Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
Charlotte von Fūrstenberg - dama dworu cesarzowej Sissi, właścicielka dóbr mrowińskich
W 1765 roku pruski fiskus dokonał wyceny wszystkich posiadłości ziemskich leżących w granicach królestwa. Wartość majątków w Imbramowicach, Mrowinach i Tarnawie, oszacowana została na ponad 70 000 srebrnych talarów. Ich właścicielem był wówczas Johann Adolph von Knobelsdorf, który z Mrowin uczynił centrum swoich rozległych dóbr. W 1794 roku mrowiński kompleks majątkowy przejął hrabia Friedrich Wilhelm Ludwig Heinrich Schlabrendorf (ur. 26.11.1773, zm. 7.11.1803), właściciel zamku w Stolcu koło Ząbkowic Śląskich (Stolz bei Frankenstein). Po śmierci hrabiego, dobra odziedziczyła jego jedyna córka Charlotte Gräfin von Schlabrendorf (ur.12.01.1787 r. w Stolcu). Młoda hrabina, mając niespełna 18 lat, poślubiła w 1804 roku Josepha Friedricha Franza de Paule Vincenza, landgrafa von Fürstenberg-Weitra (ur. 4.9.1777, zm. 19.09.1840) – tajnego radcę, ochmistrza dworu cesarskiego, rycerza Orderu Czerwonego Orła. Małżeństwo nie doczekało się potmstwa. Charlotte von Fūrstenberg (po zmarłym mężu) jako dama dworu cesarzowej Elżbiety Bawarskiej (nazywana Sissi), na stałe mieszkała we Wiedniu. Za swego życia dała się poznać jako osoba zaangażowana w działalność charytatywną. Dzięki jej datkom m.in. zakupiono w 1847 roku sikawkę konną w miejscowości Purkersdorf, wykopano studnię w Gablitz (obie miejscowości w Dolnej Austrii, pow. Wien-Umgebung) a także wybudowano szpital, kaplicę, ambulatorium oraz szkołę dla dziewcząt w Odrau (miasto w Czechach, kraj morawsko-śląski).
Zbiór dokumentów z lat 1930-1940 odnaleziony podczas remontu dachu w Imbramowicach
Podczas prac remontowych, związanych z naprawą pokrycia dachowego na budynku przy ul. Żarowskiej 34 w Imbramowicach, odnaleziony został zbiór 10 dokumentów z lat 1930-1940. Wszystkie związane są z działalnością założonego jeszcze w 2 poł. XIX wieku przedsiębiorstwa J.G. Paetzold Erben, którego właścicielem przed 1929 r. został kupiec Reinhold Mann. Prowadzony przez tą osobę sklep w Imbramowicach, oferował mieszkańcom szeroki asortyment wyrobów kolonialnych, spirytualiów, wyrobów tytoniowych oraz słodyczy. Dokumenty odnalezione podczas remontu budynku, w którym niegdyś mieścił się sklep Paetzoldów (przejęty następnie przez Richarda Manna), to rachunki/faktury (za zakupiony i dostarczony towar) oraz blankiety uiszczonych wpłat pieniężnych. Wśród nich są: 2 rachunki wystawione przez Państwowy Urzęd Monopolowy we Wrocławiu (17 i 29 styczeń 1934 r.), rachunek wystawiony przez firmę Klentze & Timmernann z Hamburga (7 listopad 1934 r.), rachunek z pieczęcią przedstawiciela handlowego Herberta Bendhuna (21 sierpień 1937 r.), wypełniony blankiet z pieczęcią Powiatowego Banku w Świdnicy, Oddział Żarów (19 sierpień 1940 r.), blankiet uiszczenia opłaty w Powiatowym Banku w Świdnicy (za miesiąc luty 1938 r.), pismo skierowane do Reinholda Manna od fabryki cygar Ferdinanda Bluma z Mannheim (9 styczeń 1930 r.), rachunek wystawiony przez sklep z galanterią Laquer Erich Kohn & Gallewski Nacht. Schweidnitz (brak daty), rachunek wystawiony przez firmę H.W. Titze z Wrocławia (29 sierpień 1935 r.), rachunek wystawiony przez firmę Hartwig u. Vogel z Drezna (22 listopad 1930 r.). Dokumenty przekazane zostały do Żarowskiej Izby Historycznej.
Czytaj więcej: Zbiór dokumentów z lat 1930-1940 odnaleziony podczas remontu dachu w Imbramowicach
XI Żarowska Prelekcja Historyczna - 26.10.2018 r.
Generała Sachsenheimera upatrzono sobie najpierw na komendanta niegotowej jeszcze twierdzy Głogów. Ale stało się inaczej. Wezwany zupełnie niespodziewanie na początku lutego do kwatery głównej 4. Armii Pancernej w Łażanach pod Świdnicą, otrzymał tam równie pilne, co nadzwyczaj ważne zadanie, które w obliczu wyjątkowości celu musiało się powieść, jeśli zamierzano uniknąć szkód o nieprzewidywalnych na razie rozmiarach. Do tej pory kilkakrotnie już piętnowano negatywne skutki występującej na najwyższym szczeblu lekkomyślności w ocenie sytuacji na wschodzie. Tutaj wydany zbyt późno alarm ewakuacyjny doprowadził do tego, że na łeb na szyję trzeba było opuszczać zakłady chemiczne położone na północ od Odry, tuż przy północno-wschodnich krańcach Brzegu Dolnego (Dyhrenfurth) i zabrakło czasu na unieszkodliwienie określonych substancji. Wytwarzany w Brzegu Dolnym gaz stanowił broń szczególną, nieznaną jeszcze w czasach I wojny światowej. Powstała ona w najściślejszej tajemnicy i pozostała nienaruszona w tamtejszych zakładach. Poinformowanemu o tym i o wadze zadania generałowi szef sztabu generalnego 4. Armii Pancernej, major sztabu Knippel przedstawił rozkaz dopracowany w najmniejszych szczegółach .... Jaki związek z Żarowem miała akcja niemieckich komandosów w Brzegu Dolnym ?, co przedstawią rosyjskie mapy pułkownika Orłowa ?, czym była operacja "Meteor" ?, jaki ładunek opuścił Żarów pod koniec II wojny światowej ?. O tajnych misjach z 1945 roku, opowie podczas XI Żarowskiej Prelekcji Historycznej, Bogdan Mucha – archeolog, specjalista d/s zbiorów muzealnych, opiekun Żarowskiej Izby Historycznej.
Czytaj więcej: XI Żarowska Prelekcja Historyczna - 26.10.2018 r.
Historyczny spacer po rycerskiej siedzibie "Panów z Wierzbnej"
Miejscowość Wierzbna w gminie Żarów, zlokalizowana jest w obrębie Równiny Świdnickiej, której lekko pofałdowany krajobraz urozmaica wcinająca się w podłoże rzeka Bystrzyca. Osada leży na lewym brzegu rzeki, a jej starsza część rozpościera się na stoku i krawędzi doliny. Pierwsza wzmianka pisemna dotycząca Wierzbnej pochodzi z 1209 roku i jest pierwszym śladem, piszącego się z niej rycerskiego rodu Wierzbnów, który w 1 połowie XIII wieku zaliczał się do śląskiej elity możnowładczej. Częściowo zniszczona przez kamieniołom warownia Wierzbnów znajdowała się niegdyś na skalistej krawędzi doliny, która przez dzisiejszych mieszkańców Wierzbnej nazywana jest ,,Skałką”. Badania archeologiczne tego starego założenia obronnego przeprowadzone zostały w latach 1997-2004. Odkryto wówczas ślady użytkowania terenu datowane na okres przedpiastowski oraz XI wiek. Nie stwierdzono jednak funkcjonowania w tym czasie wczesnośredniowiecznego grodu, którego istnienie przypada dopiero na XII wiek, ewentualnie na przełom XII i XIII wieku. Tym samym miejsce to można identyfikować z najstarszą siedzibą Wierzbnów, której obecność zdradza wspomniana już wzmianka pisemna z 1209 roku. W świetle przeprowadzonych badań archeologicznych, warownia założna w formie zamku donżonowego na szczycie skalnego występu (strawiona przez pożar na przełomie XIII i XIV wieku; pozostałości rozebrane na budulec) stanowi najwcześniejszy przykład prywatnego, murowanego zamku rycerskiego na Śląsku. Jego wzniesienie przypisuje się niejakiemu Janowi – ostatniemu spośród najpotężniejszych przedstawicieli rodu Wierzbnów. Jako proconsul księcia Henryka III Wrocławskiego i ścisły współpracownik w dziele reformy dóbr książęcych, Jan z Wierzbnej dysponował własnym dworem, w którego skład wchodzili rycerze, włodarz i notariusz. Jemu też przypisywać należy wzniesienie w Wierzbnej w 1 połowie XIII wieku kościoła (lata 1230-1250).
Czytaj więcej: Historyczny spacer po rycerskiej siedzibie "Panów z Wierzbnej"
Pamiątkowy kamień hrabiego von Pfeil-Burghauss nad Strzegomką koło Łażan
W 1731 roku łażański kompleks majątkowy odziedziczyła Beata Abigail z domu Siegroth, która z inspiracji króla pruskiego Fryderyka II, poślubiła w 1745 roku feldmarszałka Wilhelma Dietricha hr. von Buddenbrock. Właścicielka dóbr zmarła 26 lipca 1770 roku w Łażanach. Nie doczekawszy się potomstwa, uczyniła w testamencie spadkobiercą majątku oficera armii pruskiej hrabiego Rzeszy Nikolasa Augusta Wilhelma von Burghauss (ur. 14 marca 1750 roku), który był jednym z trzech synów jej siostrzeńców. Nowy właściciel Łażan, opuścił wkrótce szeregi armii królewskiej i poświęcił się rozwojowi gospodarczemu oddziczonych dóbr. Jego dokonania w tym zakresie były imponujące, m.in. rozbudowa obiektów folwarcznych oraz wprowadzenie szeregu nowinek technicznych w uprawie rolnej. Dziełem von Burghaussa, było także uregulowanie nurtu Strzegomki, co zapobiegło wylewom tej rzeki oraz przyniosło dalszych 180 ha gruntów uprawnych. Do największych zasług właściciela Łażan, należy bez wątpienia wybudowanie żelaznego mostu, który spinał oba brzegi Strzegomki i był jedną z pierwszych takich konstrukcji na kontynencie europejskim poza Anglią. Po Nikolasie Auguście właścicielem ordynacji łażańskiej został jego bratanek Ludwig, który zmarł zaledwie 12 tygodni po objęciu administracji majątkiem. Kolejnym ordynatem został Ludwig Hermann Friedrich Nikolas von Burghauss, który uzyskał później honorowy tytuł szambelana królewskiego. Ludwig Hermann zasłynął z działalności harytatywnej, m.in. był współzałożycielem szpitala w Żarowie oraz finansował przytułek w Piotrowicach Świdnickich.
Czytaj więcej: Pamiątkowy kamień hrabiego von Pfeil-Burghauss nad Strzegomką koło Łażan
Monety z lat 1976-1990 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Reforma walutowa przeprowadzona w Polsce 1 stycznia 1995 roku (denominacja złotego) wprowadziła nową jednostkę pieniężną o nazwie „złoty” (PLN), która zastąpiła „starego złotego” (PLZ). Jeden nowy złoty odpowiada 10 000 starych złotych. Mennica Państwowa już w 1990 roku rozpoczęła bicie monet z myślą o ich wprowadzeniu do obiegu po denominacji. Zgromadzenie dużej liczby monet umożliwiło później szybkie zastąpienie niskich nominałów starej emisji. Początkowo były bite monety o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50 gr i 1 zł, w 1994 dodano nominały 2 i 5 zł w miejsce planowanych wcześniej banknotów. Projektantkami wizerunków monet były Stanisława Wątróbska-Frindt (awers) oraz Ewa Tyc-Karpińska (rewers). Z obiegu wycofane zostały różne wzory (najstarsze z 1950 r.) monet o nominałach: 1, 2, 5, 10, 20, 50 gr, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 10 000, 50 000 zł.
Czytaj więcej: Monety z lat 1976-1990 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Wystawa "XXX lat Żarowskiego Modelarstwa"
Od 1988 roku przy Świetlicy Środowiskowej na Osiedlu „Piastów” działała modelarnia „Harcek”. W 2001 roku przekształciła się w Uczniowski Klub Sportowy „Harcek” działający przy Szkole Podstawowej w Żarowie. Od samego początku opiekunem modelarzy był Jerzy Ciupiński. Modelarze żarowscy odnieśli szereg sukcesów w zawodach regionalnych, ogólnokrajowych oraz międzynarodowych. Wspaniałe osiągnięcia modelarzy z Żarowa podziwiać będzie można na wystawie w Żarowskiej Izbie Historycznej już od 12 października 2018 roku. Żarowska Izba Historyczna oraz Klub UKS "Harcek" Żarów" Serdecznie Zapraszają na wystawę "XXX lat Żarowskiego Modelarstwa". Wystawa dostępna bezpłatnie dla wszystkich zainteresowanych w Żarowskiej Izbie Historycznej przy ul. Dworcowej 3 w dniach od 12 do 31 października 2018 r. ZAPRASZAMY !!!
Pałac w Tarnawie – zabytek "istniejący jedynie na papierze"
Pierwsze informacje mówiące o istnieniu tzw. Rittersitz, czyli siedziby rycerskiej w Tarnawie, pochodzą kolejno z lat 1638, 1650 i 1670. Istnienie dworu, potwierdza także dokument sprzedaży dóbr spisany w 1734 roku. Na dobrą sprawę nie wiadomo nic o czasie powstania, założycielach oraz wyglądzie wspomnianej rezydencji szlacheckiej. Prawdopodobnie została ona całkowicie zniszczona podczas wojny trzydziestoletniej ok. 1638 roku, kiedy to tarnawskie dobra należące wówczas do Friedricha von Littwitz (Liettwitz) z Kwieciszowa, określone zostały jako "ganz wüste". Jesienią 1670 roku nową właścicielką siedziby rycerskiej i folwarku w Tarnawie została Anna Jadwiga von Hof-Schnorbein z domu Hundt, żona właściciela części sąsiednich Imbramowic Hansa Christopha von Hof-Schnorbein. Jej spadkobiercami byli kolejni przedstawiciele rodu von Hof-Schnorbein: Christian August (do 1691 roku) oraz Christoph Ernest (do 1727 roku). W 1727 roku dwór rycerski, folwark, młyn i staw nabył właściciel sąsiednich Mrowin Samuel Adolf von Winterfeld. Tym samym dobra tarnawskie weszły w skład tzw. klucza mrowińskiego, przy którym pozostały aż do 1945 roku. Ich kolejnymi właścicielami byli: Sophia Elisabeth von Winterfeld (do 1756 roku), hrabia Anton Wilhelm von Nostitz (do 1764 roku), Friedrich Heinrich Karl August von Nostitz (do 1770 roku), Johann Adolf von Knobelsdorf (do 1794 roku), hrabia Friedrich Wilhelm Schlabrendorf (do 1803 roku), hrabina Charlotte von Fürstenberg i jej spadkobiercy (do 1868 roku).
Czytaj więcej: Pałac w Tarnawie – zabytek "istniejący jedynie na papierze"
Odznaka gwardyjska – pozostałość po radzieckich ćwiczeniach polowych w pobliżu Imbramowic
29 maja 1945 roku dyrektywami Głównej Kwatery Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych ZSRR („Stawki”) dotychczasowe fronty zostały przeformowane na: Grupę Wojsk Okupacyjnych w Niemczech (od 1956 roku jako Grupa Wojsk Radzieckich w Niemczech, od 1989 roku jako Zachodnia Grupa Wojsk), Centralną Grupę Wojsk (Austria, Węgry do 1955 roku, od 1968 roku Czechosłowacja), Południową Grupę Wojsk (Bułgaria i Rumunia do 1955 roku, od 1956 roku Węgry) oraz Północną Grupę Wojsk na terenie Polski. Północna Grupa Wojsk (PGW) na terenie Polski utworzona została dyrektywą Nr 11097 z dnia 10 czerwca 1945 roku formowana była na bazie jednostek 2 Frontu Białoruskiego – 43., 52. i 65. Armii oraz 4. Armii Lotniczej. Zgodnie z dyrektywą Sztab Główny Grupy dyslokowany miał być w Łodzi, czasowo w rejonie Bydgoszczy. Później sztab Główny Grupy był dyslokowany w Legnicy do 1984 roku i od 1990 roku – do czasu wycofania wojsk, tj. do 17 września 1993 roku. W latach 1984 – 1991 w Legnicy było dyslokowane Naczelne Dowództwo Wojsk Kierunku Zachodniego (w Legnicy znajdowało się największe skupisko wojsk radzieckich w Polsce, zajmujące ok. 1/3 miasta). Wydawano tutaj własną gazetę pt. „Znamia Pobiedy” (ros. Знамя Победы). Przy dowództwie PGW na stałe urzędowali polscy pełnomocnicy/delegaci (faktycznie, łącznicy).
Nagrobki w formie pnia drzewa w Mrowinach i Pożarzysku
Drzewo należy do najbardziej uniwersalnych symboli spotykanych niemal we wszystkich kulturach na świecie. Jego znaczenie ma dwojaką wymowę jako symbol kosmiczny, który przedstawia ład wszechświata i jego ciągłość (Drzewo Życia) lub jako persofonikację człowieka. W pierwszej formie wzrastające drzewo jest symbolem osi świata i łącznikiem między Niebem a Ziemią. Jako nieodłączny element przyrody drzewo symbolizuje cykle przemijania (wzrost, kwitnienie, owocowanie, obumieranie) oraz odradzanie (budzenie się do życia w porze wiosennej). Drzewa, które niezrzucają liści w porze zimowej, symbolizować mają wieczne trwanie życia. Podobne cykle odzwierciedlają życie człowieka zarówno w sensie dosłownym oraz metafizycznym. Drzewo rośnie w kierunku Nieba (zmierzanie ku dobru, do którego winien zdążać każdy człowiek), owocuje (symbolizuje to dzieci i twórczość wydawaną przez człowieka), następnie gubi liście i zapada w zimowy sen aby obudzić się na wiosnę (odpowiednik ludzkiej śmierci i zmartwychwstania). Przedstawiona symbolika drzewa przybrała dodatkowe znaczenie w chrześcijaństwie, gdzie tzw. Drzewo Życia identyfikowana jest z Krzyżem Świętym, znakiem jedności Nieba i Ziemi oraz Zbawienia, czyli życia wiecznego. Niebiańsko-ziemskie miejsce drzew, przedstawia się również jako dwoistą naturę Chrystusa Syna Człowieczego (Ziemia) i Bożego (Niebo).
Czytaj więcej: Nagrobki w formie pnia drzewa w Mrowinach i Pożarzysku
Metalowe pudełeczko z dawnej żarowskiej "Adler - Apotheke"
Sześciokątne metalowe pudełko aptekarskie wyprodukowane przez firmę Ichthol-Gesellschaft Cordes Hermanni & Co Hamburg, opatrzone na spodzie nalepką z nazwą dawnej żarowskiej apteki "Adler" (Adler – Apotheke Saarau) wzbogaciło zbiory Żarowskiej Izby Historycznej. W tego rodzaju metalowych "opakowaniach", sprzedawany był lek o nazwie "Globichthol", który zawierał zapewne stosowany od 1886 roku związek o nazwie ichtiol – stosowany w schorzeniach dermatologicznych. Warto wiedzieć, że naturalny ichtiol jest produktem destylacji łupków bituminicznych i sulfonowania destylatu. Największe dostępne ich złoża występują w Estonii, w Polsce można się na nie natknąć w niektórych rejonach Karpat. W Farmakopei Polskiej IX w rozdziale „Wykaz dawek” surowiec znajdziemy pod nazwą Ichtammolum (strona 3614). FP IX podaje zakresy zwykle stosowanych stężeń w preparatach do użytku zewnętrznego. Do przemywań: 1-5%, na skórę: 2-15%, w maści: 10-15%. W praktyce spotyka się maksymalne stężenia do 30% w przypadku leczenia czyraków z dużym obrzękiem tkanek. W receptariuszach można się natknąć także na 1-5% roztwory wodne ichtiolu do irygacji w ginekologii lub 5-20% roztwory glicerolowe do pędzlowania jamy ustnej.
Czytaj więcej: Metalowe pudełeczko z dawnej żarowskiej "Adler - Apotheke"
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
