Menu witryny
Wystawy
Gmina Żarów
Historia gminy
Pocztówki i stare fotografie
Lapidarium
Zabytki w gminie
Zabytki w okolicy
Trasy rowerowe
Licznik odwiedzin
PROMUJEMY:
Strona główna
VIII Żarowska Prelekcja Historyczna
Za Nami VIII Żarowska Prelekcja Historyczna. We wtorek 27 lutego 2018 roku w sali kameralnej Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Żarowie po raz kolejny zgromadzili się lokalni oraz przyjezdni miłośnicy historii, odkryć i związanych z nimi tajemnicami. Gościem specjalnym był pan Krzysztof Czernecki – kapitan w Królewskim Pruskim Regimencie Piechoty "Alt Kreytzen". Widowie zgromadzeni w GCKiS, mieli okazję zapoznać się z materiałem dotyczącym Góry Krukowskiej i Góry Pyszczńskiej. Mowa była o m.in. znaleziskach pamiętających czasy cesarstwa rzymskiego, kiedy okolice zamieszkiwali germańscy Silingowie, o nieistniejących budowlach takich jak wiatraki oraz o pozostałościach dawnych wyrobisk górniczych i konstrukcji pieca wapienniczego. Uczestnikom prelekcji zaprezentowane zostały różnego rodzaju plany i mapy datowane od 1736 do 1965 roku, fragmenty opracowań dotyczących botaniki i geologii, archiwalne oraz współczesne fotografie, a także przedstawiony został stan historycznych badań poświęconych Górze Krukowskiej i Górze Pyszczyńskiej.
Kolejne dwa wieszaki odzieżowe w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Kolejne dwa wieszaki odzieżowe powiększyły pokaźny już zbiór tego rodzaju przedmiotów w Żarowskiej Izbie Historycznej. Kolekcję zasiliły: wieszak z napisem Herren Bekleidungshaus Fritz Nieder, Saarau (trzeci w zbiorach Izby z dawnego żarowskiego sklepu Fritza Niedera) oraz wieszak z napisem: Dom odzieżowy J.Grzybek Poznań, St. Rynek 10. W przypadku drugiego z wymienionych eksponatów, mamy do czynienia z domem odzieżowym, który funkcjonował w przedwojennym Poznaniu, a którego reklamy zamieszczone były m.in. w Naszej Gazetce: pisemko dzieci szkół powszechnych w Poznaniu 1939.04 R.5 Nr 8 oraz w Sprawozdaniu za Rok 1935/36 Poznańskiego Towarzystwa Wioślarzy "Tryton" T. z. w Poznaniu założonego w roku 1912. Oba wieszaki przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Krzysztof Jacek Matziol. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Kolejne dwa wieszaki odzieżowe w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej wzbogacone o kolejne pozycje wydawnicze
Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej zostały wzbogacone o kolejne pozycje wydawnicze. Tym razem są to: książka Ludwiga Nehringa, poświęcona Geografii Niemiec "Erdkunde von Deutschland" (zeszyt I), wydana we Wrocławiu w 1935 roku przez wydawnictwo Verlag von Heinrich Handel in Breslau oraz dwa słowniki: polsko-niemiecki i niemiecko-polski, opracowane przez Oskara Calliera i wydane w 1923 roku w Lipsku. Publikacje przekazała do Żarowskiej Izby Historycznej pani Jadwiga Jurkowska. Składamy pani Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej wzbogacone o kolejne pozycje wydawnicze
Dokumentacja żarowskiej "Silesii" z lat 1904-1950 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Zbiór dokumentów Verein Chemischer Fabrik Saarau i późniejszych Zjednoczonych Fabryk Chemicznych "Silesia" z lat 1904-1950, trafił do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Wśród dokumentów znajdują się m.in. rachunek z 1909 roku, kalendarzowe kartki z datami 12 listopada 1927 roku, 30 maja 1933 r., 29 czerwca 1933 roku, odręczne notatki i fragmenty dokumentów sprzed 1945 r., niewypełniony przekaz pocztowy na nazwisko dr Alexandra Schweitzera ze Stuttgartu (1942 r.), dokumentacja dotycząca przejęcia przez Zjednoczone Zakłady Chemiczne "Silesia" budynków przy ówczesnym pl. Stalina w Świdnicy (pisma z lat 1948-1949), wykaz przedsiębiorstw i zakładów nadzorowanych przez Centralny Zarząd Przemysłu Chemicznego, zarządzenie w sprawie struktury organizacyjnej przemysłu chemicznego z dnia 9.III.1948 roku podpisane przez ówczesnego dyrektora generalnego prof. dr A.Zmaczyńskiego, zarządzenie reorganizacji wytwórni siarczanu glinu w Złotnikach z dnia 1 lipca 1948 roku, zamówienie na sprzęt telefoniczny skierowane do Biura Sprzedaży Sprzętu Teletechnicznego w Warszawie z dnia 12 czerwca 1948 roku, zamówienie skierowane do zakładu malarskiego Stanisław Gonek w Żarowie z dnia 3 stycznia 1949 roku, karty podatkowe pracowników żarowskiej "Sielsii" z lat 40-tych, kalendarzowa kartka z 4 marca 1950 roku oraz inne. Zbiór dokumentów przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej mieszkaniec Żarowa. Składamy Serdeczne Podziękowania.
VIII Żarowska Prelekcja Historyczna - 27.02.2018 r.
Góra Pyszczyńska (niem. Pitschenberg), zwana również w okresie powojennym Buczyńską Górą, to najwyższe w gminie Żarów wzniesienie o wysokości 275,6 m n.p.m., które położone jest w północno-zachodniej części gminy Żarów, pomiędzy miejscowościami Pyszczyn (Pitschen), Marcinowiczki (Klein Merzdorf), Imbramowice (Ingramsdorf) i Buków (Bockau). Jest częścią tzw. Wzgórz Imbramowickich. Geologicznie obszar ten stanowi część tzw. kaledonidów kaczawskich, zbudowanych z łupków łyszczykowych, gnejsów, zieleńców, amfibolitów i fyllitów. Góra Pyszczyńska to wielka ostoja przyrody. Obszar porośnięty lasem zawsze obfitował w zwierzynę, a właściciele majętności pyszczyńskich regularnie organizowali polowania jeszcze w początkach XX wieku. Również i dzisiaj żyje tutaj wiele gatunków zwierząt tj. jeleń, sarna, dzik, lis, borsuk, zając, kuna leśna oraz liczne ptactwo (niektóre przelotem) – bażanty, kuropatwy, szczygły, śpiewaki, grubodzioby, pokrzywnice, jery, zięby, kowaliki, sikory, pierwiosnek, piecuszki i wiele innych. Drzewostan porastający Górę Pyszczyńską reprezentują gatunki liściaste takie jak dąb, buk, jawor i brzozy, z krzewów bez koralowy, tarnina i głóg. Drzewa iglaste to sosna i świerk pospolity. Runo leśne stanowią liczne jeżyny oraz poziomki. Wzniesienie było w centrum zainteresowania ludności już w okresie neolitu oraz w epoce brąz i później. Okolicę tą penetrowali z pewnością Silingowie oraz inne plemiona germańskie w tzw. okresie wpływów rzymskich. O tajemnicach Góry Pyszczyńskiej oraz sąsiedniej Góry Krukowskiej, opowie podczas VIII Żarowskiej Prelekcji Historycznej, archeolog Bogdan Mucha – specjalista d/s zbiorów muzealnych i opiekun Żarowskiej Izby Historycznej.
Czytaj więcej: VIII Żarowska Prelekcja Historyczna - 27.02.2018 r.
Hans E. Piper (1877-1915) - Zapomniany lekarz ze świebodzickiego cmentarza
W zacisznym zakątku świebodzickiego cmentarza przy ul. Wałbrzyskiej, tuż obok grobu wybitnego lekarza i profesora Jana Mikulicza-Radeckiego, znajduje się bezimienna mogiła, a nad nią przytwierdzona do cmentarnego muru niewielka tablica nagrobna, na której zachowała się inskrypcja w języku niemieckim o treści: “Stabsarzt, prof. dr. Piper,†20.08. 1915” (tj. “Lekarz sztabowy, prof. dr. Piper, zm. 20.08.1915 r.”). Jest ona poświęcona utalentowanemu badaczowi z zakresu fizjologii, który pomimo młodego wieku, dał się poznać jako wybitny naukowiec na polu medycyny. Niestety jego świetnie zapowiadającą się karierę naukową przerwała nagła śmierć, którą poniósł w trakcie walk na froncie wschodnim podczas I wojny światowej. Hans Edmund Piper przyszedł na świat 8 stycznia 1877 r. w miejscowości Altona (obecnie jedna z dzielnic Hamburga w północnych Niemczech), w bardzo inteligentnej rodzinie. Jego ojciec, Paul Hermann Eduard Piper (1844-1924), był z wykształcenia doktorem filozofii i archiwistą, autorem oraz wydawcą źródeł z zakresu literatury staorogermańskiej. Matka natomiast, Clara Emilia z domu Hengstenberg (1846-1911), była córką duchownego protestanckiego.
Czytaj więcej: Hans E. Piper (1877-1915) - Zapomniany lekarz ze świebodzickiego cmentarza
Medale z okazji 210. rocznicy budowy żelaznego mostu w Łażanach 1796-2006 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Na początku lat 90-tych XVIII wieku hrabia Nikolas August von Burghauss, właściciel majętności łażańskich sfinansował regulację rzeki Strzegomki w pobliżu miejscowości. Powstało wówczas nowe koryto rzeki o szerokości 9 metrów. Konieczne stało się więc połączenie rozdzielonych gruntów łażańskich. W 1794 roku Burghauss złożył w hucie Małapanew (miejscowość Ozimek, 20 km od Opola) zamówienie na budowę mostu żelaznego. Rzecz działa się 15 lat po ukończeniu pierwszego na świecie żelaznego mostu na rzece Severn w Coalbrookdale (w Walii). W realizacji ambitnego przedsięwzięcia Burghaussowi pomógł jego bliski przyjaciel hrabia Redan, który z jednej ze swoich podróży przywiózł grupę angielskich techników z Johnem Baildonem na czele. Z uwagi na to, iż Anglicy nie mieli wówczas równych sobie w budowie mostów, opracowanie projektu i technologii odlania mostu łażańskiego powierzone zostało właśnie Baildonowi. Konstrukcja mostu była gotowa pod koniec 1795 roku. Przetransportowano ją najpierw Odrą do Wrocławia, a następnie wozami do Łażan. Cała konstrukcja została zmontowana przez 60 robotników w ciągu 15 tygodni i 30 lipca 1796 roku nastąpiło uroczyste otwarcie mostu. Żelazna konstrukcja miała 12,55 m rozpiętości, 2,80 m wysokości, 5,70 m szerokości oraz ok. 6 ton nośności. Koszt budowy wyniósł 13 000 talarów. Z obu stron mostu umieszczone zostały masywne, pozłacane tablice informujące, że most został zbudowany przez N.A. von Burghaussa. Na okoliczność budowy mostu hrabia von Burghauss zlecił znanemu wrocławskiemu medalierowi Antonowi Königowi oraz pochodzącemu z Lubina miedziorytnikowi Friedrichowi Endlerowi, wybicie 300 srebrnych oraz miedzianych pamiątkowych medali, które zostały rozdane w dniu otwarcia mostu. W 210. rocznicę budowy pierwszego na Śląsku żelaznego mostu w Łażanach (1796-2006), gmina Żarów oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Żarowskiej ufundowało pamiątkowe medale, których awers zgodny był z XVIII-wiecznym pierwowzorem.
Wieszak "Fritz Nieder, Saarau i. Schl. Herren & Knabenbekleidung" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Kolejny drewniany wieszak odzieżowy w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej. Tym razem jest to egzemplarz zawierający napis Fritz Nieder, Saarau i. Schl. Herren & Knabenbekleidung. Wieszak pochodzi bez wątpienia ze sklepu z odzieżą dla dorosłych mężczyzn oraz chłopców, który w Żarowie prowadził niejaki Fritz Nieder. Wedle książki adresowej Żarowa z 1929 roku, kupiec ten zamieszkiwał przy Schweidnitzer Str. 2 (ob. ul. A.Krajowej). Z kolei pod rokiem 1942 figuruje adres Schweidnitzer Str. 43. Warto dodać, że w naszych zbiorach znajduje się inny wieszak z napisem Kaufhaus Fritz Nieder, Saarau Herren & Damen Bekleidung (odzież . Męsko – Damska). Być może wraz z przeprowadzką sklepu, zmianie uległ wówczas także oferowany asortyment.
Proporczyki Klubu Honorowych Dawców Krwi im. Ludwika Hirszfelda w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Miejski Klub Honorowych Dawców Krwi przy Dolnośląskich Zakładach Chemicznych w Żarowie powstał 28 listopada 1974 roku. W 1981 roku nadano mu imię Ludwika Hirszfelda – wybitnego lekarza, twórcę polskiej szkoły immunologicznej. Pomimo, iż DZCH "Organika" już nie istnieją, to Żarowski Klub HDK działa nadal, a w 2014 roku świętował 40-lecie swego istnienia. O wieloletniej i wybitnej działalności krwiodawców z Żarowa, świadczy ogromna ilość dyplomów, nagród, odznaczeń i podziękowań, jakie zdobią ściany siedziby Klubu, mieszczącej się w budynku Zespołu Szkół w Żarowie przy ul. Zamkowej 10. W Sprawach Chemików (nr z listopada 1975 r.) czytamy: Honorowi dawcy krwi, rekrutujący się spośród pracowników Dolnośląskich Zakładów Chemicznych w Żarowie, znani są z ofiarności i gotowości śpieszenia z pomocą na hasło "Ratunek". 23 z nich utworzyło w październiku ub. roku Klub Honorowych Dawców Krwi przy przedsiębiorstwie. Obecnie jest ich już 37. Prezesem został Jerzy Hennig, a opiekunem z ramienia Zakładowego Oddziału Samoobrony Marian Bryg. Członkowie klubu postanowili oddawać krew na potrzeby służby zdrowia raz na kwartał, ale wielu z nich robi to częściej. Godne podkreślenia jest oddanie na hasło "Ratunek" 4,5 l krwi koledze z pracy, który w końcu ub. roku uległ wypadkowi drogowemu. W ten sposób przyczynili się do uratowania jego życia. Krwiodawców łączy nie tylko przynależność do własnego klubu, ale również wspólne imprezy, wycieczki itp. Jedną z nich będzie wyjazd do Drezna. Dyrekcja zakładu udziela krwiodawcom poparcia, zapewniając m.in. autokar na wspomniane wyjazdy. Ponadto obiecała przydzielić stałe lokum w klubie zakładowym, aby mieli swój własny "kąt".
Folder reklamowy "DZCH" z 1967 roku oraz Charakterystyka Miasta i Gminy Żarów z 1978 roku
Prezentujemy dzisiaj naszym czytelnikom dwa dokumenty, które udostępnił nam pan Arkadiusz, pisząc przy tym dwie wiadomości mailowe o następującej treści: "Dzień dobry. Oto fascynujące znalezisko. Nie ukrywam, że czekałem wiele lat, by właśnie w 40 rocznicę wydania, udostępnić ten pewnego rodzaju dokument - "Charakterystyka Miasta i Gminy Żarów" ze stycznia 1978 roku. Wkrótce kolejne ciekawostki dla Izby Historycznej" oraz "Folder reklamowy farb produkowanych w DZCh ŻARÓW, z 1967 roku. Wydany w Warszawie, a wydrukowany aż w Gdyni. Folder znalazłem blisko 30 lat temu, w skupie makulatury w GS-ie. Budynek skupu istnieje do dziś. W tamtych czasach, wielu jeszcze poczuwało się do niepisanego obywatelskiego obowiązku gromadzenia makulatury, którą sprzedawało się w skupie. W żarowskich szkołach organizowano podobne akcje, co czyniła nasza klasa zbierając dodatkowe pieniądze na wydatki klasowe. W skupie podczas ważenia pakunków papieru, dostrzegłem walające się tuż przy wejściu kolorowe ulotki z charakterystycznym znakiem "DZCh". Zabrałem je natychmiast, ratując tym samym kawałek - wtedy nie tak odległej, a dziś już nieco zapomnianej historii naszego miasta".
Wieszak odzieżowy Messow & Waldschmidt Breslau w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Kolekcja odzieżowych wieszaków w Żarowskiej Izbie Historycznej powiększona o kolejny egzemplarz. Tym razem jest to wyrób noszący nazwę dawnego wrocławskiego domu towarowego, jakim był Messow & Waldschmidt Breslau, Schmiedebrücke 51. Dom ów mieścił się przy dzisiejszej ul. Kuźniczej 51, a jego właścicielami byli panowie Paul Messow i Victor Waldschmidt. Warto przy tym dodać, że spółka pod nazwą Schweizer-Bazar Messow & Waldschmidt, założona została w Dreźnie w 1877 roku. Dobrze rozwijająca się firma handlowa od 1890 roku, działała pod nazwą Messow & Waldschmidt. Utworzone też zostały jej oddziały z domami towarowymi m.in. w Pirnie, Żytawie, Wrocławiu i Lipsku. Wieszak przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław Moryl. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Informacje
Historia miejscowości
Dawni mieszkańcy
Kalendarium
Kartografia
Słownik miejscowości
Muzea, wystawy, zabytki
Archeologia i Historia
Strony historyczne
WSPÓŁPRACUJEMY:
