Strona główna

Wystawa "Komendant Dziadek"

Józef Piłsudski już za życia otaczany był czcią przez miliony stronników i wielbicieli, jak też odsądzany od czci i wiary przez politycznych przeciwników. Jedno nie ulega wątpliwości: Polsce poświęcił całe życie. Co jednak tak naprawdę wiemy o Józefie Piłsudskim, którego biografia stanowi doskonały materiał na kilka, jeżeli nie kilkanaście porywających filmów ? Thriller opowiadałby o działającym w ukryciu bojowcu PPS, który z rewolwerem w ręku wykonuje niebezpieczne misje. Romans pokazywałby intrygujące kobiety, które pokochał. Wielkie kino wojenne portretowałoby wodza Legionów i pogromcę bolszewików z 1920 roku. A polityczny dramat odsłaniałby kulisy politycznych kryzysów i zamachu majowego w 1926 roku.

Czytaj więcej: Wystawa "Komendant Dziadek"

W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz.18

W 18-tej odsłonie cyklu "W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów", prezentujemy dzisiaj fotografie udostępnione nam przez panią Katarzynę. Zdjęcia przedstawiające ministrantów obok kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarowie, wykonane zostały w latach 1955-56. Składamy pani Katarzynie Serdeczne Podziękowania za ich udostępnienie.

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Czytaj więcej: W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz.18

Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej wzbogacone o kolejne archiwalia

Kolejne egzemplarze starych reklam (do 1945 r. przechowywane w archiwum Silesia Verein Chemischer Fabrik Saarau), wzbogaciły kolekcję Żarowskiej Izby Historycznej. Zbiór tworzą: reklama Perhydrolu, czyli ok. 30% roztworu nadtlenku wodoru w wodzie, produkowanego przez firmę E.Merck KGaA z Darmstadt, reklama gumowego obuwia wytwarzanego przez Romika KG. Lemm & Co. Gusterath – Tal Kr. Tier, reklama pumeksu Gamburger Bimssteine oraz reklama farb produkowanych przez Bruchsaler Farbenfabrik. Oprócz reklam do zbiorów Izby, tarfił także plakat propagandowy z czasów I wojny światowej Wie gestaltet sich unser friede ? (1916 r.). Wspomniane archiwalia przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Sebastian Jedliński. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.

Czytaj więcej: Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej wzbogacone o kolejne archiwalia

Tabliczki z dawnego Urzędu Pocztowego w Żarowie

W szybko rozwijającym się w 2 połowie XIX wieku Żarowie powstały przemysłowe zakłady Kulmiza, hotele, restauracje oraz budynki mieszkalne dla licznej rzeszy pracowników. Potrzebny był także Urząd Pocztowy. Pierwszy zlokalizowany był w malutkim budynku w pobliżu dworca kolejowego. Za datę jego powstania przyjąć można dzień nadania stempla pocztowego nr 1646 z dnia 15 czerwca 1854 r. Mały i ciasny budynek w krótkim czasie stał się zupełnie nieprzydatny dla ciągle rosnącej liczby nadawanych i odbieranych przesyłek. Potrzeba było w związku z tym zatrudnić nowych pracowników oraz niezbędne stały się większe pomieszczenia dla sortowania korespondencji i innych pocztowych czynności. W tym celu najprawdopodobniej pod koniec XIX wieku przy ówczesnej Schweidnitzerstrasse (dzisiejsza ul. Armii Krajowej) wybudowano licowany czerwoną cegłą nowy trójkondygnacyjny obiekt z przeznaczeniem na Urząd Pocztowy. Dzisiaj jest to znany wszystkim budynek zlokalizowany przy ul. Armii Krajowej 44, w którym mieści się Apteka "Królewska". O pocztowej metryce i takim właśnie przeznaczeniu tego budynku informuje nas karta pocztowa z końca XIX lub początku XX wieku, gdzie na jednym z barwnych obrazków utrwalono Schweidnitzerstrasse mit Post, a więc ul. Świdnicką z Pocztą. Niestety nie znamy dokładnej daty budowy i przeniesienia Urzędu Pocztowego w nowe miejsce. Co prawda na wspomnianej karcie pocztowej widnieje odręcznie wpisana przez nadawcę data roczna 1902, jednak sam wzór kartki mógł powstać kilka lat wcześniej i pozostawać w obiegu przez jakiś czas. Przyjąć z całą pewnością można, że nowy Urząd Pocztowy w Żarowie istniał już na pewno w 1902 r.

Czytaj więcej: Tabliczki z dawnego Urzędu Pocztowego w Żarowie

Miedziane blaszki z żarowskiego strychu

Pośród zalegających na strychu szpargałów, odnaleźć można różnego rodzaju starocie, w tym także niewielkie miedziane blaszki, o których napisała nam pan Krzysztof ... wynosiliśmy ostatnio z żoną starą komodę ze strychu. W szufladzie były takie nieduże blaszki metalowe z wyciętymi literami i cyframi, są na nich napisy w języku niemieckim, przesyłam ich zdjęcie. Mi są niepotrzebne i mogę przekazać je do Izby. Poniżej prezentujemy zbiór wspomnianych, nieco już sfatygowanych, choć połyskujących jeszcze miedzią blaszek (folii), które jak się okazuje miały niegdyś zastosowanie w dekoracyjnym hafciarstwie. W pięciu egzemplarzach wycięte zostały ozdobne monogramy AB, EG, AJ, MG oraz M. W powierzchni trzech innych znajdują się zestawienia kolejnych liter alfabetu A-M, N-Z oraz cyfry 0-9. Dla wyhaftowania danej kompozycji wyciętej w miedzianej blaszce (rodzaj szablonu), wystarczyło przyłożyć tą ostatnią do materiału i nanieść farbę. Pozostawione odbicie monogramu, cyfr bądź też inicjałów, pokrywane było jedno- lub wielokolorowych haftem.

Czytaj więcej: Miedziane blaszki z żarowskiego strychu

Cegiełka "Dar na odbudowę Warszawy" z 1946 roku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

W okresie popowstaniowym na skutek systematycznego i planowego wyburzania zniszczeniu uległo ponad 30% zabudowy lewobrzeżnej Warszawy, tzn. więcej niż uległo zniszczeniu w czasie dwóch miesięcy powstania. Gdy dodać do tego straty powstałe w sierpniu i wrześniu 1944 roku oraz zniszczenia, do których doszło w wyniku oblężenia miasta we wrześniu 1939 roku i zagłady warszawskiego getta, okazuje się, że wojna przyniosła zniszczenie 84% zabudowy lewobrzeżnej Warszawy. Jeśli przyjąć szacunek dla całego miasta z Pragą włącznie, to wynosił on 65%. Przybliżona ilość gruzów pokrywających Warszawę w 1945 roku oszacowana została na 20 milionów metrów sześciennych. W ujęciu bardziej szczegółowym stan zniszczeń przedstawiał się następująco: mosty – 100%; kubatura budynków przemysłowych – 90%; budynki zabytkowe (w tym kościoły) – 90%; kubatura obiektów kultury – 95%; kubatura obiektów służby zdrowia – 90%; kubatura obiektów szkolnictwa – 70%; izby mieszkalne – 72,1%. Zniszczeniu uległo także 50% budynków i urządzeń elektrowni; 65% długości miejskiej sieci elektrycznej; 46% łącznej wartości obiektów gazowni i sieci gazowej; 100% central telefonicznych; 70% telefonicznej sieci kablowej; 30% łącznej wartości obiektów wodociągowych; 28,5% łącznej wartości obiektów kanalizacyjnych; 30% powierzchni ulic; 85% długości sieci tramwajowej; 91% kubatury zajezdni tramwajowych i autobusowych; 75% jednostek taboru tramwajowego; 98,5% lamp ulicznych; 60% drzewostanu w parkach; 60% wartości ogrodu zoologicznego; 95% urządzeń węzła kolejowego w granicach miasta; 100% dworców kolejowych, 100% urządzeń i sprzętu lotnictwa pasażerskiego; 85% taboru żeglugi rzecznej. Istnieje także jeszcze jeden, niewymierny zakres strat, mianowicie mienia indywidualnego – jeżeli nie poprzez całkowitą jego grabież, to poprzez zniszczenie wraz z palonymi i burzonymi budynkami. Autorzy sporządzonego w 2004 roku Raportu o stratach wojennych Warszawy oszacowali całość strat materialnych poniesionych przez miasto i jego mieszkańców podczas II wojny światowej na 18,20 miliarda przedwojennych złotych (według wartości złotówki z sierpnia 1939 roku), czyli 45,3 miliardów dolarów (według wartości obecnej). Podczas akcji palenia i wyburzenia Warszawy zagładzie uległy setki bezcennych zabytków oraz obiektów o dużej wartości kulturalnej i duchowej. Rejestr zniszczonych obiektów sakralnych i świeckich mających wartość zabytkową liczy 674 pozycje.

Czytaj więcej: Cegiełka "Dar na odbudowę Warszawy" z 1946 roku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Pocztówka z dawnego Żarowa w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Kolejna pocztówka trafiła do Żarowskiej Izby Historycznej. Tym razem jest to egzemplarz przedstawiający widok z 1 ćw. XX wieku na skrzyżowanie ulic Dworcowej i Armii Krajowej (niem. Banhofstraße i Schweidnitzerstraße). Pocztówka wydana została przez Alfreda Krause, właściciela dawnej księgarni w Żarowie (budynek po lewej stronie pocztówki naprzeciw poczty przy skrzyżowaniu ulic; w okresie powojennym tzw. "Dom Książki"). Pocztówka zakupiona została i przekazana jako "depozyt ekspozycyjny" przez członków Żarowskiej Grupy Poszukiwawczej "Fridericus Borussorum Rex".

Czytaj więcej: Pocztówka z dawnego Żarowa w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Zbiór pamiątek motoryzacyjnych w Żarowskiej Izbie Historycznej powiększony o kolejny eksponat z doby PRL

Nasza kolekcja pamiątek motoryzacyjnych i z motoryzacją związanych została powiększona o Samochodowy Atlas Polski 1:500 000, wydany przez Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych w 1979 roku. Oprócz mapy samochodowej w arkuszach, atlas zawiera: tabelę odległości między wybranymi miejscowościami w Polsce, mapę odległości od Warszawy do stolic europejskich, znaki drogowe oraz znaki rejestracyjne (wówczas obowiązujące), a także obrazki pojazdów rodzimej produkcji, które znane są z pewnością każdemu, kto pamięta czasu PRL-u. Atlas przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan dr inż. Bogusław Molecki. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.

Czytaj więcej: Zbiór pamiątek motoryzacyjnych w Żarowskiej Izbie Historycznej powiększony o kolejny eksponat z...

W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz. 8: Złote dukaty cesarza Leopolda I Habsburga

Był trzydziestym ósmym świętym cesarzem rzymskim i dziesiątym z dynastii Habsburgów. Leopold I Habsburg, syn cesarza Ferdynanda III, urodził się 9 czerwca 1640 roku we Wiedniu. Po śmierci ojca w 1657 roku został samodzielnym królem Czech i Węgier oraz odziedziczył po ojcu wszystkie jego tytuły. 18 lipca 1658 roku we Frankfurcie kolegium elektorów Świętego Cesarstwa Rzymskiego w składzie: on sam jako król Czech, arcybiskup Moguncji Johann Philipp von Schönborn (1647–1673), arcybiskup Kolonii Maksymilian Henryk Wittelsbach, arcybiskup Trewiru Karl II Kaspar von der Leyen-Hohengeroldseck, książę Bawarii Ferdynand Maria Bawarski, książę Saksonii Jan Jerzy II Wettyn, margrabia Brandenburgii Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern, hrabia-palatyn reński Karol Ludwik Wittelsbach wybrało go na króla niemieckiego i cesarza rzymskiego. W polityce zagranicznej Leopold I Habsburg Wspierał Polskę i Litwę oraz Danię w walce ze Szwecją i Siedmiogrodem podczas II Wojny Północnej, wraz z Rosją, Brandenburgią i Holandią. Wojska cesarskie brały udział w walkach na Półwyspie Jutlandzkim i wyzwalały Kraków a także Poznań. W 1683 roku cesarz prosił Jana III Sobieskiego o pomoc w walce z najazdem tureckim. O ostatecznej klęsce Turków zadecydowała bitwa pod Zentą w 1697 roku, kiedy armia księcia Eugeniusza Sabaudzkiego zwyciężyła siły osmańskie i wyparła je z Węgier. Zmagania zakończył pokój Karłowicki. Był to jeden z największych sukcesów politycznych w dziejach dynastii Habsburgów. W 1658 roku w swojej kapitulacji wyborczej zakazał stanom państw niemieckich zwoływania posiedzeń sejmów stanowych bez zgody książąt. W ten sposób przyczynił się do rozwoju absolutyzmu książęcego w Niemczech. Leopold I Habsburg jako ostatni cesarz rzymski pojawił się w 1664 roku na obradach Sejmu Cesarstwa w Ratyzbonie. W 1692 roku nadał księciu Hanoweru Ernestowi Augustowi z dynastii Welfów tytuł elektora Rzeszy. W 1700 roku włączył się do walki o dziedzictwo Habsburgów hiszpańskich (wojna o sukcesję hiszpańską). W 1681 roku Leopold I wziął chłopów ze swej monarchii w obronę przed nieuzasadnionymi oskarżeniami ich panów. W 1691 roku cesarz wydał postanowienie (Explanatio Leopoldina) zezwalające protestantom na sprawowanie kultu w domach, w otoczeniu rodziny, pod warunkiem, że będą uczestniczyć w publicznych świętach katolickich. Administratorzy protestanccy mieli podlegać biskupom katolickim i być mianowani przez władze cesarskie. Zmiana wyznania na reformowane groziła sankcjami karnymi.

Czytaj więcej: W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz. 8: Złote dukaty cesarza Leopolda I Habsburga

Wystawa "Marszałek Piłsudski" w GCKiS

Józef Piłsudski dla wielu Polaków jest przede wszystkim symbolem odzyskania przez Polskę niepodległości. Nim jednak doszło do wydarzeń z 1918 roku, Marszałek przeszedł długa drogę, której przebieg niejednokrotnie był dramatyczny. Od 1895 roku był przywódcą Centralnego Komitetu Robotniczego. Opowiadał się za połączeniem haseł socjalistycznych z postulatem niepodległości Polski. Podczas wojny na Dalekim Wschodzie udał się do Tokio (lipiec 1904 roku), gdzie próbował nakłonić Japonię do poparcia ewentualnego powstania polskiego w zaborze rosyjskim. Po wybuchu rewolucji w Rosji stanął na czele Organizacji Bojowej PPS, a potem Związku Walki Czynnej. Szkolił oficerów i podoficerów dla przyszłego powstania, a w Galicji organizował Związki Strzeleckie. Doprowadził do utworzenia Polskiego Skarbu Narodowego i Tymczasowej Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, która mianowała go Komendantem Głównym wszystkich polskich sił zbrojnych. Zajmował stanowisko antyrosyjskie (Rosję uważał za głównego wroga niepodległości Polski) i nastawiał się na taktyczną współpracę z państwami centralnymi. Objął dowództwo I Brygady Legionów Polskich i odniósł kilka zwycięstw na froncie rosyjskim. W lipcu 1916 roku odszedł i porzucił koncepcję wiązania losów sprawy polskiej ze zwycięstwem państw centralnych. Zaowocowało to „kryzysem przysięgowym”, aresztowaniem Józefa Piłsudskiego i osadzeniem go w wiezieniu w Magdeburgu. Jednocześnie wzrósł jego autorytet w oczach rodaków. Po uwolnieniu z Magdeburga przejął władzę z rąk Rady Regencyjnej (listopad 1918) i objął stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa. W pierwszych miesiącach niepodległości dążył do powołania rządu koalicyjnego i podkreślał swoją ponadpartyjność. W styczniu 1919 roku doprowadził do powstania koalicyjnego rządu Ignacego Paderewskiego. Po wyborach parlamentarnych otrzymał funkcję Naczelnika Państwa, jednak zakres jego władzy został okrojony. Pomimo tego, Piłsudski zachował wpływ na skład kolejnych rządów i na politykę zagraniczną.

Czytaj więcej: Wystawa "Marszałek Piłsudski" w GCKiS