jednym susem. Wtem dostaję cios w twarz, jakaś ręka chwyta mnie za ramię – czyżby trup ożył ? Ręka potrząsa mną, odwracam głowę, w trwającym sekundę rozbłysku światła dostrzegam twarz Katczinskiego. Kat ma usta szeroko otwarte i coś krzyczy, nic nie słyszę, potrząsa mną ponownie, zbliża do mnie twarz; w momencie gdy huk przycicha, dociera do mnie jego głos: – Gaz – gaaaz – gaaaz – przekazać dalej ! Przyciągam do siebie torbę z maską. W pewnej odległości ode mnie ktoś leży. W mojej głowie tłucze się tylko jedna myśl: Muszę mu powiedzieć: „Gaaaz – gaaaz!” Wołam, przysuwam się, uderzam w niego maską, niczego nie zauważa – jeszcze raz i jeszcze raz – kuli się tylko – to rekrut – rozpaczliwie spoglądam na Kata, który założył już maskę – ja też wyszarpuję swoją, hełm odrzucam na bok, maskę naciągam na twarz, docieram do tego młodego żołnierza, tuż obok mnie leży jego maska, chwytam ją, zakładam mu na głowę, on przytrzymuje – wtedy puszczam – i nagłym rzutem ciała ląduję w leju. Głuchy huk granatów gazowych miesza się z trzaskiem pocisków wybuchających. Między eksplozjami słychać dźwięki dzwonu, gongi, szczęk metalu zapowiadające wszędzie – gaz – gaz – gaz...
Żarowska Orkiestra Dęta (1948-2018) - 70 lat istnienia
Wiele miast ma swoje symbole. Najczęściej są nimi: charakterystyczny budynek, znana instytucja bądź firma lub też cenny zabytek. Co można uznać za symbol Żarowa ?. W tej kwestii zdania będą z pewnością podzielone. Mimo wszystko wiele osób zgodzi się z pewnością, że jednym z takich właśnie symboli Żarowa jest tutejsza Orkiestra Dęta, która stanowi wspaniały przykład ludzkiej pracowitości, wytrwałości i olbrzymiej liczby talentów. Orkiestra ta stała się pasją dla wielu osób z wielu pokoleń. Grało w niej i gra nadal po kilku członków z jednej rodziny. Żarowscy Orkiestranci wielokrotnie reprezentowali Miasto i Gminę na przeróżnych uroczystościach. Stali się tak naprawdę niepisanymi ambasadorami Żarowa. Trudno sobie wyobrazi, aby jakiekolwiek święto odbyło się bez Ich udziału. W archiwalnym numerze Gazety Żarowskiej (nr 12/2008 z 05.09.2008 r.), przeczytać możemy:
Czytaj więcej: Żarowska Orkiestra Dęta (1948-2018) - 70 lat istnienia
Johann Wilhelm Oelsner – właściciel Krukowa i Zastruża, mistrz loży masońskiej we Wrocławiu
Wielu z Was z pewnością spotkało się z pojęciem masoneria lub wolnomularstwo. Ruch masoński okryty nimbem tajemniczości, domyśleń i niedomówień miał i ma na celu stworzenie nowego porządku świata, opartego na trzech fundamentalnych ideach masońskich: wolności, braterskości i równości. Urzeczywistnienie tych idei miało miejsce w czasie posiedzeń lóż, na których bardziej zaawansowani i wtajemniczeni w arkana ruchu masoni, przekazywali swą wiedzę i doświadczenie młodszym adeptom. Warto podkreślić, że w okresie powstania, przed kilkoma stuleciami, nie stwarzano utrudnień w ich działalności. Ukrywane przed niewtajemniczonymi rytuały masońskie, formy i zasady działania, a przede wszystkim niemożność ich kontroli przez Państwo i Kościół spowodowały że, w niektórych państwach zakazano działalności lożom wolnomularskim. Dzisiaj dzięki informacjom zawartym na różnego rodzaju stronach internetowych, można w łatwy sposób zapoznać się bliżej z tematem masonerii. Tym, którzy jednak po raz pierwszy spotykają się z owym zagadnieniem, należy w paru zdaniach przybliżyć historię, cel i formę działalności wolnomularskiej. Tak więc masoni to ruch ponad narodowy zainicjowany po raz pierwszy w Anglii w roku 1717. Celem nadrzędnym tego ruchu było doprowadzenie do zbratania się ze sobą różnych narodów i różnych religii świata.
II Konkurs Wiedzy Historycznej o Gminie Żarów "Zabytki Architektury"
Żarowska Izba Historyczna serdecznie zaprasza do udziału w II Konkursie Wiedzy Historycznej o Gminie Żarów "Zabytki Architektury". Konkurs składa się z 25 plansz zawierających 2-3 fotografie zabytków architektury znajdujących się na obszarze Gminy Żarów. Uczestnicy będą mieli za zadanie wskazać odpowiednią fotografię do zadanego pytania. Łączna pula nagród – 300 zł. Zgłoszenia przyjmowane są przed rozpoczęciem Konkursu. Wydarzenie odbędzie się w dniu 5 grudnia 2018 roku o godz. 18:00 w Żarowskiej Izbie Historycznej przy ul. Dworcowej 3. SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU !!!
Czytaj więcej: II Konkurs Wiedzy Historycznej o Gminie Żarów "Zabytki Architektury"
Wieszak odzieżowy "Specialhaus S. Leuchtag, Breslau" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Minęły trzy dni i kolejny drewniany wieszak w naszej kolekcji. Tym razem miły prezent sprawiła nam pani Lidia Sikorska z Bierutowa, która przysłała krótki list oraz stary wieszak odzieżowy, pochodzący ze Specjalnego Domu/Sklepu z garderobą dla kobiet i dzieci, który mieścił się przy Schmiedebrücke 55 (ob. ul. Kuźnicza) we Wrocławiu, a który prowadziła na przełomie lat 30/40-tych XX w. niejaka Sara Helena Leuchtag. W opracowaniu Alfreda Koniecznego pt. Pierwsza akcja deportacji Żydów z 25 listopada 1941 r., przeczytać możemy: również 22 listopada zwróciła się do gestapo Helena Wiersbitzky wywodząc, iż w latach 1937-1938 prowadziła interesy z firmą deportowanej obecnie Helene Leuchtag z Schmiedebrücke 55. Podczas "nocy kryształowej" 9 listopada 1938 r. ich wspólny sklep został zdemolowany. Wówczas H. Leuchtag jako rekompensatę za poniesione szkody przekazała rodzinie Wiersbitzky na własność swą sypialnię wraz z dywanami i firanami z prawem używania do momentu ewentualnej deportacji, co właśnie nastąpiło. Nadprezydent, któremu sprawę przedłożono, nie wyraził zgody na przejęcie sypialni i jej wyposażenia.
Żarów i Imbramowice - fotografie z przełomu XX/XXI wieku
Prezentujemy dzisiaj kilka przekazanych i nadesłanych nam fotografii z Żarowa, które wykonane zostały na przełomie XX i XXI wieku. Z pewnością pamiętacie jak wyglądały te miejsca kiedyś, a jak wyglądają obecnie. Upływ czasu, kolejne modernizacje oraz nowe obiekty zmieniły oblicze miasta. Przypomninamy dzisiaj widoki w zasadzie z "dawnego" już Żarowa: plac zabaw tzw. "Małpi Gaj" przy ul. Armii Krajowej, widok w stronę dzisiejszego parkingu przy Tesco z nieistniejącym budynkiem przy ul. Armii Krajowej 11b, widok na plac z parkinkiem przed dworcem PKP, widoki na ciepłownię przy ul. Piastowskiej i bloki osiedla Piastów, plac budowy Gimnazjum przy ul. Piastowskiej, widok na Przedszkole Miejskie przy ul. Władysława Łokietka 14. Zbiór uzupełniają fotografie z widokiem na fragment kopalni "Andrzej" i budowę remizy OSP Imbramowice w 1995 roku.
Czytaj więcej: Żarów i Imbramowice - fotografie z przełomu XX/XXI wieku
Kilka słów o nieistniejących urządzeniach technicznych DZCH "Organika" na stawie miejskim w Żarowie
Wedle informacji Tomasza Ciesielskiego, zawartych w monografii historycznej: w pierwszych latach powojennych na stawie przy dzisiejszej ul. Wyspiańskiego istniało od strony ul. Słowiańskiej kąpielisko. Łącznie z plażą zajmowało powierzchnię 1.8 ha i było własnością gminy. Odprowadzanie do stawu ścieków komunalnych sprawiło, że konieczne stało się jego zamknięcie w początkach lat 50-tych. Przez cztery kolejne dekady staw pozostawał martwy biologicznie, a pełnił funkcję zbiornika wody przemysłowej dla DZCh i zlewiska nieczystości. Od lat 60-tych kilkakrotnie przymierzano się do rekultywacji stawu przy ul.Wyspiańskiego. Nic z tego nie wyszło i dopiero skanalizowanie Żarowa pozwoliło na wyeliminowanie w początku lat 90-tych zrzutu ścieków do stawu przy ul. Wyspiańskiego. W latach 1994-1997 w ramach robót publicznych oczyszczono staw, nabrzeża i uporządkowano otaczający go teren. Po oczyszczeniu przybrzeżnych warstw dennych oraz zamontowaniu areatorów – napowietrzaczy do wody, przywrócono życie biologiczne w stawie. Żarowskie Koło Wędkarskiego dokonało jego zarybienia. Uroczystego otwarcie terenów rekreacyjnych wokół stawu dokonano w maju 1998 r. w trakcie „Dni Żarowa”.
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
